Huyện Cao Mật, tỉnh Sơn Đông có gia đình họ Hề, gồm Hề ông, Hề bà và 3 trai. Trai trưởng là Hề Sơn, tức Đại lang, 40 tuổi, là thương gia, đã có vợ con, được cha mẹ cho cư ngụ ở dãy nhà ngang hướng đông. Trai thứ là Hề Thủy, tức Nhị lang, 29 tuổi, đem gia đình sang Sơn Tây lập nghiệp. Trai út là Hề Điền, tức Tam lang, 17 tuổi, là nho sinh, chưa có vợ, vẫn ở với cha mẹ.

Một hôm, Hề Sơn giong ngựa đi buôn ở huyện Mông Nghi, phía tây huyện Cao Mật. Nửa đường, khi tới làng Trung Xá, gặp trời tối, Hề Sơn vào quán trọ thuê phòng. Thấy quán nào cũng hết phòng, Hề Sơn bèn giong ngựa về hướng nam tìm chỗ ngủ.

Tới một biệt đệ vắng vẻ, để cổng ngỏ, gặp mưa lớn, Hề Sơn phóng ngựa vào, buộc ở cột hiên, ngồi dưới mái tránh mưa. Bỗng có một ông lão mở cửa phòng khách, bước ra, nói:"Đứng ở ngoài này thì ướt hết, xin mời vào!" Mừng quá, Hề Sơn đem hành trang vào thì thấy căn phòng trống trơn, chẳng có bàn ghế giường chiếu chi cả. Như đọc được ý khách, ông lão nói:"Đây là nhà riêng của lão chứ không phải là quán trọ nên không có đồ đạc. Thấy khách gặp mưa, lão ái ngại, nên mới mở cửa, mời vào nhà. Lão sẽ đem giường thấp ra đây để khách dùng tạm!"

Rồi ông lão bước vào nhà trong, đem ra một giường thấp đặt xuống sàn, mời Hề Sơn ngồi nói chuyện. Ông lão hỏi:"Chẳng hay quý tính là chi?" Hề Sơn đáp:"Tôi là Hề Sơn" Hỏi: "Quý quán ở đâu?" Đáp:"Quê tôi ở Cao Mật" Hỏi:"Khách đi đâu mà qua đây?" Đáp: "Tôi đi buôn ở Mông Nghi. Qua đây thấy trời tối, vào quán trọ thuê phòng nhưng quán nào cũng hết phòng, nên phải giong ngựa về hướng nam tìm chỗ ngủ. Qua biệt đệ này, thấy để cổng ngỏ, lại gặp mưa lớn, tôi mạo muội phóng ngựa vào, xin tránh mưa" Ông lão nói:"Đi đường xa, chắc người ngựa đều đói. Để lão lo cho ngựa trước!", rồi đứng dậy, đi lấy cỏ đem ra hiên cho ngựa ăn.

Sau đó, ông lão trở vào nói: "Giờ này thì nhà lão chỉ còn có chút cơm nguội với rau dưa, sẽ xin đem lên mời khách, mong khách không buồn!" rồi lại vào nhà trong đem ra một bàn thấp, kê sát giường mà nói:"Xin dùng tạm bàn này làm bàn ăn" Hề Sơn cám ơn ông lão rồi hỏi:"Chẳng hay quý tính là chi?" Ông lão đáp:"Lão là Cổ Sĩ Hư" Hỏi:"Lão trượng có nhiều con cháu không?" Đáp:"Vợ chồng lão được 4 con, nhưng 3 đứa đầu đều yểu tử, chỉ còn đứa gái út. Lúc nãy, thấy thị đang ngủ say, lão toan đi dọn cơm mời khách, nhưng khi xuống bếp, thì lão thấy thị đang dọn rồi!"

Lát sau, Hề Sơn thấy một nữ lang mảnh mai yểu điệu, tuổi chừng 16, từ nhà trong, bưng rượu ra. Cổ lão giới thiệu:"Đây là con gái lão, tên A Tiêm" A Tiêm nhìn Hề Sơn, mỉm cười, rồi quay vào nhà trong.

Thấy A Tiêm đẹp, Hề Sơn thầm nghĩ nếu A Tiêm còn độc thân thì mình sẽ hỏi cho Tam lang. Thành thì tốt, mà không thành cũng chẳng sao! Vì thế, Hề Sơn lên tiếng:"Thưa lão trượng, rể nhà ta là ai?" Cổ lão đáp:"Lão chưa có rể. Mà lão cũng chưa hứa gả thị cho ai cả" Nghe Cổ lão nói, Hề Sơn mừng lắm.

