"Làng Tôi có Cây Đa cao ngất từng xanh..."

Bài hát "Làng Tôi" của Chung Quân với tôi thật dễ thương, thật dịu dàng như một cánh bướm phân vân chập chờn trong mảnh vườn hồn thơ ấu.

Cho mãi đến hôm nay giữa những phút giây êm đềm hay gập ghềnh của cuộc sống, từ trong tiềm thức âm điệu của ca khúc này lớn dần trong hồn tôi vỗ về và vực tôi đứng dậy...

Tôi sinh ra trong một thành phố ven biển, những bóng dừa những tiếng sóng đã nuôi tôi khôn lớn. Nhưng rồi phải tất tưởi bỏ ra đi khi chưa thu góp được hết những nét đáng yêu của vùng đất đã cưu mang tôi đó.

Qui Nhơn của tôi không có "Cây Đa cao ngất từng xanh". Chỉ có một cây me sum xuê đứng ở góc phố, cũng đủ để gọi tên "Ngã Tư Cây Me" cũng không có "Con sông lờ lững vờn quanh hay đồng quê mơ màng..."

Qui Nhơn chỉ có bãi cát vàng viền quanh biển xanh nghe sóng vỗ thiên thu.

Không hiểu sao, những hình ảnh chưa hề quen biết trong ca khúc "Làng Tôi" cũng đã làm tôi rung cảm thật lòng và tình quê hương dâng lên bát ngát.

Tôi cũng đã rưng rưng nước mắt khi hát thầm thì "Nhưng than ôi, có một chiều thu lá thu rơi..."

Hình ảnh quê hương của một miền quê đất Bắc đã chuyển hoá trong tâm thức tôi thành một biểu tượng thiết tha của hoài niệm. Và riêng tôi là một chìa khoá đã mở cánh cửa đi vào thiên đường tuổi thơ.

Một kỷ niệm không phai gắn liền bài hát làng tôi với thời năm xưa của tuổi măng tơ.

Ngày đó... Trong kỳ thi tuyển vào đệ thất trường công học trò phải đọc một bài học thuộc lòng hay một bài hát. Lũ trẻ thường nghĩ phải hát thì "le" hơn là học thuộc lòng, nhưng với tôi "thi hát" thì tôi có quá nhiều đối thủ.

Coi nè! trước tôi có con Vân Chi hát thật dẻo bài "bạn ơi... Quan Hà xin cạn chén ly bôi..." Nó oằn nó èo đến chảy nhựa như giọng hát Chế Linh.

Coi nè! Con Lan đen, nó dậm chân dơ tay như thể đi lính khi hát "cô gái Việt"

Khi đến phiên tôi, tôi đã thấy hơi khớp muốn định chọn học thuộc lòng. Tôi đã sửa soạn đọc bài thơ:

- Trường học làng tôi ở cạnh đình

Một trường ba lớp vẽ xinh xinh

Trước trường có mấy cây đào lớn

Thường quyến lòng tôi những cảm tình

(Tôi sẽ chép nguyên bài thơ cho các bạn để làm kỷ niệm)

- Trường tôi mặt trước ngó ra sông

Còn mặt đằng sau ngó quãng đồng

Phía ấy thầy tôi thường hỏi hướng

Tôi vòng tay đáp "Dạ phương Đông"

- Thầy tôi tầm thước mảnh và cao

Đôi mắt long lanh má nhuộm đào

Mái tóc hơi quăn cằm hơi nhọn

Nụ cười thường lẫn tiếng khao khao

- Bạn tôi cùng lứa tuổi đầu xanh

Sớm tối chăm lo chuyện học hành

Mỗi lần trống dục vang trong nắng

Mẹ tôi khẽ bảo bước nhanh nhanh

- Bao năm xa cách mái trường quê

Tôi thấy lòng tôi những não nề

Mỗi khi gió sớm về trong nắng

Trống trường còn dội phía sau đê.

Tôi yêu bài thơ này lắm, nhưng đổi ý muốn hát nên chần chừ mãi. Thầy phải dục

- Trò sẽ hát hay học thuộc lòng?

- Thưa thầy... Con hát.

Có lẽ thấy tôi có chiếc nơ trên đầu và chiếc áo đầm xòe ca rô hồng chắc là "Cute" lắm, thầy lại nói...

- Gắng hát cho hay đi... Mai sau làm ca sĩ.

Cái máu hay cãi của "Nẫu" lại nổi lên

- Thưa thầy! Ba con không muốn con làm ca sĩ

- Làm ca sĩ có sao đâu, thôi cứ hát đi.

Tôi vẫn bướng bỉnh tôi lập y chang ba nói

- Ba con hay nói xướng ca vô loại ạ!

