“Anh Hùng Áo Vải Lam Sơn” Lê Lợi, là một trong những vị anh hùng vĩ đại của dân tộc. Lịch sử mười năm trường kỳ kháng chiến chống quân Minh của người luôn luôn gắn liền với sự tích “Lê Lai Liều Mình Cứu Chúa”.

Hằng năm ngày giỗ của Lê Lợi tức vua Lê Thái Tổ vào ngày 22 tháng 8 âm lịch, và trước đó một ngày, 21, là ngày giỗ cho Lê Lai.

Tại sao có câu “Hai mốt Lê Lai, Hăm hai Lê Lợi”?

.

…

Đầu thế kỷ thứ 15, lợi dụng lúc nước Đại Việt loạn lạc vì Hồ Quí Ly soán ngôi nhà Trần tự lập làm vua, nhà Minh bên Tầu đem quân sang xâm chiếm và đặt lại nền đô hộ nước ta. Lich sử gọi đó là thời kỳ bắc thuộc lần thứ tư.

Lê Lợi xuất thân là một nông dân tại đất Lam Sơn, thuộc tình Thanh Hoá đã đứng lên tự xưng là Bình Định Vương, cùng nghĩa binh kháng chiến chống quân đô hộ Trung Hoa trong 10 năm và đã chiến thắng đuổi quân Tầu về nưóc, giành lại nền độc lập cho dân tộc, thành lập triều đại nhà Lê.

Trong thời gian đầu của khởi nghĩa Lam Sơn do Bình Định vương Lê Lợi lãnh đạo, lực lượng nghĩa quân còn ít, thế giặc lại mạnh. Nghĩa quân nhiều lần rơi vào thế bị bao vây tưởng chừng tan vỡ.

Trong lần phải về cố thủ tại núi Chí Linh, quân Tầu bao vây chặt chẻ. Để đánh lạc hướng quân giặc, duy trì cuộc khởi nghĩa, Lê Lai đã tình nguyện mặc áo hoàng bào giả làm chủ tướng Lê Lợi xuống núi quyết chiến với quân Minh. Giặc bắt được Lê Lai tưởng là Lê Lợi nên rút quân khỏi núi Chí Linh. Nhờ đó Lê Lợi đã thoát được vòng vây để tiếp tục cuộc kháng chiến. Tấm gương hy sinh của Lê Lai mãi được nhà Lê ghi nhớ.

Trước khi mất, vua Lê Thái Tổ dặn lại con nối ngôi là vua Lê Thái Tông rằng: Ta có được ngày hôm nay là nhờ có Lê Lai. Do ngày mất của Lê Lai không rõ nên sau khi ta chết phải làm giỗ cho Lê Lai trước khi làm giỗ cho ta một ngày.

Ngày 22 tháng 8 năm 1433 Lê Thái Tổ băng hà, và ngày giỗ Lê Lai được tổ chức trước vua Lê một ngày, tức 21. Dân gian từ đó có câu “Hai mốt Lê Lai, hăm hai Lê Lợi” bắt nguồn từ sử tích này.

./.