Cổ lão rót rượu mời Hề Sơn. Hề Sơn đỡ chén mà cám ơn.

Lát sau, A Tiêm bưng ra một mâm cơm thanh đạm, bày lên bàn, rồi lại quay vào nhà trong. Cổ lão mời Hề Sơn dùng bữa. Ăn uống xong, Hề Sơn đứng dậy, chắp tay, nói:"Được lão trượng ban cho quá nhiều ân huệ, tôi chẳng dám quên ơn. Thấy lão trượng có thịnh đức, tôi mới dám ngỏ lời bộc trực như sau: Tôi có chú em út, ở nhà gọi là Tam lang, 17 tuổi, đang đi học, không đến nỗi ngu dốt, còn độc thân. Nay tôi không ngại gia cảnh bần hàn, dám đường đột ngỏ lời cầu hôn lệnh ái cho em tôi. Chẳng hay tôn ý thế nào?" Cổ lão liền lộ vẻ vui mừng mà đáp:"Xin khách đừng nói thế. Lão có giàu đâu mà dám chê ai là bần hàn? Biệt đệ này là của người ta chứ không phải của lão. Gia đình lão hiện đang ở nhờ. Nay được khách mời đi ở nơi khác, thì dẫu nơi ấy chỉ có túp lều, lão cũng tình nguyện đem gia đình đi ngay!" Hề Sơn bèn chắp tay vái tạ. Cổ lão chắp tay đáp lễ, ân cần mời Hề Sơn đi nghỉ, rồi bước vào nhà trong.

Sáng sau, khi gà vừa gáy, Cổ lão đã dậy, bước ra phòng khách, mời Hề Sơn đi tắm. Sửa soạn hành trang xong, Hề Sơn nói:"Lão trượng đã ban ân cho anh em tôi, tôi xin thâm tạ. Bây giờ tôi phải lên đường. Chừng hai tháng nữa, tôi sẽ trở lại đây để xin lão trượng ấn định cho ngày vu quy của lệnh ái" Cổ lão đáp:"Không dám!"

Hề Sơn bèn lấy tiền ra để lên bàn mà nói:"Xin lão trượng nhận cho chút tiền cơm" Cổ lão xua tay, lắc đầu mà nói:"Xin đừng làm thế. Thấy khách vào nhà tránh mưa, dẫu là khách lạ, lão cũng không nhận tiền cơm, huống chi là gia đình quý khách sắp làm thông gia với gia đình lão?" Hề Sơn đành phải cầm tiền lại, cám ơn Cổ lão, rồi giong ngựa lên đường.

Hơn một tháng sau, Hề Sơn trở lại nhà Cổ lão trước kỳ hẹn. Gần tới nơi, bỗng thấy một bà lão và một nữ lang, mặc tang phục trắng, đi trên đường, Hề Sơn nhìn kỹ thì nhận ra nữ lang đúng là A Tiêm. Hề Sơn bèn xuống ngựa, dắt tới hỏi thăm. Nhìn thấy Hề Sơn, A Tiêm giật tay bà lão, thì thầm vào tai.

Khi Hề Sơn tới, bà lão hỏi:"Phải chăng khách là Hề tiên sinh?" Hề Sơn đáp: "Thưa phải! Phải chăng lão bà là thân mẫu của nương tử A Tiêm?" Bà lão đáp:"Thưa phải" Hề Sơn hỏi:"Chẳng hay Cổ lão nhà ta có được mạnh khoẻ không?" Cổ bà buồn rầu mà đáp:"Nửa tháng trước đây, chồng lão ra thăm vườn, chẳng may bị bức tường đổ đè chết. Mẹ con lão đã đem di thể đi mai táng ở khu rừng phía tây làng này" Hề Sơn hỏi:"Dám hỏi lão bà cùng lệnh ái đang đi đâu?" Cổ bà đáp:"Mẹ con lão đi thăm mộ chồng lão" Hề Sơn hỏi:"Tôi có thể đi theo được không?" Cổ bà lắc đầu, đáp:"Đa tạ tiên sinh. Xin tiên sinh cứ thu xếp công việc, đến cuối giờ dậu (7:00 giờ tối), mẹ con lão sẽ trở lại chỗ này chờ tiên sinh" Rồi Cổ bà dẫn A Tiêm đi về hướng tây. Hề Sơn bèn giong ngựa vào quán nước trong làng Trung Xá ngồi chờ.

