Đã nhiều đêm già làng Nỏ Pó trăn trở không sao ngủ được. Ông già lắm rồi, sướng khổ đã có đủ. Nhưng ông chưa thể thanh thản an hưởng tuổi già vì còn có một chuyện vướng bận trong lòng. Thâm tâm ông nghĩ, việc này mà không lo xong thì không thể nào yên tâm nhắm mắt. Nghĩ đến đấy già làng Nỏ Pó vùng dậy, với cây gậy song đã nhẵn bóng, in đậm dấu tay, lật đật chống sang nhà Seo Lử. Ông đi xiêu vẹo, chuệnh choạng, chốc chốc lại phải đưa tay ôm ngực để nén cơn ho.

- Hầy dà, cái chân không muốn bước nữa rồi! - Nỏ Pó buông cây gậy ngồi phệt xuống vệ đường đầy đá xám để nghỉ lấy lại sức. Ông đưa mắt nhìn về phía cái cột đá gớm ghê đã từng là nỗi ám ảnh của biết bao gia đình ở cái thung lũng đá Sủng Pả này. Cứ nghĩ đến những chuyện bà con trong bản kể về cái cột đá làm hại dân lành một cách nửa hư, nửa thực ông lại thở dài. Như có một sức mạnh vô hình, già làng Nỏ Pó cầm gậy đứng lên, bước xăm xăm về phía ngôi nhà tộc trưởng Seo Lử.

Seo Lử nhìn thấy già làng từ xa, vội chạy xuống đón. Đưa đôi tay rắn chắc đỡ vị già làng đáng kính, Seo Lử bảo:

- Sao già không cho người nhà gọi tôi đến mà phải tự đi cho khổ?

- Chuyện này chưa xong thì không thể để lộ ra ngoài được! - Già làng Nỏ Pó nói trong tiếng thở dốc.

Seo Lử dìu ông già chậm chạp bước vào nhà, mời ngồi lên chiếc phản gỗ đen bóng. Seo Lử vào buồng trong bê ra một bình rượu ngâm cao xương dê núi và rễ cây thuốc, rót ra hai chiếc chén làm bằng ống tre.

- Mời già chén rượu quí! - Seo Lử thân mật đưa chén rượu tre cho Nỏ Pó.

- Hầy dà! Rượu ngon đấy, mới ngửi đã thấy thơm, thấy say rồi!

- Rượu này ngâm cao xương dê núi, cùng mấy chục loại rễ cây thuốc quý và các hương liệu ở núi đá Sủng Pả đấy già ạ. Người già uống vào khoẻ ra nhiều lắm.

Sau vài tuần rượu, đến khi đã lâng lâng, Nỏ Pó nói với Seo Lử:

- Seo Lử à, cái cột đá vẫn ác quá! Chủ nhân của nó chẳng còn nữa mà sao nó vẫn cứ làm hại dân lành? Già nghe dân bản kể, người chửa đi qua cái cột đá ấy bị sảy thai; trai gái yêu nhau đi qua cột đá sẽ sinh ra ghét nhau rồi bỏ nhau; người làm nương đi qua cột đá thì cây ngô, cây đậu không sai quả, mẩy hạt; trâu, bò, dê, ngựa đi qua cột đá sẽ sinh bệnh mà chết!...

- Già có tin vào những chuyện đó không? - Seo Lử hỏi.

- Ta thấy thật khó tin. Nhưng dân bản lại bảo những chuyện đó là có thật. Và họ muốn đập bỏ cái cột đá khủng khiếp ấy.

- Vậy ý già làng thế nào?

- Theo ta, để dân bản không phải lo nghĩ nhiều thì tộc trưởng cứ cho người đập bỏ cái cột đá ấy đi. Già như ta mà nhìn thấy nó còn sợ, huống chi là dân bản!

Ngẫm ngợi hồi lâu, Seo Lử nói:

- Tôi cho rằng những chuyện đồn đại ấy là do nỗi ám ảnh từ cái cột đá sinh ra. Chừng nào cái cột đá ấy còn đứng đó thì những nỗi khiếp đảm sẽ còn ám ảnh trong tâm trí mọi người. Có lẽ cần phải kéo đổ nó xuống. Chỉ kéo đổ thôi, chứ không đập đi đâu. Cái cột đá ấy không có tội, bởi nó chỉ là cái thứ để những kẻ mặt người dạ thú thỏa mãn cơn tàn sát cuồng điên của chúng. Vì thế phải giữ cái cột đá ấy lại để chúng ta và con cháu đời sau luôn nhớ đến tội ác của bạo chúa Sùng Chứ Đa. Nhớ đến nó để mà sống tốt hơn, thương yêu nhau hơn. Phải thế không già?

