Tôi nhớ là những rung chuyển của đoàn xe điện ngầm mới làm cho cái cổ áo sơ mi hồ bột của tôi cọ xát nhẹ vào cổ. Cái cổ áo thì cứng đơ, y hệt tôi vậy. Bị kẹt cứng trong bộ quần áo mới nguyên, tôi cảm thấy thật khổ sở, tuyệt vọng vì đổ mồ hôi nhiều như thế. Tôi liên tục quay đầu qua lại để cho da có thể được giải tỏa phần nào sự cọ xát bực bội với làn vải. Đoàn xe lướt hết tốc lực đến nơi hẹn đầu tiên của tôi, và buổi hẹn đó đã mở đầu cho chức nghiệp bốn mươi năm của tôi. Bốn mươi năm chỉ ở một công ty. Bốn mươi năm, hằng ngày theo tuyến đường này để đến nơi làm việc. Hôm đó, tôi bắt đầu sự nghiệp ở RATP* của tôi, cũng giống như những toa tàu điện ngầm đã rất nôn nao mang tôi vào trung tâm của thành phố Paris.

Tôi nhớ lại vào trạm dừng thứ nhất, cái thắng mới toanh và đẫm dầu nhớt của đoàn tàu đã đưa tôi ngả lưng vào ghế nệm da giả thật êm dịu như thế nào. Dần dần tôi cảm thấy thật thoải mái, và lấy khăn tay ra để chấm những giọt mồ hôi đang khô dần trên gáy mình. Theo dòng cuộc hành trình đầu tiên này, vào bước đầu của cuộc sống trưởng thành của tôi, tôi cảm thấy tâm hồn tràn ngập niềm hứng khởi, rằng tôi sẽ chóng được tham gia vào sự biến đổi tuy chậm nhưng khẩn thiết của một thành phố đã được nghìn năm.

Hôm nay, giờ đây tôi cũng đang đứng trong đoàn tàu ấy, vào một ngày mây xám giăng nhẹ trên bầu trời, thật xa với sự bồn chồn của cái ngày đầu tiên ấy. Ngày về hưu đã dành cho tôi hàng loạt những nụ cười trẻ thơ của bé để đến viện bảo tàng hôm nay. Thằng bé đang đứng bên cạnh tôi đây, cái cổ rụt vào chiếc áo khoác quá dày, nhưng trời rất lạnh bên ngoài, mẹ nó bảo tôi vậy. Thằng bé quay cái đầu để thoát khỏi chiếc khăn quàng có những sợi len tua ra làm nhột cổ. Tôi mỉm cười.

– Mình bỏ khăn quàng ra cháu nhé, nếu không thì cháu sẽ ướt đẫm mồ hôi trước khi ta đến trạm dừng sau, cháu ạ, nghe lời ông đi.

– Nhưng mà Ông ơi, Mẹ dặn cháu không được cởi ra vì cháu đang bị bịnh mà.

– Ta sẽ quàng khăn lại khi ra ngoài nhé cháu. Khi mồ hôi nhỏ giọt trên cổ như thế thì vi trùng sẽ không tha cháu đâu.

«Châtelet-Les Halles ». Tên trạm dừng và những giọt mồ hôi ấy bỗng lại đẩy tôi về bốn mươi năm trước.

«Châtelet-Les Halles ». Đến trạm dừng sau, tim tôi đã ngừng đập. Đến trạm dừng sau, tim tôi trở nên háo hức. Đến trạm dừng sau, trái tim tôi bắt đầu yêu không hề ngơi nghỉ.

Nàng đã bước lên tàu ở trạm này. Nàng đứng đó, đôi tay đeo găng đang bám vào thanh sắt. Chiếc áo khoác trắng có đốm đen, đầu tóc búi thật cao tạo cho nàng một vẻ rất cao sang quyền quý. Ngẩng đầu lên, nàng nhẹ lướt nhìn một cách duyên dáng mọi người trong toa tàu, đôi mắt ngừng một lúc ở mỗi hành khách để đoán tính cách của họ. Ánh mắt của nàng chắc dành cho tôi một phần nghìn của giây, có lẽ đủ để chú ý đến một tên nhãi con mặc áo cổ hồ, hắn ta cũng lại vừa toát mồ hôi ngay lúc nàng leo lên tàu.

Phải nhiều tháng sau đó tôi mới dám dự định ngỏ lời với nàng, mỗi lần dự tính lại cảm thấy nhút nhát vì sự xuất hiện kiêu kỳ của nàng, với cách ăn mặc không chê vào đâu được, với những kiểu tóc luôn thay đổi, và nhất là vì cái nhìn bao phủ vào mọi hành khách, chăm chú một cách hiếu kỳ nhưng kín đáo. Trong khi công việc của tôi ngày càng phấn khởi hơn lên, cuộc sống thanh niên chững chạc và tích cực của tôi ngày càng vững chãi hơn với niềm tự tin của mình, mỗi sáng tôi đều chờ đợi nàng đến, vẻ oai phong, rồi cái nhìn của nàng tưởng như làm rạng rỡ cả toa tàu. Biết bao lần, tôi có cảm tưởng rằng một góc đôi môi mỏng của nàng mỉm cười khi thấy sự xuất mồ hôi rất nhiều của tôi, và nàng đã hiểu lý do.

Ngày nào nàng cũng xuống ở trạm kế tiếp, Auber. Chỉ có duy nhất một trạm ít ỏi để bạo gan dám nói chuyện với nàng, cố gắng làm cho nàng quan tâm đến tôi, việc tôi vẫn ướt đẫm mồ hôi, đến cá tính dịu dàng và tâm hồn sắc bén của tôi. Vì chỉ đi có một trạm, nên nàng không bao giờ ngồi xuống. Muốn nói chuyện với nàng, tôi phải đứng và làm sao để nàng vào đúng toa có tôi trong đó. Những hành khách thường xuyên chắc chắn đã nhận ra thủ đoạn mà tôi luôn áp dụng: trước trạm Châtelet, tôi không ngồi nữa, mà đến đứng ngay trước cửa lên xuống, bàn tay nắm chặt vào thanh sắt khi toa tàu ngừng lại, gương mặt cố nén xúc cảm ngay lúc nàng vừa bước vào đúng toa tàu của tôi, và đến ngay trước mặt tôi. Trong suốt chặng đường ngắn ngủi ấy, thời gian trôi qua nhanh cho đến trạm sau, và tôi cố gắng để tìm một phương cách bắt chuyện với nàng. Trong nhiều tuần lễ, những lời tôi đã chuẩn bị sẵn lại đi trốn vào phút cuối trong cổ áo sơ mi cứng ngắt của tôi.

Tôi đứng đó, sững sờ, đôi môi ướt nhưng bất động. Mười phút ngắn ngủi đó trôi qua thành từng giọt, từng giọt mặn chát dọc theo sống lưng tôi. Và rồi tôi nhìn thấy nàng bước xuống ở trạm dừng kế tiếp, chỉ để lại cho tôi một làn hơi nhẹ thoảng tỏa hương thơm để oán than, và tôi hít mạnh làn hơi ấy trước khi ngồi xuống lại và đi hết đoạn đường trên chuyến tàu, tê tái cõi lòng.

Cuối cùng nàng cũng nhận ra màn kịch ẩm ướt, sự tê cứng thảm hại, tình yêu khập khiễng của tôi. Rồi nàng lấy đó làm vui thích, nghịch phá bằng một tia nhìn chậm chạp hơn, lém lỉnh hơn, sáng rực hơn. Một hôm, trong khi chót lưỡi tôi đang tìm đường để chạm môi mình một cách khổ sở, nàng bỗng quay nhẹ sang phía tôi, ý thức được rằng bất kỳ lời nói mạnh bạo nào cũng sẽ gây ra một trận đổ mồ hôi không thể kềm chế được, và rồi, làm như thể nàng và tôi đã quen biết nhau trước, nàng nói một cách bình thản: "Anh có ngửi thấy mùi bánh mì thơm phức mới lạ ở Auber không? Có lò bánh mì dưới hầm mới khai trương đó". Tất cả sự tế nhị của nàng đã cô đọng trong câu ấy để đề nghị cuộc hẹn đi giải khát ở trạm dừng sau. Và nàng cũng đã cố ý nói điều ấy ra 47 giây trước khi tàu đến trạm dừng kế tiếp.

"Auber".

Tôi có được 45 giây để mở miệng lắp bắp một câu trả lời bạo gan, đề nghị nàng ăn cùng tôi cái bánh mì nhỏ ngay bây giờ. Tôi nhớ rất rõ 90 nhịp đập con tim đã đi theo tôi cho đến trạm kế tiếp.

– Ông ơi?

– Ông à?

"Auber"

– Ông đang nghĩ gì vậy?

– Đến bà...

– Ông nhớ bà hả ông?

Cánh cửa toa tàu mở toang, và mùi thơm của các loại bánh ngọt tràn vào.

– Đúng rồi cháu.

Tàu điện đã lăn bánh trở lại, và lướt trên đường sắt, nặng nề như bao kỷ niệm của những mảnh đời hoan hỉ được mang đi.

– Cháu ơi, quấn khăn quàng vào đi, ta sẽ xuống vào chặng kế tiếp đó.

David Rudloff

(tháilan dịch)

Chú thích:

* RATP: Régie Autonome des Transports Parisiens (Công ty Quản lý Giao thông Công cộng Paris).