Đến cuối giờ dậu, khi Hề Sơn giong ngựa trở lại chỗ cũ thì thấy Cổ bà và A Tiêm đã đứng ở đó. Hề Sơn bèn xuống ngựa, dắt ngựa đi theo Cổ bà. Dọc đường, Cổ bà than thở:"Trước kia, khi chồng lão còn tại thế, lão rất sung sướng, đầy đủ. Giờ đây, chồng lão đã mất, lão rất khổ sở, cô đơn!" Rồi Cổ bà bật khóc, khiến Hề Sơn phải lên tiếng an ủi. Cổ bà gạt nước mắt mà nói:"Ở làng này, nhân tình không được tốt, mẹ góa con côi khó bề sinh sống. Bây giờ con gái lão đã trở thành em dâu tiên sinh, lão trộm nghĩ tiên sinh không nên để con gái lão ở đây lâu. Sáng mai, nếu tiên sinh cho mẹ con lão được theo về Cao Mật thì tốt quá" Hề Sơn đáp:"Tôi xin vâng!"

Về nhà, Cổ bà thắp đèn, ngồi nói chuyện với Hề Sơn. Cổ bà hỏi:"Lão muốn nhờ tiên sinh giúp cho một việc!" Hề Sơn hỏi:"Xin lão bà cho biết là việc chi?" Cổ bà đáp:"Cách đây hơn một tháng tiên sinh có ước với chồng lão là sẽ trở lại đây để ấn định ngày vu quy cho con gái lão. Vì thế, lão đã đem thóc để dành ra bán, chỉ chừa lại có 20 hộc để đem về Cao Mật. Vừa rồi, lão chợt nghĩ tại sao mình không bán hết đi, rồi đem tiền về Cao Mật, mua thóc ở đó thì tiện hơn!" Hề Sơn nói:"Lão bà nghĩ chí phải. Thế nhưng, sớm mai đã lên đường, đâu còn thì giờ đi kiếm khách mua?" Cổ bà đáp:"Lão có khách mua quen" Hề Sơn hỏi:"Thưa là ai?" Cổ bà đáp:"Là ông Đàm Nhị Tuyền. Nay lão muốn nhờ tiên sinh đem một túi thóc mẫu tới cho Đàm ông coi" Hề Sơn nói:"Xin lão bà cho biết nhà Đàm ông ở đâu?" Cổ bà đáp:"Ở thôn Bắc. Tiên sinh cứ giong ngựa đi về hướng bắc chừng 5 dặm thì sẽ thấy cổng thôn. Nhà Đàm ông là ngôi nhà đầu tiên ở bên trong cổng" Hề Sơn hỏi:"Lão bà muốn tôi nói với Đàm ông như thế nào?" Cổ bà đáp:"Xin tiên sinh buộc ngựa ở ngoài đường, gõ cổng xin vào gặp Đàm ông, tự giới thiệu là thông gia của Cổ bà ở thôn Nam, nói rằng Cổ bà muốn bán rẻ cho Đàm ông 20 hộc thóc để lấy tiền làm lộ phí. Vậy xin Đàm ông cho người tới ngay nhà Cổ bà chở thóc về, rồi xin tiên sinh trao túi thóc mẫu cho Đàm ông coi!" Hề Sơn nói:"Tôi xin đi ngay"

Cổ bà bèn đứng dậy, đi lấy một túi thóc ra trao cho Hề Sơn. Hề Sơn liền lên ngựa, ra roi cho ngựa phóng tới thôn Bắc, buộc ngựa ở ngoài đường, rồi tới gõ cổng ngôi nhà đầu tiên ở trong thôn.

Có một người đàn ông bụng phệ ra mở cổng. Hề Sơn tự giới thiệu:"Tôi là Hề Sơn, thông gia của Cổ bà ở huyện Cao Mật! Tôi xin được gặp Đàm ông!" Người đàn ông liền chỉ tay vào ngực mình mà nói:"Tôi là Đàm ông đây!” Hề Sơn bèn nói lời Cổ bà dặn, trao túi thóc cho Đàm ông, rồi xin cáo biệt, về báo cho Cổ bà hay.

Lát sau, có 2 gia nhân nhà Đàm ông, một cao một lùn, dắt 5 con la tới nhà Cổ bà. Cổ bà bèn bảo Hề Sơn, A Tiêm và 2 gia nhân dắt la theo mình tới cửa hầm thóc. Cổ bà nhờ Hề Sơn vào trong chuyển thóc ra miệng hầm để mình chuyển cho A Tiêm đổ vào các hộc trên lưng la.

Khi các hộc đã đầy, gia nhân cao dắt 3 la, gia nhân lùn dắt 2 la, cùng về nhà Đàm ông. Rồi 2 gia nhân ấy lại dắt la tới nhà Cổ bà thêm 3 chuyến nữa.

Đến chuyến chót, 2 gia nhân đưa vàng ra trả Cổ bà, rồi xin cáo biệt. Cổ bà bèn bảo gia nhân cao dắt 3 la về trước, trình với Đàm ông rằng Cổ bà mượn tạm gia nhân lùn ở lại làm việc.

Khi gia nhân cao đã ra về, Cổ bà bảo gia nhân lùn đem 2 hộc thóc theo mình sang gửi hàng xóm. Sau đó, Cổ bà về nhà dọn dẹp, giục mọi người đi ngủ sớm, để sáng sau có sức lên đường.

Mới đầu giờ dần (3:00 giờ sáng), Cổ bà đã đánh thức mọi người dậy. Cổ bà và A Tiêm cưỡi chung một la, bảo gia nhân lùn cưỡi la kia, cùng giong la theo ngựa Hề Sơn về phương đông. Đi được chừng 30 dặm, tới ngôi chợ bên đường, Cổ bà vào chợ thuê ngựa dắt ra, trả công và trả la cho gia nhân lùn, dặn dắt la về hàng xóm nhà mình, xin lại 2 hộc thóc, chở về cho Đàm ông.

Khi 3 người đi tới nhà Hề Sơn ở Cao Mật, Cổ bà bảo A Tiêm đứng ở ngoài cổng với mình, để Hề Sơn vào nhà thưa chuyện trước với ông bà Hề. Mừng quá, ông bà Hề vội chỉnh lại y phục, ra phòng khách ngồi chờ, bảo Hề Sơn ra cổng mời Cổ bà với A Tiêm vào. Hai bên chuyện trò vui vẻ.

Ông bà Hề bèn gọi Tam lang ra phòng khách để giới thiệu mọi người với nhau. Rồi Hề ông chọn ngày làm l­ễ thành hôn cho Tam lang với A Tiêm, sai gia nhân dọn dẹp dãy nhà ngang hướng tây để Cố bà với A Tiêm cư ngụ.

Đến ngày làm l­ễ thành hôn, tiệc tùng rất vui vẻ.

Trong buổi l­ễ, Cổ bà cho A Tiêm rất nhiều của hồi môn. Vợ chồng A-Tiêm-Tam-Lang rất tương đắc.

Tính A Tiêm ít nói, ít hờn. Ai nói chuyện với A Tiêm cũng công nhận A Tiêm cười nhiều, nói ít. A Tiêm làm việc rất chăm chỉ, kéo sợi dệt vải luôn tay, nghỉ ngơi rất ít. Vì thế cả gia đình Hề ông đều quý mến A Tiêm, và Tam Lang cũng yêu thương vợ hơn.

Một hôm, A Tiêm nói với chồng:"Đại lang nhà mình đi buôn ở huyện Mông Nghi thường ghé vào các quán trọ trong làng Trung Xá ngủ qua đêm. Vậy thiếp nhờ chàng nói với Đại lang rằng, nếu Đại lang có tới làng Trung Xá thì nhớ đừng đả động chi đến chuyện gia đình họ Cổ nhà thiếp!" Tam lang gật đầu.

Bốn năm sau.

Tất cả các gia đình họ Hề ở Cao Mật đều làm ăn phát đạt, thịnh vượng. Tam lang thì được nhận vào học ở trường huyện.

Một hôm, Hề Sơn lại đi buôn ở huyện Mông Nghi. Tới làng Trung Xá, gặp trời tối, Hề Sơn vào trọ trong quán Mai Hoa. Tối ấy, Hề Sơn ra quầy, ngồi ôn chuyện cũ với chủ quán. Hề Sơn thuật:"Bốn năm trước đây, có lần tôi đi tới làng này thì trời vừa tối. Vào quán trọ thuê phòng thì quán nào cũng đầy khách, hết phòng. Tôi đành giong ngựa về hướng nam tìm chỗ ngủ. Chợt thấy một biệt đệ vắng vẻ, để cổng ngỏ, lại gặp mưa lớn, tôi liền phóng ngựa vào hiên, ngồi tránh mưa. Thế rồi tôi được chủ nhân biệt đệ là ông bà lão họ Cổ cho vào phòng khách ăn uống và ngủ nhờ qua đêm" Chủ quán lắc đầu, nói:"Quý khách lầm rồi. Biệt đệ ấy là của Phạm lão, bác ruột tôi. Bác tôi cho người ta thuê. Mười năm trước đây, người thuê thấy trong nhà có nhiều điều quái dị nên trả lại biệt đệ. Từ đó, biệt đệ bị bỏ hoang"

Thấy Hề Sơn tỏ vẻ chưa tin, chủ quán nói tiếp:"Biệt đệ bị bỏ hoang đã từ 10 năm nay, có ai dám bước chân vào đâu? Bốn năm trước đây, một sáng, tình cờ đi qua biệt đệ, thấy bực tường ở vườn sau bị đổ, bác tôi vào coi thì thấy gạch đá đè lên một chuột già, to lớn khác thường. Thấy chuột còn ngọ nguậy đuôi, hồi lâu mới chết, bác tôi về bảo đám gia nhân hiếu kỳ tới mà coi. Khi tới nơi, đám gia nhân không thấy xác chuột nào cả. Người ta đồn rằng chuột già ấy là yêu tinh chuột. Mười hôm sau, bác tôi thuê thợ xây lại bức tường thì thấy trong biệt đệ không còn chuyện chi quái dị xảy ra nữa. Vì thế, 3 năm trước đây mới có người tới thuê biệt thự ấy để cư ngụ"

Khi trở về nhà ở Cao Mật, Hề Sơn thầm nghĩ chắc A Tiêm không phải là người, nên thuật chuyện ấy với song thân. Ông bà Hề cũng nửa tin nửa ngờ. Hề Sơn để ý xem Tam lang khoẻ mạnh ra sao và đối xử với A Tiêm như thế nào thì thấy Tam lang vẫn bình thường và vẫn yêu thương vợ. Lâu dần, câu chuyện A Tiêm không phải là người được thì thầm bàn tán trong cả họ Hề ở Cao Mật. Mọi người đều nghi ngờ A Tiêm và lo lắng cho Tam lang. Biết chuyện, một đêm A Tiêm nói với chồng:"Thiếp kết duyên với chàng đã được trên 4 năm. Trong thời gian ấy, thiếp chưa hề làm điều chi sai trái. Nay cả họ Hề ở Cao Mật đều nghi thiếp là con gái của yêu tinh chuột chứ không phải là người nên thiếp muốn đi xa, để cho chàng được tự do kén vợ khác!"

Nói xong, A Tiêm khóc thút thít.

Tam lang bèn khuyên giải vợ:"Nàng biết ta yêu thương nàng như thế nào rồi! Từ khi nàng về nhà này thì cả họ Hề ở Cao Mật đều làm ăn phát đạt, thịnh vượng. Vậy thì, có người nào trong họ Hề này dám đem cái phúc trạch của mình ra so với cái phúc trạch của nàng hay không?" A Tiêm buồn rầu mà đáp:"Chàng yêu thương thiếp như thế nào, há thiếp lại không biết hay sao? Tuy câu chuyện phúc trạch mà chàng vừa nói là đúng, nhưng thiếp vẫn e thân thiếp chỉ như chiếc quạt mùa hè thôi. Đến khi có gió mùa thu thì còn ai cần chiếc quạt ấy nữa?" Tam lang phải an ủi vỗ về vợ mãi, A Tiêm mới hơi nguôi. Tuy không thấy A Tiêm khác thường nhưng Hề Sơn vẫn ngờ A Tiêm không phải là người. Hàng ngày, mỗi khi nhìn thấy A Tiêm, Hề Sơn lại nói bóng gió bâng quơ:"Nhà mình có chuột! Chắc là phải ra chợ mua mèo!" Tuy không kinh hãi, nhưng A Tiêm cũng buồn rầu.

Một tối, A Tiêm nói với chồng:"Mẹ thiếp bị cảm. Đêm nay thiếp phải sang bên ấy ngủ để săn sóc!" Tam lang đòi theo sang vấn an mẹ vợ, nhưng A Tiêm nói nên để cho Cổ bà nghỉ ngơi, sáng mai hãy sang. Sáng sau, Tam lang sang vấn an Cổ bà. Gõ cửa, không thấy có người lên tiếng, Tam lang sinh nghi. Phá cửa mà vào, thấy phòng trống không, Tam lang kinh hãi, gào thét ầm ĩ. Tam lang liền sai gia nhân đi tìm Cổ bà với A Tiêm, nhưng không ai tìm thấy tung tích gì. Buồn quá, Tam lang gầy dộc hẳn đi.

Trong khi ấy, ông bà Hề và Hề Sơn lại cho là Tam lang may mắn, khuyên nên cưới vợ khác, nhưng Tam lang không nghe.

Hơn một năm sau. Thấy Cổ bà với A Tiêm biệt tăm, Tam lang không sai gia nhân đi tìm nữa. Mặt khác, vì cứ bị gia đình giục cưới vợ khác, Tam lang đành mua một nàng hầu, nhưng Tam lang chỉ yêu thương có A Tiêm mà thôi.

Hai năm sau. Cả họ Hề ở Cao Mật đang làm ăn phát đạt, bỗng bị phá tán, lụn bại. Vì thế, có nhiều người trong họ Hề lại muốn đi tìm A Tiêm về cho Tam lang. Một người em chú bác của Tam lang, là Hề Lam, cũng muốn như thế.

Một hôm, Hề Lam có việc phải sang huyện An Giao. Tới nơi, Hề Lam đến thăm người em cô cậu là nho sinh họ Lục. Lục sinh đón tiếp Hề Lam vồn vã rồi giữ ở lại ngủ qua đêm. Vì lạ nhà, khó ngủ, nửa đêm Hề Lam nghe thấy tiếng nữ lang hàng xóm than khóc rất thảm thương. Sáng ra, vì bận đi thu xếp công việc, Hề Lam quên bẵng chuyện nữ lang than khóc. Xong việc, Hề Lam lại tới nhà Lục sinh ngủ một đêm để sáng sau lên đường về Cao Mật.

Nửa đêm hôm ấy, Hề Lam lại nghe thấy tiếng nữ lang hàng xóm than khóc. Sáng ra, trước khi lên đường, Hề Lam hỏi Lục sinh:"Bữa trước, ngủ ở đây, nửa đêm, huynh nghe thấy tiếng nữ lang than khóc rất thảm thương. Đêm qua, huynh lại nghe thấy như thế. Vậy nữ lang ấy là ai?" Lục sinh đáp:"Đó là cô gái con bà lão hàng xóm. Vì bà lão mới mất nên cô gái thương mẹ mà khóc!" Hề Lam hỏi:"Gia đình ấy chỉ có 2 mẹ con thôi ư?" Lục sinh gật đầu. Hề Lam hỏi:"Gia đình ấy là hàng xóm của đệ đã lâu chưa?"Lục sinh đáp:"Cũng đã lâu rồi. Ba năm trước đây, đệ thấy một bà lão góa chồng dắt con gái tới thuê căn nhà hàng xóm. Chủ căn nhà là giám sinh Tạ Hiền. Thấy gái đẹp, Tạ Hiền muốn lấy cô ấy làm nàng hầu, bèn đem tiền biếu bà lão, nhưng bị cự tuyệt. Tháng trước, bà lão chết, Tạ Hiền lại đem tiền tới biếu cô ấy, nhưng lại bị cự tuyệt. Tuy nhiên, Tạ Hiền vẫn nói là khi cô ấy cảm thấy cô đơn, thì y sẽ chiếm được!" Hề Lam hỏi:" Đệ có biết lai lịch của bà lão với cô con gái ra sao không?" Lục sinh lắc đầu, đáp:"Vì hàng ngày, mẹ con chỉ đóng cửa ở trong nhà, nên không ai biết lai lịch của họ ra sao cả!" Hề Lam hỏi:"Thế đệ có biết họ tên của bà lão và cô gái ấy không?" Lục sinh gật đầu, đáp:"Có. Bà lão họ Cổ, còn cô gái ấy tên A Tiêm" Nghe thấy thế, Hề Lam hết sức kinh ngạc mà nói:"Nếu thế thì cô gái ấy là chị dâu của huynh rồi!" Lục sinh ngơ ngác mà hỏi:"Sao lại thế?" Hề Lam đáp:"Huynh có người anh chú bác là Hề Điền, ở nhà gọi là Tam lang. Vợ Tam lang là Cổ A Tiêm, tức là cô gái hàng xóm nhà đệ" Hỏi:"Sao mẹ con lại bỏ Cao Mật, sang đây thuê nhà?" Đáp: "Huynh không rõ, nhưng chắc là vợ chồng có chuyện xích mích" Nói xong, Hề Lam vùng chạy sang nhà hàng xóm, gõ cửa. Có một cô gái ở trong nhà đi ra, đưa ống tay áo gạt nước mắt, nói qua khe cửa:"Ai hỏi chi đó? Thiếp không dám mở cửa vì trong nhà không có đàn ông!" Ghé mắt dòm qua khe cửa, nhận ra cô gái ấy đúng là chị dâu mình, Hề Lam bèn lên tiếng:"Đệ là Hề Lam, con chú bác với Tam lang đây. Tẩu tẩu mở cửa cho đệ vào nói chuyện" Nghe thấy tiếng nói quen thuộc của Hề Lam, A Tiêm liền mở cửa, mời Hề Lam vào.

Hề Lam hỏi thăm về cuộc sống của Cổ bà và A Tiêm trong 3 năm qua. A Tiêm sụt sùi buồn bã, kể lể mọi nỗi. Rồi A Tiêm hỏi:"Trong 3 năm qua, Tam lang ra sao?" Hề Lam đáp:"Từ ngày lệnh mẫu và tẩu tẩu bỏ đi, Tam lang thương nhớ tẩu tẩu quá độ nên khổ sở lắm. Cả nhà khuyên nên cưới vợ khác, nhưng Tam lang nhất định không nghe. Khi bị gia đình thúc giục, Tam lang mới bỏ tiền ra mua một nàng hầu. Tam lang thường tâm sự với đệ rằng Tam lang chỉ yêu thương có một mình tẩu tẩu thôi" Rồi Hề Lam nói tiếp:"Đệ từ Cao Mật sang đây thu xếp công việc. Hôm nay thu xếp xong, đệ sắp trở về Cao Mật thì được gặp tẩu tẩu. Vậy đệ xin đi thuê xe ngựa, chở tẩu tẩu cùng về Cao Mật!" A Tiêm buồn rầu, lắc đầu mà đáp:"Không được đâu. Hiền đệ về một mình đi" Hề Lam thở dài mà nói:"Bát đĩa còn có khi xô. Vợ chồng nào cũng có lúc xích mích, nhưng rồi lại hòa. Sao tẩu tẩu giận dai thế?" A Tiêm lắc đầu mà đáp:"Không phải là ngu tẩu giận Tam lang đâu" Hỏi:"Nếu thế thì vì lý do gì?" Đáp: "Vì trong họ Hề, ai cũng bàn tán về chuyện ngu tẩu không phải là người, rồi có kẻ còn muốn sát hại ngu tẩu và mẹ ngu tẩu nữa. Vì thế ngu tẩu mới phải đưa mẹ đi trốn. Nay ngu tẩu còn mặt mũi nào mà trở về Cao Mật xin chung sống với những kẻ không coi mình là đồng loại?" Hề Lam hỏi:"Bây giờ Tam lang phải làm thế nào thì tẩu tẩu mới chịu về?" A Tiêm đáp:"Nhờ hiền đệ về nói với Tam lang rằng nếu Tam lang muốn ngu tẩu về thì Tam lang phải cho ngu tẩu ở riêng chứ ngu tẩu nhất định không chịu ở chung với gia đình Đại lang nữa. Còn nếu Tam lang không muốn chung sống với ngu tẩu thì ngu tẩu sẽ ở lại đây, rồi sẽ tự tử bằng độc dược!"

Hề Lam bèn xin cáo biệt, về thuật chuyện cho Lục sinh nghe.

Rồi Hề Lam từ giã Lục sinh mà về Cao Mật.

Tới quê, Hề Lam sang nhà Tam lang, thuật lại đầu đuôi câu chuyện, cho biết chỗ ở của Lục sinh với A Tiêm.

Nghe chuyện xong, ngay đêm ấy, Tam lang thuê xe sang An Giao, tìm tới nhà A Tiêm.

Gặp nhau, vợ chồng ôm nhau khóc. Vì Tam lang hứa với vợ là khi về tới nhà, mình sẽ xin cha mẹ cho vợ chồng ra ở riêng ngay nên A Tiêm mới thuận về Cao Mật.

Sáng sau, Tam lang báo cho Tạ Hiền biết là A Tiêm sẽ trả nhà. Không ngờ Tam lang tìm ra được chỗ ở của vợ, Tạ Hiền hết hy vọng dụ dỗ A Tiêm, nên quyết tâm làm khó dễ­. Tạ Hiền bèn tính tiền nhà 3 năm cộng thêm tiền lời, trị giá 30 hộc thóc. Nghe thấy thế, Tam lang kinh hãi, nói với vợ:"Bây giờ ta không có đủ tiền trả cho Tạ Hiền thì biết làm sao?" A Tiêm trấn an chồng:"Chàng chớ lo. Trong 3 năm qua, thiếp đã để dành được trên 30 hộc thóc!" rồi dắt chồng đi coi kho. Tam lang mừng quá, vội tới báo cho Tạ Hiền hay. Tạ Hiền tức lắm, nói:"Tôi cho thuê nhà, chỉ lấy tiền chứ không lấy thóc!" Tam lang về nói với vợ, rồi cứ thắc mắc tại sao Tạ Hiền lại muốn làm khó d­ễ vợ chồng mình? A Tiêm bèn thuật chuyện Tạ Hiền o bế mẹ mình và dụ dỗ mình cho chồng nghe.

