Gã đó nghèo mà còn mang bệnh. Cũng chẳng phải bệnh gì chết liền, chẳng qua là bệnh viêm xoang lâu ngày không điều trị dứt điểm nên nó trở thành bệnh nặng. Lỗ mũi gã lúc nào cũng khụt khịt ra thứ dịch nhầy hơi vàng nhạt có mùi tanh nồng khó chịu. Lũ trẻ chận bò đi ngang nhà ở đầu dốc, dù có khát nước chết cũng chẳng đứa nào dám vô nhà cầm cái gáo dừa vộc vô vò múc nước uống. Tụi nó nói với nhau

Ghê quá nuốt nước mà nghĩ đến chuyện gáo nhà ổng ổng uống hằng ngày tao ghê.

Năm trước đó ổ viêm trở nặng, đau nhức sưng tấy, hết đường. Bác sĩ buộc phải phẩu thuật nạo vét. Khiến cho lỗ mũi của gã đã xấu còn xấu hơn.

Nhà gã ở đầu dốc nằm ngay trên đoạn đường lên rẫy của bà con trong vùng. Một thân một mình, nghèo, bệnh tật xấu xí. Gã ế vợ triền miên, đứa con gái nào nghe tới gã đều ứ, é, lườm nguýt... cứ như mọi tội nợ trên đời này do gã mà nên.

Hằng ngày gã vỡ đất sau nhà, đất người ta chia cho những gia đình đi kinh tế mới. Hắn trồng mít, xoài dừa. Rảnh thì chặt củi đốt than, tối về thì mở băng cải lương nghe. Đi chợ nấu ăn, đời độc thân nhàn nhã. Nếu cuộc đời cứ thế êm đềm trôi đi thì có gì đâu để nói

Gã đi ba ngày không về, con chó vàng của gã đói đến nỗi đi ăn vụng cháo heo hàng xóm. Người xì xào, người lo lắng cho chàng độc thân duy nhất trong xóm

Bà tư sát nhà thở dài:

Không biết chú ấy đi đâu ba hôm nay không thấy, chú ấy ở nhà có tý cải lương nghe cũng đỡ buồn. Cái xóm có mười mấy nóc nhà, mỗi chú ấy chưa vợ nhìn rỗi rãi mà sướng mắt.

Chiều muộn ngày sau gã về, ngay từ đầu xóm, nhộn nhịp hẳn lên. Vẫn trên chiếc xe đạp mô đen thể thao, nghênh ngang, cái mồm huýt sáo. Đàng sau xe là một người phụ nữ khoảng bốn ba, bốn bốn tuổi.

Mấy người trong sân hỏi ra: Ai vậy Trứ?

-Vợ tui chớ ai.

-Đồ cưới vợ hồi nào hông nói ai tiếng nào vậy?

Cô vợ của gã hơn gã 15 tuổi. Bù đắp cho gã những thiếu thốn mà không một ai có thể bù đắp được. Từ ngày cô Mun về, cái xóm kinh tế mới ấy nhộn nhịp hẳn lên. Họ mừng cho gã thoát khỏi kiếp ế ẩm. Họ cười vì nhìn cô vợ giống như mẹ gã. Họ nói cười bàn tán xôn xao, lời ong,tiếng ve rôm rả cả xóm kinh tế mới. Hai vợ chồng so le tuổi tác đó họ sống bên nhau thật hạnh phúc. Đi đâu họ cũng đèo nhau trên chiếc xe đạp thể thao đời mới như bóng với hình. Cô Mun mang thai. Cả xóm ai cũng mừng vì lo cô đã lớn tuổi khả năng mang thai thấp, vậy mà bây giờ cô cũng đã mang thai

Ngày cô đẻ gã đạp xe như bay đi rước cô Mụ về, đứa trẻ sinh khác khác. Bà cô đỡ khuyên cả nhà đưa nhau đi khám. Trời không thương đứa con gái của vợ chồng gã sinh ra không được như con người ta. Nó không bình thường, ngôn ngữ chậm phát triển tay chân run yếu chậm chạp.

