NGÀY, GIỜ tôi ra đời thì hẵn là tôi không biết: sự đó vẫn là một sự cố nhiên. Song thường được nghe mẹ tôi và những người thân yêu tôi thuật lại nên tôi tưởng như có trông thấy tôi cất tiếng khóc oe oe khi mới bước ra chào ánh sáng mặt trời. (Tôi nói thế cho có văn vẻ, chứ kỳ thực, cái ánh sáng thứ nhất được tôi chào là ánh sáng một ngọn đèn dầu tây, vì tôi ra đời vào hồi nửa đêm), Độc giả quý mến của tôi đã nhận rõ điều ấy rồi, thì tôi có thể kể chuyện tôi như một người kỳ dị, mà vẫn không sợ độc giả cho là một kẻ khoe khoang, hay khoác lác.

Tôi sinh về thời vua Thành Thái. Tôi nhớ rành mạch rằng năm ấy là năm Dần, vì tôi tuổi Dần, cái tuổi mà người ta bảo sẽ được sung sướng và gặp nhiều điều may mắn lạ thường.

Một nếp nhà năm gian hai chái, lủng củng những cột, ở một huyện lỵ, vì cha tôi hồi ấy trị nhậm một huyện ở vùng bể. Một cái rèm vải tây đỏ ngăn hẳn hai gian ra làm buồng ngủ. Một cái giường lát tre kêu kẽo kẹt khi ta hơi se mình. Một cái màn the cũ màu hồng điều. Đó là nơi sinh trưởng của tôi.

Nếu nơi sinh trưởng có ảnh hưởng đến tính tình của con người, thì tính tình tôi hẳn là buồn rầu, ủ rũ. Còn gì buồn tẻ cho bằng một huyện lỵ nhỏ vùi trong một cát làng không có một tính cách gì riêng gọi là hơi phân biệt nó với những làng bao bọc trong lũy tre xanh, và soi bóng xuống mặt nước phẳng lặng của những thửa ruộng lầy bùn! Mà thực vậy, ngày nay ngắm lại quãng đời dĩ vãng của tôi, tôi thấy nó giống cảnh bùn lầy, nước đọng quá, nghĩa là nó phẳng lỳ, chẳng có một sự dị thường xẩy ra.

Đối với con mắt và khối óc tôi thì đời tôi rất tầm thường- mà tầm thường thật. Nhưng đối với con mắt và khối óc kẻ bàng quang, đối với những người đã trông thấy tôi sống thì trái hẳn, đời tôi là một đời náo động, đầy rẫy những sự biến cố phi thường, nhất là về đường tình ái. Họ ao ước được như tôi, họ kết tôi vào tội làm bại hoại phong hóa...

Còn điều gì, còn nết xấu gì mà tôi không có nữa? Nhưng kỳ thực, có gì đâu: Những sự giả dối đã làm cho đời tôi có cái bóng hào nhoáng và khiến tôi đã chịu những nỗi oan ‘‘Thị Kính’’ * đó mà thôi.

Nỗi oan thứ nhất của tôi, tôi gặp ngay khi mới ra đời được một giây. Tôi vừa cất tiếng khóc thứ nhất thì cái đồng hồ treo trên tường bắt đầu đánh chuông, dè dè buông mười một lần. Tôi không biết tôi có khóc đủ mười một tiếng oe oe không, nhưng mẹ tôi quả quyết bảo tôi rằng, đồng hồ im đánh chuông thì tôi cũng im tiếng khóc.

Bà tắm vừa lấy mảnh nứa cắt rốn cho tôi xong thì bà ta nâng tôi lên mà vui mừng reo lớn: ‘‘Con giai’’. Mẹ tôi cảm động quá, ngất đi, và cha tôi sung sướng, tất tả ở nhà ngoài chạy vào: Cậu con trai cả của cha mẹ tôi đã ra đời.

Bà tắm bảo cha tôi:

- Bẩm quan lớn đánh giờ cho cậu cả.

- Giờ gì thế?

