oa phượng rồi cũng tàn, mùa hè cũng hết. Trẻ em sắp sửa chấm dứt tất cả những trò vui mà lòng chẳng hề buồn, lại còn háo hức chuẩn bị cho năm học mới...

Không giống chúng, bé Sơn không buồn nhưng cũng chẳng hề vui. Bé cũng không nhớ mình sắp vào lớp ba, sắp gặp lại bạn bè, thầy cô. Ở lớp, bé cách biệt với mọi người. Bé hay ngồi im lặng trong góc nhỏ của mình, chăm chú nghe cô giáo giảng bài hay nhìn vết xước dài trên tấm bảng đen, đôi mắt âm thầm, lo âu, làn môi mím chặt. Bé có gương mặt giống mẹ, giống các anh, nhưng không giống ai cái nét trầm buồn ấy. Trung hồn nhiên sôi nổi, Nam lạnh lùng đến khắc nghiệt.

Sáng nay, khi Nam vừa ra khỏi nhà, Sơn len lén nhìn theo. Đợi đến khi Nam khuất ở cuối con đường, Sơn mở cổng sang nhà Hùng. Hùng trạc tuổi Nam, vừa dọn đến thị trấn này vài tháng trước. Không hiểu sao Sơn lại mến Hùng. Sơn rất ít nói, có khi cả buổi không nói câu nào. Nhưng ở đây, nhà của Hùng, vẻ gò bó, căng thẳng trên gương mặt bé phần nào giảm bớt. Nó đi loanh quanh trong nhà, rụt rè nhìn các thứ. Nó ngước mắt nhìn đám em Hùng, ánh mắt già dặn như của người đã trải qua hàng chục tuổi đời. Mỗi khi nhìn đôi mắt ấy, Hùng cảm thấy bứt rứt không yên, cứ như chính anh là người gây ra những nỗi khổ vô hình đó...

Đám em Hùng chạy ào ra. Đến trước mặt Sơn, chúng dừng lại, không dám níu kéo hay kêu la ầm ĩ như đối với các đứa khác. Sự trầm mặc thần thánh của thằng bé làm chúng e dè. Sơn đưa mắt nhìn chúng khẽ mỉm cười. Nụ cười ấy xóa tan bao khoảng cách. Chúng bước đến, nắm tay Sơn rất nhẹ nhàng, như đang cầm một cái gì dễ vỡ.

Hùng để Sơn chơi với bọn em. Hùng đi đến trường trung học để nộp hồ sơ chuyển trường. Sân trường rộng, trồng nhiều phượng. Những bông phượng đã tàn, để lộ những trái dài, xanh. Một hàng phượng còn non, lá xanh mơn mởn.

Khi Hùng bước ra khỏi trường thì mặt trời đã lên cao. Hùng lững thững đi dọc các phố. Ở đây, Hùng chẳng quen ai. Tất cả đều lạ lẫm. Ngôi trường kia, cái lớp mười hai nào đấy hẳn toàn những “yêu tinh”. Đây là con đường đến trường, đây là con đường ra chợ. Mỗi sáng, Hùng phải đưa má ra đấy với xe hàng xén. Và đây, con đường đến nghĩa trang. Nơi đó có những con người đã sống một đời vui sướng lẫn khổ đau, có những con người chưa hái quả hạnh phúc cuộc đời, có những em bé như những trang giấy trắng chưa kịp viết dòng nào... Cuộc đời chóng vánh biết bao. Đời người như bọt biển sớm tan, như lá mùa thu phải rụng... Và như Trung, con người chưa đi hết đoạn đầu tiên của cuộc đời. Trung là một ngạc nhiên thật lớn với Hùng. Hùng đến hồi cuối tháng năm, cứ ngỡ bên nhà đối diện chỉ có hai anh em Nam và Sơn. Đột ngột cuối tháng sáu có một đám tang từ bên đó. Ban đầu, Hùng cứ ngỡ là Nam. Tấm ảnh trông nghiêng giống hệt Nam. Chỉ có điều Nam chưa bao giờ cười dịu dàng như thế, ánh mắt ấm áp như thế. Suốt một tháng đó, Hùng chưa bao giờ thấy Trung, có lẽ Trung bệnh nặng nằm trong nhà, chỉ chứng kiến buổi cuối cùng Trung đi. Đám tang Trung thật lớn, toàn học trò đưa tiễn, những cô gái những chàng trai còn chưa hết bàng hoàng cho cái chết bất ngờ ấy.

