Trong một phủ đệ lộng lẫy nơi Thái tử Đan tiếp đón và thù phụng hào kiệt bốn

phương. Mở màn lên Kinh Kha ngồi một mình.

Kinh Kha

Nửa đời luân lạc, buồn thay

Trai thời loạn vẫn trắng tay cơ đồ!

Lênh đênh Tề Nguỵ

Ra Sở vào Ngô

Nào mây Vu Giáp trăng Tần Lĩnh

Nào gió Tam Giang sóng Ngũ Hồ!

Có nghe chăng Kinh Kha:

Bẩy nước anh hùng đàm tiếu?

Nửa đời, ngươi bôn ba

Nửa kiếp, ngươi không nhà

Tay trắng hoàn tay trắng

Kinh Kha hề Kinh Kha!

Lại thấy chăng, Hàm Dương sôi lửa máu

Trăm nghìn cay đắng nỗi lương dân?

Bao thảm khốc dưới bàn tay dâm hậu

Và đứa con hoang của nước Tần!

Doanh Chính tàn bạo

Lòng tham mưu sâu;

Thôi rồi vương đạo

Còn chi nửa đâu!

Hoạ diệt vong đè sáu ngã chư hầu…

Đủ nanh vuốt, ngày nay Tần bạo chúa

Sắp hung binh dầy xéo đất Yên bang;

Chiều hôm qua lời nói của Điền Quang

Thực đã khiến lưỡi gươm này phẫn nộ

Túc Vệ (ra)

Dạ bẩm tướng quân

Nắng chiều đã tắt

Núi xa xanh mờ ảo bóng trăng xuân

Gió nhẹ chuyển bức màn sương tím ngắt

Giờ Dậu đã lưng chừng

Dám xin người xuống lệnh

Bày ca vũ tưng bừng

Đương ngoài hiên đợi mệnh

Kinh Kha

Đã giờ Dậu! (đứng dậy ra cửa sổ)

Hừ, trăng nằm sóng soải

Biếc vườn tơ, phơi phới mặt hồ gương

Trãi bao năm ta dãi gió dầu sương

Nay mới được tâm hồn thư thái chút

Quân đâu!

Túc Vệ

Dạ!

Kinh Kha

Kíp mang đây nghiên bút,

Mài mực nghe! ta vịnh mấy vần chơi…

(Túc Vệ mang nghiên bút ra; Kinh Kha viết rồi ngâm)

Dưới nguyệt mài gươm chốc nửa nửa đời

Nghìn thu sự nghiệp hỏi đâu nơi!

Khi say bốn bể thu vào chén

Lúc tỉnh mười phương vẫn rối bời…

Thiên hạ tung hoành ai đế bá?

Nào ai tâm sự có đầy vơi?

Giơ tay cười ngất, phen này nhỉ,

Đem chữ Tài tranh với chữ Thời!

(đi ra cửa sổ)

Ồ, xuống bút một bài thơ đắc ý

Chẳng hoài nhung uổng lụa một đêm xuân

Hồn Thiên Thai phảng phất tưởng đâu gần

Hồn Thiên Thai…

Túc Vệ

Dạ, bẩm tướng quân

Bày ca nhạc đã từ lâu đợi mệnh

Kinh Kha

Ngươi kíp ra truyền lệnh

Cho bọn chúng tuân ngay

Phổ lời ca điệu nhạc tám câu này,

Tơ với trúc phải sao cho hùng tráng

(Túc Vệ vào, Kinh Kha nói một mình)

Một vũ khúc tưng bừng trong ánh sáng

Của trăng xuân…Ta hãy lắng nghe nào!

Phải chăng kìa mây nước củng xôn xao?

Túc Vệ (ra)

Bẩm tướng quân…

Kinh Kha

Lại điều chi vậy hử?

Túc Vệ

Dạ, dám bẩm, có xe loan Thái Tử

Người đã tới!

Thái Tử Đan (ra)

Gửi chào Kinh tướng quân!

Kinh Kha

Kha này nghênh giá chậm, lỗi muôn phần

Ngửa trông lượng hải hà khoan thứ.

Thái Tử Đan

Đâu dám thế, kẻ Đan này đức nhỏ

Ngôi đông cung hổ thẹn đã nhiều

Huống nước nhà nay dưới gót lũ thiên kiêu

Bị uy hiếp, đương sớm chiều run sợ

May mắn sao, ý hoàng thiên còn tựa

Cho Đan này được tri ngộ Kinh Khanh

Cả một sơn hà nép dưới oai danh

Của hiệp sĩ, sao người khiêm nhượng quá!

Kinh Kha

Chút tài mọn xứng đâu lời điện hạ!

Kinh Kha tôi càng hổ thẹn riêng mình

Đã không hay khiển tướng điều binh,

Lại chẳng biết mưu bày kế đặt;

Chỉ mang nặng một tấm lòng u uất,

Ba mươi năm đây đó kiếp bèo trôi.