- Bẩm đồng hồ vừa đánh mười một giờ.

Cha tôi hơi lúng túng, vì từ mười một giờ đến một giờ thì về giờ Tý, mà từ mười một giờ trở lên thì lại thuộc giờ Hợi. Vậy tôi sinh vào giờ Hợi hay giờ Tý? Trong lúc khó nghĩ, cha tôi liền sai lính đóng ngựa phi vào làng sở tại tìm ông cử Khôi có tiếng giỏi khoa dịch số đến để bàn bạc cho cẩn thận. Nào phải việc tầm thường! Tuổi cậu con trai cả nối nghiệp tống đường mai sau, tính hồ đồ sao được?

Ông cử cưỡi ngựa tức tốc tới ngay, song tuy thế ông ta vẫn còn ngái ngủ, vừa ngáp vừa hỏi cha tôi:

- Thưa, sinh cậu cả đúng mười một giờ?

Bà tắm nói tôi vừa khóc oe thì bà ta nghe đồng hồ bắt đầu đánh chuông. Ông cử liền cất giọng thông thái bảo cha tôi:

- Có tiếng khóc rồi mới có tiếng đồng hồ, vậy thì sinh trước mười một giờ, nghĩa là giờ Hợi.

Cha tôi cũng đành cho là tôi sinh vào giờ Hợi, tuy trong lòng phân vân và phàn nàn thầm rằng tôi thực oái oăm, ra đời chẳng chọn giờ cho dứt khoát.

Nhưng lúc ông cử đánh giờ, thì không may cho tôi quá, giờ Hợi lại là giờ quan sát, nghĩa là một giờ rất xấu. Gặp giờ ấy thì tôi khó mà sống được đến ngày nay.

Cha tôi buồn rầu lo sự, bảo ông cử:

- Hay là ta cứ tính vào giờ Tý?

- Thế sao được.

Cha tôi ngẫm nghỉ:

- Biết đâu cái đồng hồ ấy đã đúng... Phải, biết đâu! Tôi còn cái đồng hồ quả quít nữa kia.

Quả thực cha tôi lên buồng giấy lấy cái đồng hồ bỏ túi xem giờ lại thì nó nhanh hơn cái đồng hồ treo những quá một khắc.

- Đấy, tôi đã bảo đồng hồ treo không đúng mà.

Thế là tôi sinh vào giờ Tý và như vậy, tôi đã tránh được cái giờ quan sát gớm ghê. Ngày nay, tôi

thường nghĩ tới sự cheo leo đó mà còn thấy rùng minh, khiếp sợ. Nếu cái đồng hồ nhỏ của cha tôi không chịu khó chạy mau hơn cái đồng hồ treo một khắc thì còn gì là chuỗi ngày xanh mỏng manh của tôi! Tôi đã chết ngoẻo từ đời tam hoàng ngũ đế nào rồi còn gì. Nhưng giá cứ thế có lẽ cũng xong, tôi càng khỏi mang cái tiếng hão huyền, cái tiếng có số ‘‘đào hoa’’.

SAO ĐÀO HOA CHIẾU MỆNH

Sáng hôm sau, cha mẹ tôi bàn nhau để tìm cho tôi một cái tên xứng đáng, Mẹ tôi muốn đặt tên tôi là Đá, hoặc Sắt, vì mẹ tôi bảo những tên ấy rắn rỏi, chắc chắn, vững vàng, khỏe mạnh. Nhưng cha tôi mỉm cười nói rằng: con nhà văn tự không thể có cái tên quá nôm na, mách qué như thế được.

Ấy vì thế mà tên tôi là Văn, Nguyễn Văn.

Ngày nay, tôi thấy tên tôi như thiếu một chữ, thì tôi lại phải chịu rằng mẹ tôi có lý hơn cha tôi. Thà là Đá, là Sắt còn hơn, chứ ai lại là Nguyễn - Văn bao giờ, vì tôi thường nghe đọc những tên Nguyễn văn nọ Nguyễn Văn kia mà thôi.