Hùng tưởng tượng đến năm học mới, đến lớp học Hùng sẽ bước chân vào, đến những con người sẽ cùng Hùng tạo ra cái mà sau này tất cả gọi là kỷ niệm, là quá khứ. Thế nhưng, những tưởng tượng đó đều không rõ ràng. Hùng không hình dung được một gương mặt nào, ngoài ánh mắt già dặn trầm buồn của Sơn, ngoài nét mặt đẹp rắn rỏi mà lạnh lùng như pho tượng đồng của Nam và cả nụ cười đôn hậu của Trung.

Một chiếc xe chạy vụt qua. Hùng thoáng thấy Nam, sau lưng Nam là một cô gái đang ngặt nghẽo cười. Chiếc xe vút đi, để lại phía sau một đám bụi mù.

Sơn bước ra khỏi nhà, quàng sau lưng chiếc cặp to quá khổ. Chú cẩn thận khép cửa lại, đi qua khoảng sân rộng lớn, đi ngang qua hồ nước có hòn non bộ ở giữa rồi đến cổng lớn. Chú đi nép sát bên lề đường, không chỉ tránh xe mà như tránh tất cả mọi người, tránh đám trẻ con đang rượt đuổi nhau và tránh cả tia nắng của ông mặt trời nghịch ngợm cứ đuổi theo chân chú.

Hùng đi phía sau, nhìn theo mãi dáng bé Sơn nhỏ nhoi cô độc, đi dò từng bước...

Hùng lên tiếng gọi nhưng Sơn không ngoái lại.

Nghe tiếng kèn [1] xe, Hùng nép vào lề và ngoái lại nhìn. Nam đang trờ xe tới, dừng bên cạnh Sơn. Sơn rụt rè ngước lên nhìn anh trai, không nói gì.

- Sao đi bộ vậy? Mẹ đâu không đưa đi?

Sơn vẫn không trả lời, môi mím chặt. Nam lẳng lặng bế nó lên xe, chạy vút đi.

Hùng ngạc nhiên với câu hỏi của Nam. Hai anh em nhà này chẳng lẽ không ở chung với nhau sao? Nam dường như ở đâu đó về, không phải ở trong nhà đi ra.

Sau buổi lễ khai giảng, Hùng đến lớp mới của mình. Hùng đứng ngập ngừng rất lâu ở cửa, thầm mừng khi chẳng ai để ý đến mình. Tất cả đang tíu tít hỏi chuyện nhau sau ba tháng nghỉ hè.

Một cô gái tóc dài đen mượt chợt nhìn thấy anh, kêu ầm lên:

- Có lính mới tụi mày ơi, một chú cuội ngơ ngác nhìn trần gian!

Cả lớp nhao lên, mọi cặp mắt đều đổ dồn về phía Hùng. Tay chân Hùng thoắt lạnh ngắt, cứng đờ, đầu óc quay cuồng, bấn loạn với ước muốn mặt đất nứt hai nuốt chửng lấy mình. Thu hết can đảm, Hùng đi nhanh xuống dãy bàn cuối. Bất chợt, một tiếng huýt sáo nổi lên. Một cô gái ngồi bàn hai quay xuống trừng mắt nhìn. Tiếng huýt im bặt. Cô gái nhìn anh, mỉm cười vẻ thông cảm. Cô gái tóc dài khi nãy tiến đến trước mặt anh, hất mặt làm ra vẻ nghênh ngang:

- Này, cảm ơn thượng đế đi. Lớp trưởng đã bênh chú cuội rồi thì coi như an toàn, chẳng ai dám đụng đến người của “cung trăng” đâu.

Cả lớp cười ồ, ngay cả cô gái lớp trưởng cũng cười. Hùng lúng túng, không biết nhìn đâu. Bất chợt, Hùng thấy Nam đang ngồi ở góc phòng bên kia, ánh mắt lạnh lẽo nhìn anh, chẳng biểu lộ điều gì.