Nghe xong, Tam lang nổi giận, dẫn vợ sang thăm Lục sinh, nói muốn nạp đơn lên quan tể huyện An Giao, kiện Tạ Hiền về tội dụ dỗ vợ mình. Lục sinh can ngăn, nói không nên gây thù chuốc oán, mà chỉ nên thu xếp đưa vợ về Cao Mật cho êm chuyện. Tam lang nói:"Bây giờ vợ chồng tôi chỉ có thóc chứ không có tiền" Lục sinh nói:"Để đệ bán thóc, lấy tiền cho!" Ngay hôm ấy, Lục sinh đi mời tất cả bà con bạn bè thân sơ trong vùng tới mua thóc giùm vợ chồng A Tiêm. Số người hưởng ứng rất đông, chỉ trong một buổi sáng mà A Tiêm đã bán được hết 30 hộc thóc. Lục sinh thu tiền, kiểm điểm kỹ lưỡng, rồi dẫn A Tiêm với Tam lang tới nhà Tạ Hiền mà trả tiền nhà sòng phẳng. Tạ Hiền nhận đủ tiền, tức tối lắm, nhưng cũng chẳng làm chi được. Lục sinh nói:"Mọi chuyện êm đẹp rồi. Để đệ giong xe chở Tam lang với tẩu tẩu về Cao Mật"

Tới nhà, vợ chồng xuống xe, vái tạ Lục sinh. Lục sinh đáp lễ, rồi quay xe trở về An Giao.

Tam lang dẫn vợ vào nhà chào cha mẹ, xin cha mẹ cho phép vợ chồng mình được ra ở riêng. Ông bà Hề bèn an ủi vợ chồng, rồi chấp thuận lời thỉnh cầu.

A Tiêm bèn bỏ của hồi môn ra mua một căn nhà nhỏ ở xa nhà ông bà Hề, rồi vợ chồng cùng nàng hầu dọn ra đó ở. A Tiêm lại thuê thợ xây cất một kho chứa thóc lớn ở sau nhà.

Thấy trong nhà A Tiêm không có một đấu thóc để dành mà A Tiêm lại cho xây cất kho chứa thóc lớn như thế, bà con bạn bè đều cho là A Tiêm bị bệnh khùng.

Hơn một năm sau. Thấy kho thóc nhà Tam lang đầy ắp, bà con bạn bè mới kinh ngạc, thầm phục tài kinh doanh của A Tiêm.

Lại hai năm sau. Nhà Tam lang trở thành phú gia trong vùng. Vợ chồng bèn thuê thợ xây cất một ngôi nhà mới, lớn nhất huyện Cao Mật.

Vợ chồng nuôi rất nhiều gia nhân, tì nữ.

Trong thời gian 3 năm qua, nhà Hề Sơn bị phá tán, lụn bại dần. Thấy thế, A Tiêm bèn bảo chồng cùng mình tới mời ông bà Hề đến cư ngụ ở nhà mình để dễ­ bề phụng dưỡng vì trong nhà có nhiều kẻ hầu hạ. Thế rồi, đầu tháng nào A Tiêm cũng sai gia nhân đem gạo tiền tới chu cấp cho gia đình Hề Sơn. Hề Sơn cảm động lắm, hối hận là mình đã làm điều sái quấy.

Thấy vợ hành động như thế, Tam lang mừng lắm, nói:"Đàn bà thường hẹp hòi, nhưng ta thấy nàng lại rộng lượng. Ta có thể tự hào rằng ta đã có được một người vợ không biết thù oán là gì" A Tiêm đáp:"Thực ra thì Đại lang là người tốt, chỉ có điều hay mê tín quá mà thôi. Nếu Đại lang không tốt, không thương chú em út, thì sao thiếp có thể kết duyên với chàng được?"

Từ đó, trong đại gia đình nhà họ Hề, không còn chuyện chi quái dị xảy ra nữa.

GS Đàm Quang Hưng