Nhưng khi tôi tò mò tra trong tự điền thì tôi thấy chữ Văn có nhiều nghĩa đẹp lắm. Văn là bức tranh, là đồ trang sức, là ỏng ả, là dịu dàng, trong trẻo, sáng sủa. Còn có một nghĩa gì thuộc về nhan sắc mà chữ Văn không có?

Có lẽ tên hoa mỹ ấy đã khiến tôi trở nên trang niên thiếu diễm lệ chẳng? Nếu quả vậy thì quả thực cha tôi gây cho một đời tôi biết bao tai ách: Cái diện mạo tráng lệ của tôi đã gặp toàn những sự chua chát ngoắt ngoéo đến tức cười. Không trách những bà mẹ nhà quê An Nam chỉ tìm những chữ nôm na, xấu xí để đặt tên cho thằng cu, cái đĩ, nghĩ cũng phải.

Người thứ nhất trông thấy tương lai khe khắt của tôi là ông cử Khôi, với cái tài đoán số mệnh như thần của ông.

Hai hôm, sau ngày tôi ra đời, ông cử đã soạn xong lá số Tử vi của tôi, biên cẩn thận giờ nào ngày nào, tháng nào, năm nào, những sự hay, sự dở sẽ xẩy ra trong đời tôi một cách chắc chắn, chắc không thế nào tránh được.

Lá sổ ấy (một quyển vở lệnh đóng bìa đỏ), hiện tôi còn âu yếm trịnh trọng cất trong tủ sách. Thỉnh thoảng tôi cũng có mở ra xem, song tôi võ vẽ biết đọc ít nhiều chữ nho, mà khi nhìn những trang giấy đầy chữ mực, chữ son, và khuyên phẩm loè loẹt, tôi vẫn coi như đứng trước một bức vách vậy.

Tôi chỉ nhớ mang máng rằng năm tôi mười tuổi mẹ tôi ngỏ lời muốn hỏi vợ cho tôi, thì cha tôi gạt đi mà rằng:

- Chà! về đường vợ con thằng cả, bà không vội lo Số Tử vì nó có sao Đào hoa chiếu mệnh thì rồi ngày sau nó chán vợ. Và cung thê thiếp nó có hai sao Nhất, Đồng, thì thế nào mà nó chẳng lấy được vợ hiền.

Sợ mẹ tôi không tin tài dịch toán của mình, cha tôi đọc luôn câu ca lập thành mà cổ nhân đã đặt sẵn để dậy cách đoán mười hai cung tử vi.

‘‘Nhất, Đồng nhiều vợ mà hiền’’.

Giá những bậc mỹ nhân tôi gặp trên đường đời, mà cứ theo số Tử vi đã định đều trở nên những ‘‘người vợ hiền » của tôi cả, thì đâu đến nỗi ngày nay, ngoài ba mươi tuổi đầu, tôi còn long đong chiếc thân trơ trọi. Hay ít ra, dù chẳng nên bậc vợ hiền đi nữa, những người ấy đã làm cho quãng ngày xanh vô vị của tôi được thêm chút vui tươi êm ấm, dịu dàng, thì tôi cũng cam lòng nhận lời mai mỉa của thế gian.

Nhưng, trời ơi! nỗi oan uổng của tôi chỉ có một tôi thấu rõ, còn người đời, họ đều tin lá số Tử vi của tôi hơn tin tôi: Họ nhất định cho rằng những người con gái hiền kia, quả thực, trong một thời gian hoặc dài hoặc ngắn, đã bí mật là những người vợ hiền của tôi ở nơi ẩn dật.

Vậy mục đích tôi chép thiên sử ký này là để tỏ nỗi oan uổng độc địa buộc cho tôi mà thôi.

Ai tin tôi thì tôi cám ơn.

Mà ai muốn mãi mãi tin số Tử vi của tôi hơn tôi, tôi cũng đành chịu, chứ biết sao. Chứng cớ rành rành của khoa dịch số, còn ai mà cãi nổi được?