Ta căn dặn chớ làm đổ máu, chớ dấn sâu và biến nó thành thói quen giết chóc, bởi máu không bao giờ ngủ yên.

SALADIN

CHÍNH NICCOLÒ MORETTI, người phụ trách trông nom Vương cung thánh đường Thánh Peter, là người đã có phát hiện khởi đầu cả câu chuyện này. Lúc ấy là 6:24 sáng, nhưng do lỗi ghi chép vô tình mà phát ngôn chính thức đầu tiên của Vatican nêu nhầm thành 6:42 sáng. Đây cũng là một trong rất nhiều sơ suất, lớn có nhỏ có, khiến dư luận xì xầm là Tòa Thánh đang giấu giếm chuyện gì đó, mà đúng là như vậy thật. Giáo hội Công giáo La Mã, theo lời một kẻ chống đối có máu mặt, chỉ cần thêm một bê bối nữa là tiêu tùng. Lúc này, thứ cuối cùng Đức Giáo hoàng muốn có là một xác chết nằm giữa thánh địa thiêng liêng của Kitô giáo.

Buổi sáng hôm đó, khi đến Vatican sớm hơn thường lệ một tiếng đồng hồ, Niccolò Moretti đã không ngờ bản thân sẽ phát hiện vụ lùm xùm này. Với chiếc quần đen và áo choàng xám dài ngang gối, ông gần như vô hình khi băng qua quảng trường tối tăm hướng về phía mấy bậc thềm dẫn lên Vương cung thánh đường. Liếc sang phải, Moretti nhận ra cửa sổ tầng ba của Điện Tông Tòa đang sáng đèn. Đức Giáo hoàng Paul VII đã dậy. Moretti tự hỏi liệu Đức Thánh Cha có chợp mắt được chút nào không. Trong Vatican đang lao xao tin đồn ngài bị chứng mất ngủ hành hạ, rằng hầu như khuya nào ngài cũng ngồi viết lách trong thư phòng hay tản bộ một mình ngoài vườn. Trước đây, người trông nom Vương cung đã từng chứng kiến cảnh ấy. Rốt cuộc bọn họ đều mất ngủ.

Nghe loáng thoáng có tiếng nói chuyện sau lưng, Moretti quay lại và thấy hai vị linh mục đang bước ra từ màn đêm nhập nhoạng. Mải chuyện trò, cả hai không để ý đến ông mà tiến thẳng về phía Cổng Đồng rồi lại mất hút trong bóng đêm. Bọn trẻ con thành Rome hay trêu họ là bagarozzi - bọ cánh cứng đen. Moretti cũng từng đùa như vậy khi còn nhỏ và đã bị Đức Giáo hoàng Pius XII mắng cho một trận ra trò. Kể từ đấy ông chẳng bao giờ dùng từ đó thêm lần nào nữa. Moretti tin là một khi đã bị Đấng đại diện cho Chúa quở trách thì hiếm ai dám tái phạm.

Ông leo lên các bậc thang và bước vào dưới mái hành lang. Có cả thảy năm cổng dẫn vào chính điện. Tất cả đều khóa chặt, trừ Tử Môn phía xa bên trái. Đứng cạnh cánh cổng đang mở là Cha Jacobo, một giáo sĩ Mexico hốc hác với mái tóc xám xơ xác như rơm. Cha tránh sang bên nhường lối cho Moretti bước vào. Sau đó, cha đóng cửa lại và hạ thanh dằn nặng nề xuống. “Bảy giờ tôi sẽ quay lại mở cổng cho thợ vào,” vị linh mục nói. “Cẩn thận đó, Niccolò. Ông không còn trai tráng như xưa đâu.”