Khi thầy chủ nhiệm bước vào, mọi người hấp tấp chạy về chỗ. Cả lớp đứng dậy chào. Chúng dần dần bạo dạn lên khi nhìn thấy thầy giáo mới trẻ măng. Chính thầy cũng bối rối, bỡ ngỡ. Cố làm vẻ nghiêm nghị, thầy bảo:

- Các em ngồi xuống.

Giá thầy chỉ khoát tay ra hiệu có lẽ hay hơn nói bằng một giọng run run như thế. Điều đó làm mất đi chút quyền lực cỏn con mà thầy vừa tạo ra bằng vẻ mặt nghiêm trang.

Tiếng cười phía dưới nổi lên. Vừa lúng túng, vừa giận dữ, thầy run rẩy quát:

- Các em không im được à?

Không khí nặng nề trùm xuống ngột ngạt. Sự im lặng càng làm thầy lúng túng hơn khi lớp ồn ào. Một giọng nho nhỏ cất lên, nhưng vẫn đủ cho cả lớp nghe thấy:

- Tụi em im rồi, thưa thầy!

Cả lớp ồ lên cười. Bất giác, Hùng cũng cười theo, dù biết như vậy là không đúng. Gương mặt thầy giáo tái xanh, giận dữ:

- Ai đấy? Em nào?

Không ai nhận. Lớp im lặng đến rợn người. Thầy lướt mắt nhìn cả lớp, ánh mắt giận dữ đến thất vọng, rồi đùng đùng bước ra khỏi cửa. Ai đó lo lắng nói:

- Tai họa sắp đến rồi. Ông ta đi mách “công nương” đấy.

Lớp thoắt lạnh toát. Tiếng ồn ào lắng xuống. Cả trường ai cũng khiếp sợ “công nương” tức là cô hiệu trưởng, người vốn được mệnh danh là “công chúa không cười”. Không ai thấy cô cười bao giờ, ít ra là đám học trò. Cô còn trẻ, gương mặt xanh tái, đôi mắt tuyệt đẹp nhưng lạnh lùng. Ánh mắt đó xoáy sâu vào người đối diện làm ai cũng phải rùng mình. Nghe nói chiến tranh đã gieo xuống gia đình cô một thảm kịch khủng khiếp. Thảm kịch ấy còn ở trong cô, trong dáng vẻ khắc kỷ, cô đơn, trong đôi mắt băng giá...

Cả lớp chờ đợi dáng nghiêng nghiêng của cô bước vào. Nhưng, trái với sự lo lắng của chúng, thầy giáo chỉ trở lại một mình. Chúng ngạc nhiên nhìn nhau, nghi ngờ và nhìn mãi ra cửa xem có thật là “công chúa” không đến không.

Thầy giáo nhìn xuống lớp, ánh mắt lạnh lùng:

- Có ai muốn nói gì nữa không? Cứ việc nói hết rồi sau này không được phát biểu linh tinh như vậy nữa. Nếu không thì chúng ta bắt đầu công việc.

Cả lớp thở phào. Kể từ lúc đó, không còn một giọng vô lễ nào cất lên nữa. Khi tan lớp, thầy đi rồi mà chẳng ai chịu về. Một sự hổ thẹn tập thể dị thường lan trong lòng mỗi người, kể cả Hùng, một chú cuội ngơ ngác từ cung trăng lạc xuống.

Chợt Loan, lớp trưởng, cô gái ngồi bàn hai khi nãy, phì cười. Cả lớp ngơ ngác nhìn, cô nói:

- Chúng mình mặc niệm ai vậy? Thôi, về chứ!

Cô khoát tay và thoắt một cái, cô mất hút ngoài cửa lớp.

Cả lớp như tỉnh mộng, ùa ra như đàn ong vỡ tổ.

Về đến nhà, Hùng gặp mẹ Nam. Bà đang đứng trước cổng nhà mình, đon đả hỏi với qua:

- Con đi học về đó hả? Có cùng lớp với Nam không?