Làm trai đứng ở trong trời đất,

Chưa có danh chi với đất trời!

Thái Tử Đan

Lớn lao thay chí khí kẻ làm trai!

Câu nói ấy đáng ghi vào lịch sử

Và mai mốt vàng son ngời nét chữ

Đất trời kia hẳn được vẽ vang lây!

Kinh Kha

Tâu điện hạ, xá chi lời nói đó,

Chí làm trai phải ở lưỡi gươm đây!

Thái Tử Đan

Doanh Tần bạo ngược, tội ác đã đầy!

Dám mong tráng sĩ phen này vì Yên

Kinh Kha

Kinh Kha tôi sức mọn tài hèn

Được điện hạ có lòng tri ngộ

Tính mệnh lẽ đâu còn tiếc nửa!

Một sang Tần…

Thái Tử Đan (cướp lời)

…Xin tráng sĩ vì Yên!

Kinh Kha

Một sang Tần ngang dọc lưỡi gươm thiêng

Quyết lưu lại hào quang ngàn vạn thuở

Thái Tử Đan

Công ơn ấy với Đan này chẳng nhỏ

Và lớn lao thay lòng kẻ sang Tần!

Túc Vệ (ra)

Dạ muôn tâu và kính bẩm tướng quân

Bày ca nhạc đã hoàn thành khúc điệu.

Kinh Kha

Được, cho lui!

Thái Tử Đan

Hát hay và múa khéo

Củng làm vui khoảnh khắc dạ anh hùng

Bây giờ đây trắng sáng cảnh mung lung

Giọng oanh yến hẳn muôn phần thánh thót!

Tướng quân hãy cùng Đan dạo gót

Tới hoa viên ngồi thưởng khúc ca say

Kinh Kha

Tiểu thần xin lĩnh chỉ

Thái Tử Đan (lớn tiếng truyền lệnh)

Lũ quân bây!

Mau dẫn lối và kíp bày dạ yến (Kinh Kha và Thái Tử Đan sánh bước cùng vào: một

lúc sau, vị lão thần Điền Quang bước ra)

Túc Vệ

Dạ, bẩm lão quan, người đã đến!

Điền Quang

Tướng quân đâu, mà vắng vẽ thư phòng?

Túc Vệ

Cúi bẩm lão quan, vừa mới đây xong,

Nhân sắc nguyệt mung lung vườn Thái Dược

Chúa công đã cùng tướng quân sánh bước

Ra tây đình nghe nữ nhạc đàn ca

(Khúc ca vọng lên)

Điền Quang (lắng nghe)

Ờ, cuối Xuân mà ấm khúc Dương Hoà

Lão nghe củng tấm lòng trai rộn rã

(Nghe đến câu thơ phổ thành khúc điệu, chợt giật mình)

Hừ, thiên hạ tung hoành ai đế bá!

Nào ai tâm sự có đầy vơi!

Túc Vệ

Dạ, dám bẩm lảo quan, khúc nhạc vừa rồi

Đã do lệnh tướng quân đây truyền xuống

Phải múa hát làm cho lâm ly hùng tráng

Theo lời thơ người mới cảm đề xong

Điền Quang

Thảo nào nghe lòng thấy xốn xang lòng

(để ý đến tờ hoa tiên trên bàn, cầm lên xem)

À, đây bài ngẫu chiếm

Của hiệp sĩ Kinh Kha

Nào xem người múa kiếm

Lời thơ có gấm hoa!

(ngâm)

Dưới nguyệt mài gươm chốc nửa đời

Nghìn thu sự nghiệp hỏi đâu nơi

Khi say bốn bể thu vào chén

Lúc tỉnh mười phương vẫn rối bời

(chau mày, ném tờ hoa tiên xuống kỷ, nói một mình: )

Vậy ra thế đó, trời ơi!

Hỏi đâu sự nghiệp, nửa đời mài gươm!

Lời thơ hoa gấm lạ thường

Nhưng tâm sự cớ sao mà uất ức?

Người kiếm khách đối dâu cồn bể vực

Cớ làm sao lây thói kẻ thi nhân?

Ừ, cớ sao lòng đã định sang Tần

Còn nghi hoặc chữ Tài, do dự mãi?

Không thể được, giang sơn này một giải

Phút giờ đây còn mất ở Kinh Kha!

Kẻ sang Tần phải vững chí xông pha;

Nếu chưa quyết, hỏi sao thành đại sự?..

Phải đập cho tan niềm lưỡng lự

Của người đi ngay tự bây giờ!

Tính sao đây, trời hỡi khắt khe chưa!

(Điền Quang còn đang băn khoăn thì Kinh Kha bước ra)

Kinh Kha

Xin cúi chào quốc lão

Người thứ cho tội lớn Kha này

Canh khuya dời gót ngọc tới đây,

Hẳn người có điều chi dạy bảo

Người an toạ và xin người chỉ giáo.

