Đứng thẳng lưng dưới mặt trời

....Trong 15 năm "đếm lịch", nỗi khát khao nàng Filomena đã trở thành cái neo để tên cướp Luciano ở lại với trần thế. Ngay sau khi ra tù, Luciano liều lĩnh trở về Montepuccio, tìm đến và "chiếm đoạt Filomena rồi chết". Filomena không kháng cự, để cho y chiếm hữu. Xong cuộc họ chia tay mà không ai nói một lời.

Người làng Montepuccio phát hiện ra tên cướp và liền xử y bằng cách ném đá. Luciano không hề kháng cự. Y đã chán kiếp người. Y đón nhận cái chết thản nhiên bởi khát vọng nung nấu suốt 15 năm của y đã thành hiện thực. Nhưng đến phút hấp hối, Luciano biết số phận đã chơi trác y vì người phụ nữ mà y vừa cưỡng đoạt không phải là "nàng Filomena trong mộng" mà là cô em gái bị câm của nàng - Immacolata. Dòng họ Scorta bị nguyền rủa đã bắt đầu như vậy...

Tên tuổi của thế hệ thứ hai nhà Scorta đi kèm với với những vụ cướp nổi tiếng. Thế hệ thứ ba của nhà Scorta bị chính cha mình tước đoạt quyền thừa kế núi tài sản phi pháp và trở thành những kẻ bần cùng, đói khát. Nghèo đói và rớt xuống tận đáy xã hội, những đứa con nhà Scorta quyết chí cứu chuộc linh hồn bằng cách đứng thẳng lưng dưới ánh mặt trời. Và tự họ đã thắp sáng tâm hồn mình bằng cách đốt cháy chính nó. Cái tín điều tự mình phải đốt cháy mình để thắp sáng tâm hồn của nhà Scorta được truyền đến thế hệ sau, thế hệ sau nữa. Scorta một dòng họ bị nguyền rủa kỳ quặc đã sống với tình yêu và niềm hạnh phúc gầy dựng từ hai bàn tay trắng của mình...

Một khung thời gian liên tục rất dài. Những nhân vật có tính cách đa dạng, có màu sắc, hình khối, chiều kích, ngôn ngữ khác nhau. Cái lạ của Mặt trời nhà Scorta là mười chương trong cuốn sách, được đặt tên đầy đủ, nếu thích có thể tách ra làm mười truyện ngắn độc lập. Chẳng hề gì. Ghép lại vẫn thấy đúng là tiểu thuyết. Đó là chưa kể đến những đoạn tự sự vừa êm đềm, vừa trăn trở day dứt trôi miên man vừa như ở bên lề sách vừa như là dòng chảy ngầm sục sôi muốn trồi lên, vọt ra khỏi trang giấy để báo hiệu sự có mặt của mình.

Bởi thế đừng quên cái tài của dịch giả. Cũng vì thế, xin nói thêm về bản dịch này. Đang đọc lỡ dở cuốn sách, không nén được lòng, rôi đã nhắn tin cho đôi ba người bạn và quả tình sự đồng cảm về bản dịch có chất lượng tuyệt cao này cho thấy - những lời tán tụng kiểu - sách Dương Tường dịch, có thể mua mà không cần xem ai là tác giả, nhà nào xuất bản... xét về nhiều khía cạnh cũng không phải là nói quá.

Có thể nói bản dịch Mặt trời nhà Scorta từ nguyên bản tiếng Pháp Le Soleil des Scorta là một bản dịch đẹp. Rất nhiều đoạn được diễn cảm hết sức tinh tế, trau chuốt. Nhờ đó người đọc có thể mường tượng một cách sinh động về đất - người và cuộc sinh tồn của những nông dân, thị dân miền Nam nước Ý. Nơi mặt trời đốt cháy quả đất để vắt ra những giọt dầu ô liu cứu rỗi, ở đó có tất cả những gì mà con người có thể hình dung về tấm lòng của mẹ đất với con người.

Nét thú vị của Mặt trời nhà Scorta là, bằng sự gợi cảm của mình, nó vừa cuốn hút, buộc người ta nghiến ngấu, lao mau tới. Nhưng cũng bằng sự tinh tế, nó khiến người ta phải tự kiềm mình lại để nhẩn nha những con chữ. Xin được nhắc lại, bản dịch của Dương Tường đẹp như bức tranh khắc, nó khiến người ta muốn sờ lên những con chữ để thêm một lần nữa tin rằng điều đó là có thật.

Trần Bá Phùng