Đợi ông quay gót, Moretti nhúng tay vào nước thánh, làm dấu thánh, rồi mới đặt chân vào chính điện rộng lớn. Người khác ắt hẳn sẽ dừng lại và trầm trồ chiêm ngưỡng nơi đây bằng tất cả lòng sùng kính, riêng Moretti vẫn dấn bước với sự quen thuộc như thể đang vào nhà mình. Là đội trưởng đội sampietrini phụ trách bảo trì Vương cung thánh đường, ông phải đến đây sáu buổi sáng mỗi tuần, ròng rã suốt hai mươi bảy năm qua. Nhờ bàn tay chăm sóc của Moretti và cả đội mà Vương cung thánh đường luôn rực rỡ ánh hào quang thiên đường, trong khi các nhà thờ lớn khác của châu Âu dường như vĩnh viễn chìm trong bóng tối. Thâm tâm Moretti nghĩ mình không chỉ là kẻ bề tôi của Giáo hoàng mà còn là một đối tác của Giáo hội. Các giáo hoàng được giao trọng trách chăm nom một tỉ tín đồ Công giáo La Mã trên khắp thế giới, nhưng chính Niccolò Moretti là người chăm sóc Vương cung thánh đường đồ sộ tượng trưng cho quyền lực trần thế của họ. Ông thuộc lòng từng tấc một trong tòa nhà, từ đỉnh mái vòm của Michelangelo đến tận đáy khu hầm mộ - cả thảy bốn mươi bốn bàn thờ, hai mươi bảy nhà nguyện, tám trăm cột trụ, bốn trăm bức tượng, và ba trăm cửa sổ. Ông biết tường tận từng vết nứt, vết rò. Ông cảm nhận được khi nào người bạn già này mạnh khỏe hay đau yếu. Vương cung thánh đường, mỗi khi cất tiếng, như rỉ tai tâm sự cùng Niccolò Moretti.

Con người trở nên thật bé nhỏ khi lạc vào Vương cung thánh đường rộng thênh thang. Lúc Moretti rảo bước về phía bàn thờ Giáo hoàng* trong chiếc áo choàng xám, trông ông giống hệt một cái đê khâu tay di động, ông quỳ gối trước gian Confessio * và ngước nhìn lên. Vươn cao gần ba mươi mét là đình baldacchino - bốn cột đống uốn lượn chạm vàng đội một mái vòm tráng lệ như vương miện phía trên, sáng hôm đó, một phần đình bị giàn giáo bằng nhôm che khuất. Kiệt tác này của Bernini, được chạm khắc tinh xảo hình cành ô liu chen lẫn cây nguyệt quế, là nam châm thu hút bụi bặm. Vì lẽ đó mà hằng năm, trong tuần lễ trước Mùa chay, Moretti và toán bảo trì phải lau chùi thật tỉ mỉ chỗ này. Vatican là nơi của những nghi lễ bất tận, và quy trình vệ sinh baldacchino cũng có lễ nghi riêng của nó. Moretti tự đặt ra lệ mỗi khi giàn giáo được dựng lên, ông sẽ là người đầu tiên đặt chân lên đó. Khung cảnh ngoạn mục từ đỉnh giàn rất hiếm người từng thấy qua - và Niccolò Moretti, với tư cách là đội trưởng đội sampietrini, đòi hỏi cái đặc quyền được chiêm ngưỡng cảnh sắc đó trước tiên.

Bàn thờ Giáo hoàng (ND): nguyên văn là Papal Altar, chỉ có Đức Giáo hoàng mới cử hành thánh lễ tại đây trong những dịp trọng đại.

Confessio (ND): Gian thờ nằm chìm dưới đất, trước phần mộ thánh Peter, được xây vào thế kỷ XVII nhằm gợi nhắc tích tuyên xưng đức tin của Thánh Peter.