_Chư quân đâu, kíp tiến hương trà!_

Có điều chi, người cứ dạy cho Kha.

Điền Quang

Gửi tướng quân, lão phu nào dám thế!

Oai danh ấy vang lừng trong bốn bể

Sắp vì Yên cứu vớt cảnh lầm than,

Sắp vì Yên hỏi tội đứa hung tàn

Trên xương máu toan lòng xây nghiệp đế.

Kinh Kha

Tài Kha chi đáng kể

Lão quan người quá khen.

Điền Quang

Cánh tay kia mai mốt sắp vì Yên

Chém cường tặc, moi gan Tần bạo chúa;

Cả Hàm Dương sắp trời long đất lở

Dưới gót chân kiêu dũng kẻ sang Tần.

Chiều nay đây mang ý của muôn dân,

Lão phu tới quỳ dâng lời cảm tạ

Kinh Kha (đỡ Điền Quang vừa quỳ xuống)

Chết nỗi, Điền lão quan…

Điền Quang (cướp lời)

Giờ đại hoạ

Phút tiêu vong đã điểm bốn trời Yên

Lão phu đây tuổi tác cánh tay hèn,

Ơn quân phụ chẳng báo đền muôn một,

Nghĩ tủi thẹn với cân đai bào hốt,

Dương mắt trông đàn trẻ nít tung hoành…

Ôi! xưa kia từng cướp ải đoạt thành,

Thân bách chiến đã ra vào sinh tử!

Gươm tuốt ngược xông pha rừng đạn lửa

Giáo cầm ngang vùng vẫy bến phong lôi

Ngựa dẫm đâu là beo sói im hơi

Thuyền trỏ đấy ắt kình nghê lặng thở

Ngoài sáu cõi lân bang đều nể sợ

Trong bốn phương đạo tặc phải ghê hồn.

Trãi ba triều giúp chúa định giang sơn

Giữ bờ cõi vì dân mưu hạnh phúc

Có ngờ đâu tuổi trời nay tám chục

Mang trên vai là mang nhục trên đầu;

Ôi thời xưa oanh liệt mất về đâu!

Mới hay những kẻ thân làm tướng,

Đừng để nhân gian thấy bạc đầu…

Kinh Kha

Nghe lão quan người than thở giờ lâu

Thực đã khiến Kinh Kha này hổ thẹn

Nửa kiếp lênh đênh hồ biển

Nào đâu sự nghiệp thiên thu?

Mà thời gian có nghỉ cánh bao giờ!

Điền Quang

Lão phu sống từ nay đà vô ích

Chỉ thêm một trò cười cho nước địch;

Thanh gươm cùn, tay yếu hỏi dùng chi?

Âu là dưới gót kẻ ra đi,

Lão đem chút hơi tàn trao gửi…

Tần bạo chúa lòng tham như hổ đói

Cậy hung binh toan nuốt sống Yên bang

May được tướng quân động chí ngang tàng’

Một mũi kiếm trỏ Hàm Dương hỏi tội;

Hào khí ấy cùng trăng sao chói lọi,

Bước bước đi, sông tiễn, núi nghiêng đầu

Lão phu đây, kỳ vọng bấy nhiêu lâu,

Nguyền một thác đưa chân người kiếm khách

Hồn thiêng sẽ theo người qua bến Dịch,

Bên tai người nhắc nhỡ: chí nam nhi

Với đất trời kia phải có danh gì!...

(Nói dứt lời rút gươm tự sát)

Kinh Kha

Trời! Điền quốc lão!

Người quyên sinh để thúc giục Kha này;

Hùng tâm, nghĩa cử, đáng khen thay!

Ta ngại ngùng chi nửa

Mà chưa quyết sang Tần?

Những đường gươm sắc sảo, cánh tay thần,

Ta khổ luyện đã bao nhiêu năm tháng

Cơ hội tới phải d ùng cho xứng đáng;

Nghiệp thiên thu xây đắp một phen này…

Cánh thời gian chẳng ngừng bay

Mà ôi thôi! tóc đã đầy tuyết sương!

Còn đắn đo chi? quyết phải lên đường

Cho tỏ mặt nam nhi ngàn vạn thuở!

Vang danh kiếm sĩ từ bao độ

Chẳng lẽ mài gươm đến bạc đầu!

Điền lão quan! Người hiểu rõ cho nhau:

Chiều nay, chí sang Tần, Kha đã quyết

MÀN

hết hồi thứ nhất

Vẫn cảnh trong phủ đệ, thời gian chuyển dịch tới đêm sau, Kinh Kha ngồi một

mình. Tiếng ngâm thơ vọng từ xa của Cao Tiệm Ly nhịp với tiếng gõ trúc.