- Tộc trưởng nói phải lắm! Thế là già này yên tâm nhắm mắt được rồi! - Nỏ Pó cười một cách khó nhọc, đôi mắt mờ đục của ông rớm nước.

❖ ❖ ❖

Được tin tộc trưởng Seo Lử hạ lệnh kéo đổ cái cột đá, cả bản Sủng Pả ồn ào, náo nhiệt và vui sướng chẳng khác nào cái hôm nghe tin tên bạo chúa Sùng Chứ Đa bị đội quân của Seo Lử đánh đổ cách đây mấy năm.

Theo lệnh của Seo Lử, ngay từ sáng sớm trai tráng trong bản đã hăm hở vác đòn xeo, dây da trâu ra nơi có cái cột đá đang chôn chân ở gần khu vực Miệng Hổ. Cái cột đá này mấy năm trước từng là nỗi kinh hoàng của bà con nơi đây. Đã có biết bao người vô tội bị hành hình treo cột đá, chết trong đau đớn tột cùng do bàn tay tàn ác của tên bạo chúa Sùng Chứ Đa gây ra. Có người gọi cái cột đá này là “Thạch trụ huyết” - nghĩa là “Cột đá máu”. Chẳng phải máu của đá mà là máu của con người tuôn chảy trên miền đá lạnh bởi sự tàn bạo của chính bàn tay con người!

Trước khi thực hiện việc kéo đổ cột đá, tộc trưởng Seo Lử mời già làng Nỏ Pó thắp hương cầu nguyện cho những linh hồn đã chết trên cái cột đá lạnh lẽo. Nỏ Pó vừa chắp tay lạy vừa nói những câu gì không rõ. Gương mặt ông hiện lên nét đau đớn khôn cùng. Nước mắt ông đầm đìa trên gò má nhăn nheo. Dân bản đứng thành vòng tròn quanh cột đá, mỗi người cầm một nén hương thơm vái lậy bốn phương tám hướng. Nhiều người không cầm nổi lòng mình, nấc lên tức tưởi.

Mây đen phủ kín bầu trời. Tiếng quạ kêu thảng thốt từ những dãy núi xa xa vọng về làm mọi người rợn gáy. Có ai đó hét lên: “Cha ơi, cha!...”. Như một phản ứng dây chuyền, hàng loạt tiếng kêu não lòng, xé ruột: Mẹ ơi!... Con ơi!... Anh ơi!... u vọng, ai oán khắp miền đá xám.

Tộc trưởng Seo Lử khoát tay ra lệnh, lập tức cánh trai tráng xông vào buộc dây da trâu lên đầu cột, dùng đòn xeo đào bẩy phía dưới. Khi cột đá lỏng chân, dân bản cùng ào vào kéo dây da trâu. Cái cột đá từng nhiều lần thấm đẫm máu của những người vô tội không thể trụ nổi trước sức mạnh của sự đồng lòng, từ từ ngã xuống. Nó nằm sóng soài trên nền đá xám lạnh lẽo. Già làng Nỏ Pó cho người đốt một đống lửa to gần đó. Mọi người vây quanh đống lửa cùng nhau uống rượu, cùng nhau nhảy múa quanh cái cột đá vô tri vô giác.

Bầu trời bất chợt sáng ra. Ánh nắng chiếu qua đám mây đen, rọi xuống thung lũng Sủng Pả thành những vệt sáng lấp lánh. Gió ngàn reo phần phật, thổi bạt tiếng quạ kêu. Xung quanh đống lửa, gương mặt mọi người hồng lên những nét tươi vui. Già làng Nỏ Pó nắm tay tộc trưởng Seo Lử đi chúc rượu bà con dân bản. Ông như khoẻ hẳn ra sau khi cái cột đá bị kéo đổ xuống.

❖ ❖ ❖

Dân làng về hết rồi mà bà Mùa vẫn ngồi thẫn thờ nhìn cột đá. Bên cạnh bà là hai cặp vợ chồng trẻ cùng hai đứa nhỏ đang ở tuổi bắt đầu biết chạy, đẹp như những thiên thần. Đứa gái là con của vợ chồng Mí Vư - Thào Mỷ; đứa trai là con của A Pẩu và Seo Mẩy. Hai đứa trẻ chẳng hề biết sợ, chúng trèo cả lên cột đá chơi trò cưỡi ngựa. Cha mẹ chúng ngồi gần đấy, lặng lẽ ngắm nhìn mấy bà cháu. Chắc họ đoán biết được trong lòng bà Mùa đang nghĩ gì nên không ai nỡ giục bà về. Họ kiên nhẫn chờ đợi. Bất chợt bà Mùa đứng dậy, cất giọng nhẹ như một làn gió thoảng:

- Ta về thôi các con, các cháu.