Moretti trèo lên đỉnh tiền trụ và sau khi thắt dây an toàn, ông lần lần lên bờ mái dốc. Trên chóp cao nhất của đình là một quả cầu được đỡ trên bốn chân đế, trên cùng đặt cây thánh giá. Đây là vị trí thiêng liêng nhất của Giáo hội Công giáo La Mã, một trục thẳng đứng gióng từ giữa mái vòm xuống Lăng mộ Thánh Peter. Nó biểu thị cho ý đồ xây dựng công trình này. Con là Peter (nghĩa là tảng đá) và trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Giáo hội của Thầy. Khi những tia nắng đầu tiên ló dạng và rọi vào Vương cung thánh đường, Moretti, kẻ bầy tôi trung thành của bao đời giáo hoàng, gần như cảm nhận được ngón tay Chúa khẽ chạm vai mình.

Lần nào lên đây, ông cũng quên bẵng thời gian. Thế nên sau này, khi bị cảnh sát thẩm vấn, Moretti không tài nào nhớ chính xác mình đã đứng trên đình bao lâu trước khi phát hiện ra vật đó. Từ góc nhìn cao vòi vọi của Moretti, vật thể bên dưới thoạt nhìn như một con chim gãy cánh, ông cứ ngỡ nó là thứ gì đó vô hại, một tấm bạt do anh thợ bảo trì nào để lại hay có lẽ là chiếc khăn choàng do du khách đánh rơi. Bọn họ luôn có thói quen đánh rơi đồ đạc như thế, Moretti thầm nghĩ, có khi họ còn mang những thứ không được quyền vào nhà thờ.

Dù gì cũng nên kiểm tra qua. Nghĩ vậy, Moretti liền bừng tỉnh khỏi phút mơ màng, dò dẫm leo xuống và mãi một hồi sau mới chạm chân xuống đất. Ông băng qua cung thờ ngang tiến về phía vật thể lạ, nhưng chỉ sau vài bước đã nhận ra đó không phải khăn choàng hay bạt biếc gì cả. Đến gần hơn, ông có thể nhìn thấy trên sàn đá cẩm thạch thiêng liêng của Vương cung thánh đường là những vệt máu đã khô, và một đôi mắt mở trừng đang nhìn lên mái vòm, vô hồn, giống như bốn trăm bức tượng mà ông coi sóc. “Lạy Chúa tôi,” ông thì thào khi vội vã đi dọc chính điện. “Xin hãy thương xót linh hồn tội nghiệp của cô ấy.”

Những diễn biến tiếp theo ngay sau phát hiện của Niccolò Moretti sẽ bị bưng bít khỏi công chúng, bởi vì chúng được tiến hành theo truyền thống vô cùng nghiêm ngặt của Vatican, hoàn toàn bí mật và có phần mờ ám kiểu Dòng Tên. Không ai bên ngoài các bức tường có thể biết được những chuyện như người đầu tiên mà Moretti tìm đến là Hồng y của Vương cung thánh đường. Là một người Đức chính cống đến từ vùng Cologne, Hồng y sớm được rèn giũa bản năng tự bảo toàn và ông đã tại chức đủ lâu để nhận biết đâu là rắc rối. Điều này lý giải tại sao ông đã không vội báo cảnh sát, mà thay vào đó lại triệu tập người thực sự nắm giữ luật pháp của Vatican.

Kết quả là, năm phút sau, Niccolò Moretti sửng sốt chứng kiến một cảnh tượng lạ lùng - ngài trợ lý riêng của Đức Giáo hoàng Paul VII lục lọi túi của thi thể người phụ nữ ngay tại chính điện. Đức ông rút ra vật gì đó, và sau đó đi về hướng Điện Tông Tòa. Đến văn phòng, ông cũng vừa vặn hình dung ra những bước hành động tiếp theo. Nhất định phải có hai cuộc điều tra, ông thầm quyết, một để đối phó với dư luận, và một cho riêng ông. Và để cuộc điều tra riêng thành công, nó phải do một người đáng tin cậy và kín kẽ đảm nhiệm, chẳng mấy ngạc nhiên khi người được Đức ông chọn mặt gửi vàng lại khá giống ông. Một thiên thần sa ngã khoác áo đen. Một kẻ tội đồ trong thành phố của các vị thánh.