Philippe Devillers là một nhà sử học Pháp có uy tín, chuyên nghiên cứu lịch sử hiện đại khu vực Đông Nam Á. Ông đã có mặt ở Việt Nam vào lúc cuộc chiến tranh Việt - Pháp xảy ra và đã viết nhiều cuốn sử về Việt Nam.

Cuốn Paris - Saigon - Hanoi, nhà xuất bản Gallimard, Paris, in năm 1988, là kết quả của hàng chục năm nghiên cứu tìm tòi của ông, nhằm xác định nguyên nhân chính xác của cuộc chiến tranh Đông Dương là do đâu? Nếu từ những năm đầu của cuộc chiến tranh này, ông đã có những giả thiết sắc sảo, nhưng chưa đủ tư liệu để chứng minh, thì năm 1987, những kho lưu trữ tư liệu mật của các Bộ Ngoại giao, Pháp quốc Hải ngoại, Quốc phòng... của Pháp, khép kín ba mươi năm liền, nay đã được mở cửa. Những tư liệu quý giá này đã xác minh những giả thiết của ông là đúng: Cuộc chiến tranh Đông Dương đã xảy ra “không phải do ngẫu nhiên, mà do tội lỗi, do sự “vụng về” hoặc “tính toán sai lầm” của một vài người mà sự xảo trá hai mặt và cái nhãn quan “cận thị” chưa từng có trong lịch sử nước Pháp. Một cánh nhỏ những quan chức và nhà quân sự cao cấp Pháp đã châm ngòi cho cuộc chiến tranh giữa nước Việt Nam và nước Pháp”.

Ngoài sự phong phú và chính xác về tư liệu, cuốn sách được trình bày rõ ràng, lôgic và gọn, phản ánh một mức độ hiểu biết sâu rộng, một ý thức tích cực bảo vệ sự công bằng, chân lý lịch sử, đồng thời sự trung thực thẳng thắn trong những mối bang giao quốc tế Việt - Pháp. Cuốn sách còn thể hiện một tinh thần nhân đạo, sáng suốt đấu tranh chống chiến tranh, củng cố hòa bình, hữu nghị và hợp tác giữa hai nước Pháp và Việt Nam...

Những việc làm của chính phủ và nhân dân Pháp ngót ba mươi năm nay nhằm giúp Việt Nam xây dựng lại đất nước và đặc biệt là cuộc đi thăm “xóa bỏ hận thù” của Tổng thống Pháp Fr. Mitterrand đến Việt Nam tháng 2/1993 phải chăng đã là sự diễn đạt cụ thể cái ước vọng lớn và đẹp mà tác giả đã kín đáo gửi gắm vào trong cuốn sách của mình, đồng thời là ước vọng lớn và đẹp của nhân dân hai nước Pháp và Việt Nam từ bấy lâu nay?

Paris - Saigon - Hanoi là cuốn sách của một tác giả người nước ngoài viết, căn cứ trên những nguồn tư liệu mà tác giả thu thập được trong 40 năm, và những tư liệu chính thức của các Kho Lưu trữ của nước Pháp. Những lời lẽ, những nhận định - in chữ nghiêng trong ngoặc kép - nhiều chỗ mang tính chất vu khống và xuyên tạc, là trích nguyên văn từ các bản báo cáo, các bức điện, các chỉ thị. các mệnh lệnh và kế hoạch, các biên bản những cuộc đối thoại... của những D’Argenlieu, Pignon, Valluy nhằm biện hộ cho những âm mưu và hành động chiến tranh xảo quyệt của chính họ.

Những tư liệu được sử dụng trong sách nói chung là mới, phong phú, chính xác, tuy nhiên, có thể cũng còn những chỗ bị hạn chế về tính khách quan. Ở mỗi chương trong sách đều có nhiều ghi chú, nhưng theo đề nghị của tác giả, dịch giả chỉ dịch một số ghi chú quan trọng nhất. Những ghi chú còn lại được để nguyên bằng tiếng Pháp ở cuối sách. Xuất bản cuốn sách này, chúng tôi mong muốn cung cấp cho bạn đọc những thông tin tham khảo trong việc nghiên cứu về cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp, đã gây ra cho nhân dân ta biết bao tổn thất máu xương, nhưng cuối cùng, bằng chính nghĩa, nhân dân ta đã chiến thắng vẻ vang.

Cuốn sách đã được xuất bản lần đầu, năm 1993, với sự hỗ trợ tài chính đáng quý của Tổng Lãnh sự quán Pháp tại Thành phố Hồ Chí Minh và đã nhận được sự đón tiếp rất nồng nhiệt của các bạn đọc. Theo đề nghị của nhiều đối tượng bạn đọc, đặc biệt ở miền Bắc - mà lần đầu sách không kịp tới nơi - chúng tôi cho tái bản cuốn

Paris - Saigon - Hanoi nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và giảng dạy của các bạn giáo viên, sinh viên và những bạn đọc quan tâm đến lịch sử nước nhà. Ngoài mục đích đó ra, cuốn sách tái bản còn mang một ý nghĩa đẹp khác là phát huy và củng cố tinh thần hiểu biết, hữu nghị và hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa hai nước Pháp và Việt Nam trong bối cảnh hòa bình ngày càng được củng cố.

Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM