Hồi thập niên 1940 - 1950 nước mình còn ăn Tết Tây cũng đốt pháo ì đùng náo nhiệt không thua gì Tết Ta. Năm nào cũng rứa, từ Sài Gòn ra Huế, ngoại và dì Út thường xách theo chục xoài mười hai và mấy sấp bánh phồng khoai, phồng sữa cho cả nhà ăn Tết. Có năm ngoại mua cam, nho, hoặc chôm chôm tróc và vài hộp bơ Bretel chánh hiệu Pháp. Còn cha mạ thì sắm cho hai anh em tôi quần áo mới, giày sandal mới, nón nỉ mới ở chợ Đông Ba (xưa- có tên là chợ Đông Gia). Buổi tối đi ngủ tuy nôn nao chờ trời mau sáng nhưng ở cái "tuổi thần tiên" vừa chui vô mùng là tôi ngủ mất đất. Rạng sáng hôm sau, ngày đầu năm mới vừa bét mắt ra hai anh em tôi đã hí hửng lên đồ mới keng, nhảy nhót khắp nhà như khỉ rồi ba chân bốn cẳng ào ra đường chạy đi tìm những viên pháo chuột về để dành đốt chơi. Thuở nớ, ui chao pháo ơi là pháo nổ banh xác pháo nhuộm đỏ cả… trung tâm thành phố Huế.

- A! Nhà thằng Tèo đang đốt pháo! Chạy lẹ cu! Anh tôi vừa la vừa lôi tôi chạy nháo nhào.

- Ê! Nhà ngoại con Mén đốt pháo, tụi bây ơi! Thằng Trúng-tây-lai, cháu của ôn mệ Phúc Hữu, cái thằng âm binh cầm đầu đám lâu la, hô hào.

Phía rạp xi-nê Tân Tân đang đốt pháo! Rạp Richard gần trường tiểu học Pháp Việt Đông Ba trên đường Gia Long ( nay là đường Phan Đăng Lưu) cũng đốt pháo có ả pháo tống nổ rền. Đình Thương Bạc bên bờ sông Hương không ngừng tiếng pháo. Hòa trong tiếng chuông chùa Ba La Mật, tiếng chuông nhà thờ chính tòa Phủ Cam là tiếng pháo nổ giòn của cơ ngơi ông Bờn chuyên nghề trồng sen gần hồ Tịnh Tâm. Pháo nổ chỗ này. Chỗ kia pháo nổ. Suốt buổi sáng đầu năm đến xế trưa hầu như chỗ nào cũng nghe pháo nổ đì đùng điếc con ráy, chưa kể pháo chà, pháo chuột nổ đì đẹt, trông rất vui tai, vui mắt. Cứ thế, thấy chỗ nào, nhà nào đốt pháo là anh em tôi nhập bọn với mấy đứa hàng xóm trạc tuổi hè nhau chạy tới. Mà sao tụi nó chạy lẹ quá chừng, cứ như bị ma rượt.

Mở to cặp mắt háo hức đứng chờ tràng pháo dài sọc vừa dứt là mạnh đứa nào đứa nấy lẹ làng nhào vô lấy chân giạt giạt, lấy tay khều khều tìm những viên pháo chưa kịp nổ nằm lẫn trong đống xác pháo rách bươm còn bốc mùi khét nghẹt. Vốn chậm lụt, lần nào tôi cũng trớt quớt. Không như thằng Tình em con Hương lanh như sóc mà nghịch bà cố. Nhớ có năm ra ăn Tết với ôn mệ ngoại nó, thằng Tình lén lấy phong pháo cột vô trái mít trái mùa gần chín của ngoại định đơm Tết, nó cho nổ một phát banh trái mít, bị ôn ngoại nó xách tai cho.

Có lần tôi mừng tíu tít lượm được viên pháo còn ngòi nguyên si chưa kịp bỏ túi thì bất thình lình pháo nhà ta nổ cho mầy một phát tá hỏa tam tinh.

Hồn vía lên mây có cây lúc lắc, mặt cắt không còn hột máu, tôi mếu máo khóc ôm ngón tay bị tét, máu chảy... rì rào hết một ngàn lít cắm đầu chạy về nhà... méc Mạ. Hihi. Ôi, lúc đó tuổi thơ của chúng tôi vô tư la cà khắp xóm thấy mà thương.

Ăn Tết đâu được vài năm thì sau khi chính thể mới Việt Nam Cộng Hòa được thành lập, Tổng thống Ngô Đình Diệm bãi bỏ "ăn" Tết Tây. Chao ôi, giữa những năm tháng sống thật hồn nhiên, với cái tuổi trong veo chúng tôi có biết chi về luật biến thiên của trời đất cũng như những biến cố chính trị của đất nước mình.

Ở đời có những cái nghĩ cũng ngộ. Từ ngày chính phủ Ngô Đình Diệm bỏ lệnh ăn Tết Tây, lũ trẻ ngù ngờ cũng tỉnh khô. Không ăn Tết Tây thì có Tết Ta, riết rồi tôi tưởng tết Tây đã... chết từ đời tám hoánh. Ai dè khi lưu lạc ra nước ngoài từ năm 1980 tôi mới biết nó vẫn... sống nhăn răng. Hồi nhỏ đầu óc ngây ngô cứ tưởng ở Việt Nam mới có... Tết Tây. Khi lớn lên rồi mới biết Tết Tây còn gọi là Tết Dương Lịch là ngày lễ lớn đầu năm của nhiều dân tộc trên thế giới.

Nghe nói hiện nay ở bên nhà người Việt mình lại ăn Tết Tây như xưa. Tết Tây (bonne anneé) hay Tết Dương lịch (happy new year) lại được Việt hóa trở thành một nét đẹp văn hóa, khởi đầu một ngày năm mới tràn đầy tin yêu, hy vọng, may mắn và hạnh phúc.

;