Có những quá khứ buồn đau, nhưng vẫn nhớ để từ đó hướng về tương lai. Gửi truyện ngắn mời anh chị em đọc để nhớ một thời đã xa.

*

- Anh à, làm sao chứ trẻ nhỏ khóc quá vì đói.

Anh cảm thấy chua xót trước thực tại. Vắt tay trên trán nằm ngửa nhìn lên trời cao. Trời vẫn màu xanh, mây trắng yên bình nhưng lòng ông dậy sóng.

Sau những ngày ở trại về ông dự liệu cho mình và gia đình gian nan còn rất dài phía trước.

- Anh à, làm sao đây? Tiếng nói lớn của vợ làm ông sực tỉnh.

- Em chạy sang nhà bác Hai mượn đỡ lon gạo về nấu cho con ăn đỡ đói

- Anh à, em mượn từ chiều nhưng nhà bác không có. Bác trai đã đi vay người anh em ở huyện từ hôm qua, sáng nay chưa về.

...

Trời tối mặt người không nhìn rõ, anh cùng chị vợ cố liều lấy trộm chiếc máy bơm nước Koler của Hợp tác xã nông nghiệp. Chắc sẽ có tiền mua gạo đủ tháng no cơm. Lặng lẽ, đi nhẹ như mèo đem đến tiệm sửa máy nước bán lấy tiền mua gạo. (Tất nhiên anh đã điều nghiên kỹ lưỡng và nói với vợ cặn kẽ), Nào ngờ thằng bạn chủ tiệm ở làng nó biết hoạch tẹt:

- Trời đất, Tao không mua được. Máy này của HTX là máy hầm bà lần, hồi ấy, tao ráp toàn đồ hợp chủng quốc, bán cho HTX chạy tăng cường nước vào mùa hạn năm ấy. Tao mua dễ bị ở tù lắm. Mày trả lại vị trí cũ đi.

Thôi thế này:

- Tạo cho vợ chồng mi mượn đỡ tiền về giải quyết khó khăn, thiếu đói. Khi nào có trả tao.

Vợ chồng anh vừa mừng, vừa sợ, vừa lo. Tuy vậy anh vẫn bình tĩnh. Lần này hai người nhanh chân khiêng máy nước ném xuống ao, phi tan.

Khoảng 3 giờ sáng cả hai về nhà với niềm vui và nỗi buồn chen lẫn. Lần đầu tiên trong đời anh táo tợn kinh khủng vì...con đói.

Với anh cả hàng trăm lần đói như thế nhưng chưa bao giờ có ý niệm bất lương. Nó dày vò tâm hồn anh đến mức ngoài tưởng tượng từ lúc làm người.

Tin HTX bị trộm máy nước nhanh chóng được loa phóng thanh thôn rao ơi ới. Cả làng hoang mang lo lắng. Không biết ai cả gan, bị du kích bắt ở tù như chơi.

Đến mấy tháng sau không có động tĩnh gì, chẳng biết thủ phạm lấy cái máy Koler là ai.

Gia đình anh vẫn bình an, nhưng lòng anh ngỗn ngang, cả đời lương thiện, mỗi một lần vì con đã liều lĩnh táo tợn một việc tày trời. Chỉ có anh và đất trời mới hiểu được sự hy sinh - hy sinh cả danh dự làm người chỉ vì con.

...

Anh rời quê hương vào vùng Kinh tế mới tự túc An Viễn, Đồng Nai. Đến vùng đất mới tâm hồn như cởi bỏ một vật nặng ám ảnh, có lẽ đây là vùng đất dưỡng nuôi gia đình anh. Đất cũ đãi người mới: “Đồng Nai gạo trắng nước trong/ Ai đi đến ấy lòng không muốn về”.

Nhiều người cùng quê đi trước yêu mến, hướng dẫn anh buôn bán để may ra đời sống đỡ khổ hơn.

Cả đời xé sóng biển, oanh liệt lênh đênh khắp miền, giúp đỡ biết bao nhiêu con người, đến đâu ai cũng quý mến tính thật thà và nghiêm nghị ở anh. Khi trở về đời sống thường nhật từ trại ra, anh lúng túng, khó khăn mọi bề vây bủa.

Người phụ nữ tốt bụng cạnh nhà bày vẻ anh:

- Anh à, buôn bán như em cũng sống được chứ làm rẫy vất vả nhưng mình không quen, khó lắm. Tướng anh như quan, làm sao anh chịu nổi.

Mùa tiêu, Sài Gòn đắc lắm đi lọt được năm, mười ký tiêu mua gạo đủ cả tháng ăn. Tôi cho anh mượn vốn. Chị bạn bên nhà chân thành nói với anh.