Nhưng thầy chỉ tủm tỉm cười

- Được rồi, hát đi... Hát bài gì?

- Thưa thầy bài "Làng Tôi"

Có đoạn hồi hộp quá quên mất mấy chữ, tôi không "care" cứ ứ.. ừ.. ư đại.

Thầy phải nhắc:

"Quê tôi là bao niềm yêu thương

Quê tôi là bao nhớ nhung se buồn

Là bao vấn vương tâm hồn người bốn phương"

Thầy hát nho nhỏ theo tôi, mắt thầy mơ màng còn như muốn khóc, thầy ngồi lặng im để tôi phải nhắc:

- Thầy... Thầy cũng biết bài hát này à...

Thầy mỉm cười với tôi.

"Nhiều người Bắc rất thích bài này"

Tôi sướng quá, thầy cũng thích bài này cho tôi tỉnh táo hơn. Thầy hỏi:

- Trò ở "Làng" nào?

- Thưa con ở Qui Nhơn.

- Qui Nhơn làm gì có cây đa cao ngất từng xanh.

- Làm gì có sông sâu lơ lững vờn quanh...

Máu phản kháng của tôi lại nổi lên.

- Thì con tưởng tượng... thầy à! Cây đa chắc là đẹp lắm.

- Ừ đẹp lắm... Thầy cho trò bảy điểm.

Máu Nẫu hay cãi hay co lại nổi lên và tôi phụng phịu vùng vằng.

- Thưa thầy bài "Làng Tôi" của con hay hơn "Cô Gái Việt" của con Lan.

Thầy kiên nhẫn giải thích.

- Con Lan nó hát có điệu bộ nên nhiều điểm hơn.

- Nhưng bài hát của con "buồn" không cách chi để con dơ tay dậm chân như lính được.

- Ừ thì có buồn thật!... Thôi thầy cho tám điểm như con Lan.

Câu chuyện trở nên gây cấn hơn khi con bạn thân Bắc Kỳ muốn kiếm điểm với thầy thêm, từ cuối phòng hắn chõ mỏ lên.

" Thưa thầy con Xuân thường hát ghẹo tụi con."

Ông thầy nheo mắt nhìn tôi.

" Hát ghẹo như thế nào? Hát lại thầy nghe xem."

Tôi lúng túng không biết xoay sở ra sao, vì chính Mẹ của thầy từng là nạn nhân hát chọc ghẹo của bọn tôi.

Vẫn cái tật nghịch phá tò mò như mọi đứa trẻ khác, tôi đã qua nhà thầy nhìn trộm một bà già, trùm khăn đen sùm sụp, miệng nhai bỏm bẻm không ngừng, thỉnh thoảng nhổ ra một búng máu đỏ tươi "eo ơi ghê quá!" Tôi phóng về nhà nói với chị vú:

- Chị Hoa ơi! Tui thấy rõ ràng một con ma cà rồng đang hút máu người! Sợ quá.. Sợ quá.

Thế rồi lũ nhóc trong xóm theo tôi đi rình con ma cà rồng.

- Thấy chưa... Thấy chưa! Con ma đang khạc ra máu đỏ lòm lòm.

- Sao không thấy nanh nhọn?

- Nhưng răng lại đen thùi thùi kìa.

Rình trộm nhiều lần mà chẳng thấy con ma cà rồng, cũng không hung tợn chút nào mà còn có vẻ hiền nữa chứ, lũ trẻ hết sợ lại còn mon men đến gần bà.

Không biết từ đâu lũ trẻ học được câu hát vè luôn mồm hát theo.

Bà già Bắc Kỳ

Ăn rau muống nuộc

Ông giời bắt tội

Răng đen thùi lùi

Ha...ha...ha

Lũ nhóc hát lui hát tới trước mặt bà mà chẳng thấy "con ma" nổi giận mà còn cười hiền từ bà nói với lũ trẻ.

... Rau muống nuộc ăn "nành" "nắm" đấy.

Hát chọc mẹ thầy thế nào rồi cũng có lần thầy nghe được.

Bây giờ thầy nhắc khéo.

"Hát đi... Bà già Bắc Kỳ ăn rau muống "nuộc" ấy mà!"

Mặt tôi lúc ấy chắc đỏ rần... Tôi nghĩ thế nào cái điểm 8 trên mười cũng trở thành hai hột vịt lộn.

Con Lan đen lại chõ mồm thêm:

"Thầy à, con Xuân còn hát nhạc Trịnh Công Sơn chọc nữa đấy!"

Thầy lại nheo mắt nhìn tôi. Nụ cười thầy vẫn hiền.

"Còn biết hát nhạc Trịnh Công Sơn nữa cơ à!"

- Con hát đi thầy cho thêm điểm.

Lũ nhóc trong phòng cũng nhao nhao lên.

"Hát đi! Hát đi!".

Lúc ấy con bé nghịch ngợm, nhanh nhẩu đoảng, tính "tom boy" trở về trong tôi... Tôi vung tay múa chân chỉ chỏ điệu bộ theo câu hát.

"Từ Bắc vô Nam tay cầm cái cây, tay kia cầm sợi giây...ừ..ứ..ư..ừ..!"

Lũ nhóc hát theo cười reo sặc sụa. Thầy cũng cười vui lây, và cũng lắc đầu ngán ngẫm lũ trẻ vô tư.

Và tên Xuân vần X được nằm cuối theo danh sách thí sinh.

Chấm dứt buổi thi vào đệ thất, cũng chấm dứt buổi tuyển lựa ca sĩ có một không hai của đời tôi bên các bạn.

Chưa kịp vòng tay cúi đầu, thi xong tôi nhảy tung tăng lao về phía cuối lớp bên đám bạn.

Nắng tràn hào quang và tiếng ve cuối hạ cũng tràn ngập không gian.

Cho tôi được cắt xén đi một khoảng không gian và thời gian khá dài để nói nốt câu chuyện thi hát ngày xưa...

Tôi gặp lại thầy khi tôi đã lớn khi nào không hay, thân thể tôi đã trọn vẹn những nét cong và mái tóc đen dài đã thật bồng bềnh vương vấn, chỉ còn có tôi mới hình dung được cô bé ngây thơ ngày trước, và chắc chỉ có thầy không quên buổi chấm thi hát đậm nét hồn nhiên của trẻ thơ đậm lòng yêu trẻ của thầy giáo.

Tôi đã gặp lại thầy trong khoảnh khắc hoang mang nhất của tháng ngày đầu tị nạn.

Mỗi chiều người tị nạn tụm năm tụm ba ở bờ biển lởm chởm một vùng đá xám của đảo Wake. Nghe đây có nhiều rắn biển rất độc, và nước biển nhiễm nhiều phóng xạ nên chẳng có ai dám mon men đến gần bờ nước.

Tôi thường đứng hàng giờ một mình trên ốc đảo đó, nhìn những con cua màu đỏ tươi lễ mễ ôm theo nó chiếc vỏ ốc làm nơi tạm trú. Người ta gọi chúng là những con ốc mượn hồn. Tôi đã chợt thấy mình như thân phận những con ốc mượn hồn trên mảnh đất tị nạn...

Một buổi chiều từ trong đám đông, tôi nghe tiếng gọi:

- Xuân...

Tôi giật mình.

- Thưa Thầy...

- Em đi được cả gia đình không?

-... Dạ! Còn thầy và Mẹ thầy thì sao.

- Chỉ mình tôi thôi. Mẹ tôi vừa mất cách đây vài tháng.

Một thoáng rất nhanh, nhưng rất đau buốt trong tim hình ảnh bà Bắc Kỳ ăn rau muống "nuộc", choáng ngập cả hồn.

Tôi đứng lặng yên nghe thầy trò chuyện, như kể lể cho chính thầy.

- Tội nghiệp cho Bà chỉ muốn trở về chết ở quê Cha đất Mẹ ngoài Bắc. Chừng như Bà không muốn có thêm một lần di cư, nên đã chọn nằm xuống trong lòng đất Qui Nhơn.

Trước đây hai mẹ con thầy chỉ nghĩ rằng sẽ tạm ngừng chân ở Qui Nhơn rất ngắn thôi, sẽ vào Sài Gòn ở cùng bên bà con và không ngờ Qui Nhơn, học trò Qui Nhơn dễ thương đã cầm chân hai mẹ con đến mấy chục năm trời.

Bây giờ Qui Nhơn lại giữ thân xác của Mẹ Thầy...

- Chỉ tiếc một điều... Qui Nhơn không có cây đa cao ngất từng xanh cho hồn Mẹ Thầy nương náu.

Tôi muốn nói với Thầy.

"Nhưng Qui Nhơn có tiếng sóng vỗ muôn trùng, ru hồn Bà giấc ngủ ngàn thu..."

Trước khi chia tay Thầy có nói.

"Cảm ơn em và bạn bè em đã làm cho Mẹ Thầy Bà Bắc Kỳ ăn rau muống "nuộc" bớt cô đơn với chuỗi ngày sống ở Qui Nhơn..."

Tôi là người cuối cùng còn đứng lại trên bờ biển, miên man nhìn góc trời khói sóng cố tìm về hướng quê hương khuất bóng hoàng hôn, ở cuối chân mây đó, tất cả vùng trời đó, là Làng Tôi và... nơi nào cũng có những cây Đa cao ngất từng xanh...

Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng thêm buồn lòng ai. (Tản Đà)

XuanThi