Gã nói với vợ: Thôi đứa này trầy trật rồi bà coi ráng đẻ cho tui đứa nữa. Hông lẽ bà để lúc già hông có đứa rót nước sao?

Già rồi tui sợ hết trứng chớ còn là đẻ chứ để trứng trong đó làm cái gì?

Ngày qua tháng lại chờ mãi chờ mãi mà vợ chồng gã chẳng có thêm mụn con nào. Nghĩ tới cảnh già không có dứa nấu cho hột cơm mà gã rầu thúi ruột. Đôi lần gã nghĩ giá như trên đời này còn có đứa đàn bà nào nó ế, nó khổ nghèo như gã. Cơ bản là nó chịu lên giường rồi đẻ con cho gã. Rồi thời gian sau ai không biết đã dẫn đường. gã trở chứng đi xuống xã dưới ve vãn cô Mùa. Cô trẻ hơn bà vợ già của gã gần hai mươi tuổi. Cô bị mờ mắt sống cô độc trong một căn chòi lá giữa cánh đồng hoang sau khi bị lão già hàng lừa gạt mang bầu. Nên anh chi em đã ruồng rẫy cô buộc cô phải ra đám đất hoang này. Từ ngày Trứ lui tới Mùa thấy bớt hiu quạnh hơn nhiều cô cảm thấy lòng mình ấm áp. Trứ giúp cô lợp lại mái chòi làm cái chuồng gà....Trong nhà có đàn ông lui tới cô thấy vững vàng an tâm lắm, mỗi khi đêm đến có người để tâm sự để ôm ấp dẫu biết là chồng người là thứ tạm bợ, nhưng đối với cô có người chân tình như thế là còn gì mong hơn.

- Anh có thương mẹ con em không? Em mù lòa và nghèo khổ anh có ở với em luôn không?

- Có anh thương em. Em sinh cho anh một đứa con khỏe mạnh nhen em

- Nhưng còn vợ anh ở nhà chị ấy sẽ biết rồi bã tìm đến đây thì sao?

- không sao đâu. Anh sẽ bênh vực em không để ai làm gì em. Em đẹp lắm anh chưa thấy người đàn bà nào đẹp và hấp dẫn như em. Đêm tiếng thủ thỉ rù rì tiếng rên nhẹ của đôi tình nhân đang hạnh phúc bên nhau. Rồi cô Mùa cũng mang thai, gã vui mừng ghê lắm vì gã mong muốn có đứa con khỏe mạnh để tuổi già có chỗ nương tựa. Gã cũng cảm thấy hạnh phúc đích thực của người đàn ông khi ôm ấp bờ ngực tròn trịa đầy đặn của Mùa và chán ngán khi mỗi lần về với bà vợ già khô héo như tàu chuối khô của gã

Đợi Mùa sinh nở xong xuôi gã dẫn ba mẹ con Mùa về và nói với bà Mun về việc ra ngoài có thêm bà nữa và bây giờ cần phải có trách nhiệm

- tao nói với hai đứa bay dầy. Đã là vợ tao tao không bỏ ai, đứa nào tao cũng có trách nhiệm lo lắng. Vì vậy hai đứa bay không được ồn ào để tao yên tâm kiếm tiền nuôi lũ nhỏ. Tụi bay suốt ngày kình cãi làng xóm nẫu cười.

Vừa dứt câu bà Mun đã gào lên. Ông là đồ đểu giả xấu xa ông coi lại mình ông có như

ai không. Ông theo con Mù này ông ăn gì ông ngu dữ hử? Ông chê tui già phải không? Tại sao ông rước con mù về? Rước nó về để nó làm bà nội tôi hả để tôi hầu nó hả?

- Con kia mày phá hoại hạnh phúc gia đình tao. Con đĩ tao xẻ mặt mày ra. Tao lột quần sát muối ớt cho mầy biết nhục. Rồi lấy hết sức bình sinh lao về phía Mùa chụp lấy tóc mà dựt lia lịa. Nhưng có gã ở đó gã kéo hai người ra rồi quát. Mày không được đụng con Mùa mày đụng nó tao đuổi mày đi liền

Bà Mun ấm ức chạy nhờ người viết đơn kiện ông Trứ vi phạm luật hôn nhân một vợ một chồng. Tội ngược đại bạo hành vợ, kiện cô Mùa cái tội phá hoại hạnh phúc gia đình người khác. Chính quyền địa phương, hội phụ nữ có đến nhưng thấy gia cảnh nghèo khổ nheo nhóc và mớ lí sự cùi của gã cũng không làm gì. Đành lắc đầu ngán ngẩm ra về vì họ không biết đường nào mà giải quyết. Có nói gì cũng vô ích thôi kệ

Nhà của gã không lúc nào yên ổn có câu " hai gái lấy một chồng" thiệt hông sai chút nào. Cái đầu gã lúc nào cũng nổ tung lên. Cũng may huyết áp gã bình thường không thì đứt gân máu chết mất. Có đêm hai người đàn bà đó chửi nhau chí chóe, Xóm làng không một ngày yên ổn.

Có đêm hai mụ đàn chửi nhau khóc kể om xòm. Bà nọ chửi chửi bà kia, bà Mun chửi bà Mùa phá hoại hạnh phúc của bà làm cho gia đình bà tan nát. Cô Mùa thì chửi bà Trứ già rồi không sinh nổi cho ông Trứ đứa con trai. Nói tóm lại không ai nhường ai không ai thua ai...

Gã hết đường xin cái chòi của ông kia ở tạm với cô Mùa cho yên ổn phần nào

Hằng ngày gã kiếm tiền bằng nghề cưa đầu đạn. Một cái nghề nguy hiểm đánh đu với tính mạng trong gang tấc. Xóm giềng ai cũng phàn nàn, những người đi rẫy về ai cũng thót tim lo sợ không biết bom lão đang cưa nó cười. Gã cũng biết điều gã dời xuống cái giếng sập sâu còn 2 m để cưa đục rủi bom có cười cũng không ảnh hưởng chi. Tiền gã có được gã mua gạo mắm về nuôi hai người đàn bà và ba đứa nhỏ.

Cái ngày định mệnh ấy đã đến gã đã vĩnh viễn đi về với thế gioi bên kia sau một tiếng nổ long trời lở đất. Thịt xương của gã đã đi về với cát bụi. Người ta đi tìm gom từng miếng thịt vụn của gã. Cô Mùa vì mù lòa nên chỉ biết ngồi một chỗ ôm con rồi khóc. Bà Mun cùng mọi người đi gom xác gã lại. Bà bưng rổ thịt đặt trước mặt Mùa nói mày ăn đi Mùa...

Chôn cất xong ông Trứ cô Mùa bồng hai đứa nhỏ tìm về căn chòi lá. Và được nhà nước hỗ trợ tiền đi mổ mắt tìm lại ánh sáng. Hội phụ nữ giúp cô mượn tiền làm ăn.

Sau tám năm ngày ông trứ mất, cô Mùa dẫn thằng con trai về thắp hương nhìn mặt cha nó qua bàn thờ.

Thấy mẹ con Mùa bà Mun ngạc nhiên nhưng khồn nói gì lẳng lặng đón túi trái cây và hoa đặt lên bàn thờ. Đến chiều Mùa chuẩn bị về bà Mun nói

- Cô ở chơi sáng hẵng về nghỉ hè rồi lo gì.

Đêm đó mẹ con Mùa ở lại, hàng xóm họ không nghe tiếng chửi bới như ngày trước mà tiếng thì thầm tâm sự của hai người đàn bà góa bụa

Nguyễn Lan Quy