- Tôi đi cùng chị xem sao.

Chị bảo: "Anh mặc quần ống rộng, dễ cởi ra".

Đỏ mặt, ngỡ ngàng anh nói:

- Chuyện gì vậy chị?

- Anh cứ nghe em.

Rồi anh ngoan ngoãn mặc quần rộng thùng thình cùng cô bạn ấy lên đường.

Đến nơi hen, chị bảo anh cởi quần.

- Trời đất, em làm chi rứa?

- Anh cứ nghe em, coi anh có cứng cát không?...

...

Chị lấy tiêu hột áp, bó vào sau chân anh, trông đôi chân anh như phi hành gia của nhà thám hiểm mặt trăng phi thuyền Apollo 11 đáp xuống mặt trăng đầu thập kỷ 70 thế kỷ XX.

Lên xe than tiến về Sài Gòn - Ngày ấy tất cả nhà xe đều độ xe chạy dầu, xe chạy xăng bằng xe than như đầu thế kỷ XX. Sự thụt lùi gần trăm năm.

Trạm Ngã ba Vũng Tàu người người lao nhao, thuế vụ có lịnh chặn lại.

Anh xuống xe lớ ngớ, tính ra xa gải cho đã ngứa, bởi mồ hôi đổ ra dưới chân làm ẩm tiêu nóng và ngứa không chịu nổi.

Cán bộ trạm thấy anh đi xa, bèn gọi giật lại:

- Anh kia, vào đây.

- Tôi đi tiểu, xong tôi vào ngay. Trong tích tắc anh nghĩ phải nói sao cho họ cảm động tha cho, không thu mua.

- Anh cởi quần ra.

- Cán bộ à, sao lại cởi quần giữa bá quan, nhiều người?

- Anh cứ cởi quần ra

Tiếng nói của cán bộ như xé vào tai những hành khách. Vài người bật cười chế giễu vừa xót thương.

- Anh cởi quần ra, kiểm tra.

Anh cởi quần và người nhân viên thuế vụ phụ mở.

- 6 kg tiêu, anh đi buôn. Bọn buôn nhiều mưu kế, nhưng chúng tôi không thua bọn họ, Mỹ chúng tôi còn đánh thắng huống hồ bọn buôn, anh cán bộ trạm hiu hiu tự đắc.

Anh chẳng thiết tha gì cúi xuống gải một trận cho đã sướng. Kệ mẹ, thua keo này, bày keo khác. Tuy vậy, anh năn nỉ:

- Tôi là giáo viên, nghỉ hè tính đi vài chuyến kiếm ít đồng mua gạo cho con. Tụi nhỏ nó ăn mì ngán cả bản họng

- Giáo viên à? Có chế độ, còn đi buôn vi phạm chính sách. Lập biên bản. Tịch thu!

Buổi đầu đi buôn với chị thất bại, lại mang nợ chị, cảm ơn lòng tốt của chị. Tôi nhớ mãi vụ này, anh đến gần chị, chị nói thật khẽ:

- Tính sau anh à.

Cả chị nữa, chuyến ấy tay không trở về.

Lòng anh buồn rười rượi, chị cũng chẳng thua gì, ai không xót khi mất cả chì lẫn chài dù đã cố gắng tận nhân lực, đâu phải cố gắng là được.

...

Anh và chị bạn đón xe quay về. Chị hiểu được chuyến mở màn bị quét sạch no ấm của gia đình nhà anh. Chị nói:

- Lần sau mình đi hướng Cát Lái. Chắc ăn hơn tuy nhiều vất vả vì đường khó đi.

Ngõ vào nhà anh như dài hơn, đôi chân nặng nề hình như còn 6 kg trên đôi chân mỏi. Trưa nắng nóng, không một chút gió, oi bức lạ thường. Anh lẫm nhẫm:

Thất bại là mẹ thành công. Không thể nãn lòng đươc, mới chỉ một lần thất bại. Anh sẽ trải nghiệm lần nữa cùng chị.

Chỉ là mới bắt đầu cuộc sống tha hương.

Đất trời sẽ ban tặng cho ai nhiều tận tụy và nỗ lực trước những gian nan, đắng cay, có cả tủi nhục.

(Ba mươi năm sau, anh là một doanh nghiệp khá giả, khi trà dư tửu hậu anh kể lại, vài người yên lặng lắng nghe.Có đôi mắt ướt, lệ rơi xuống bàn vì xúc động một thời sống không bằng chết). Hữu khổ thành thân.

May thay, tất cả đã trôi xa, nhưng sẽ chẳng bao giờ quên với con người anh.

Ngã Dũ Tử/ SG