Bà còn hỏi và nói nhiều thứ nhưng không hiểu sao, Hùng không nắm bắt được điều gì. Có lẽ bà nói nhiều quá, mà cũng có thể do bà đẹp quá. Ở bà toát lên vẻ sang trọng kiêu sa. Hùng thấy Sơn ở cửa trong, vẻ mặt căng thẳng, đôi mắt lộ vẻ khiếp sợ. Nó lùi dần vào trong khi bà mẹ đi vào. Dáng bà thẳng đứng, kiêu kỳ, còn dáng nhỏ nhoi của bé Sơn thì co dúm, khổ sở.

Càng lúc, Loan càng làm cho Hùng ngạc nhiên. Cái cách cô đối xử với mọi người thật lạ, khi thì tỏa ra một quyền uy ngộ nghĩnh, khi thì có vẻ trẻ con hồn nhiên. Mặc dù thường xuyên nhắc nhở Ngân, cô gái có mái tóc dài đen mượt, nhưng chính Loan cứ gọi Hùng là “chú Cuội”. Những lúc ấy, cô vỗ trán cười xòa: “Trời ạ, quên mất. Phải làm gương chớ, sao lại chọc lính mới thế này”. Điệu bộ của cô làm Hùng cũng phải bật cười.

Hồng làm lớp phó học tập. Hồng có đôi mắt sắc sảo, vẻ mặt nghiêm nghị. Cô nổi tiếng không chỉ ở trường mà là cả thị trấn này vì những hoạt động đoàn, vì học giỏi. Đứng trước mặt Hồng người ta thường có cảm giác nhỏ bé, tầm thường. Cảm giác đó xuất phát từ ánh mắt tự tin, cái nhìn bao hàm vẻ dò xét của cô.

Hùng không cảm thấy lạc lõng ở lớp mới, dù bên Hùng tất cả đều xa lạ. Mỗi người quan tâm đến Hùng bằng mỗi cách khác nhau. Ngân thì ra sức trêu chọc Hùng. Cô có thêm một đồng minh tích cực là Vịnh. Ngân chỉ trêu bằng những câu ám chỉ, bỡn cợt, còn Vịnh thì trêu bằng những... bài thơ, khi thì được viết lên bảng, khi thì trên bàn học. Vịnh ngoài việc ngâm thơ gán ghép này nọ thì chẳng có gì nổi bật. Mỗi khi Vịnh cười, dù ai đang bực mình cũng phải cười theo. Cả lớp ai cũng có thể trở thành nạn nhân của Vịnh, chỉ duy nhất một người là Thụy Hồng, cô nàng nổi tiếng nghiêm nghị và khó tính.

Loan quan tâm đến Hùng cách khác. Có lúc cô đứng về phía Ngân trêu Hùng. Những lúc đó, cô còn đáng sợ hơn cả Ngân. Mỗi câu cô buông ra làm mặt Hùng đỏ ran lên. Có lúc cô lại đứng về phía Hùng, “đàn áp” lại bọn chúng, trông cô cũng rất nhiệt tình. Hùng không sao tìm được ranh giới giữa Phi Loan thích cười đùa, thậm chí giở trò nghịch phá, với vị lớp trưởng nghiêm khắc nhìn mọi người. Cô hòa lẫn trong muôn người khác và chính sự hòa lẫn đó làm cô có một bản sắc riêng biệt mà chỉ thoạt nhìn, không ai biết đến.

Hôm thứ Bảy, vì có thông báo đột xuất hôm sau phải đi lao động nên Loan và Hồng phải đến từng nhà mỗi đứa để thông báo.

Họ bắt đầu từ nhà Phương vì gần nhất. Phương lơ đễnh nhìn họ:

- Đi đâu thế?

- Ngày mai đi lao động, cả trường.

- Bắt buộc hả?

- Bắt buộc thì sao còn không bắt buộc thì sao?

Hồng nhìn xoáy vào Phương, làm cô gái lúng túng.

- Tôi... tôi...

- Tôi sao? - Hồng gặng hỏi

- Tôi... - Phương bậm môi ngước lên, ánh mắt lảng đi nơi khác - Tôi không đi được.

- Có thế chứ. Tôi đã biết trước Phương sẽ nói thế mà - Hồng mỉa mai. Mặt Phương đỏ ửng, bàn tay vụng về vân vê tà áo, đôi mắt bối rối trông về phía Loan cầu cứu.

- Tôi không đi được. Các bạn cũng hiểu... Mẹ tôi... - Phương phẩy tay bất lực

- Hiểu gì? - Hồng vẫn hung hăng - Hiểu rằng bạn là một vị tiểu thơ à?

- Thôi, Hồng! - Loan nhắc.

Cô quay sang Phương:

- Cả trường đều phải đi, vắng một mình bạn cũng không sao. Nhưng bạn nghĩ xem, ai cũng đi hết mình ở nhà thì thấy sao. Huống chi công việc có gì nặng nhọc lắm đâu. Hình như lớp mình được phân công đi đắp đất cho một trường tiểu học cho sân chơi cao lên một chút, vì mùa lũ cũng sắp đến rồi. Cái sân nhỏ xíu đó mỗi người bê đến một cục đất là xong. Bạn không tin thì ngày mai bạn đi thử coi, nếu tôi nói sai thì tôi làm luôn phần của bạn cho. Vậy đi nhé?

Phương ngập ngừng gật đầu, mắt vẫn lén nhìn về phía Hồng.

Hồng và Loan đi suốt buổi chiều mới xong. Cả hai mệt lử, không phải vì đường xa mà vì cứ cải nhau. Hồng hay dồn người khác vào chân tường, còn Loan cố biến mọi thứ thành đơn giản. Còn hai nhà cuối là Hùng và Nam, Hồng bảo:

- Mày đi một mình nghen?

- Sao vậy?

Hồng dí ngón chân xuống mặt đường, rồi ngẩng đầu lên:

- Hay tao đến nhà “chú cuội”, mày vào nhà Nam.

- Sao không đi chung?

- Sao tao ngại gặp mặt Nam quá. Hắn khó gần, lạnh lùng và kiêu bạc.

Loan phì cười. Không phải chỉ có một mình Hồng nhận xét như vậy. Cô nói:

- Thôi được. Mày cứ qua nhà Hùng. Sẵn tao vào thăm dì Linh và bé Sơn luôn.

Loan đứng ở cổng nhà Nam, không bấm chuông vội. Cô nhìn hòn non bộ, nhìn những chậu kiểng quanh sân. Chiếc ghế xích đu trước sân nhà không người đong đưa- bọn trẻ khi xưa đã lớn hết rồi. Còn Sơn, đó không phải là một đứa trẻ. Hình hài bé con kia chứa đựng một linh hồn người lớn từng trải và khổ đau. Bé không biết đến những trò chơi.

* * * * *

Chị Lan mở cửa cho Loan. Chị cười vui vẻ:

- Trời, quá lâu rồi mới thấy mặt em. Hèn gì từ sáng đến giờ lòng chị như lửa đốt. Thì ra là điềm báo có khách quý. Vào đi, còn nhìn gì nữa. Em làm gì mà ngẩn ngơ vậy?

- À, không!

Loan giật mình. Cô xua tay:

- Chị này đa nghi thật. Em đang nghĩ tại sao chị vồn vã vậy. Chắc là có gì dành cho em phải không?

- Con bé này thật...

Loan không đợi chị nói hết, đi vào trong. Bé Sơn đang nằm ngủ trên bộ sa lông ở phòng khách. Trong giấc ngủ, nó vẫn không xóa được vẻ lo lắng hằn sâu. Giữa nhà là bàn thờ của Trung. Đôi mắt Trung nhìn cô dịu dàng, thân thiết. Cô quay mặt đi, tránh ánh mắt ấy. Xưa kia chẳng bao giờ như vậy cả. Chỉ có Trung là tránh tia nhìn của cô. Hai đứa chơi trò nhìn nhau xem ai chịu đựng lâu không chớp mắt. Trung luôn luôn thua. Càng lớn lên, Trung càng lảng tránh mắt Loan nhiều hơn.

Chị Lan mang ly nước đến cho Loan. Loan ngượng nghịu đứng lên:

- Chị làm gì vậy? Em đâu phải là khách?

- Không phải khách thì cũng biết khát chứ. Lâu quá em mới tới. Từ khi Trung mất, em ít tới hẳn. Chị cứ ngỡ em quên hết mọi người trong nhà này rồi. Em thấy đấy, nhà này không có Trung như nhà hoang.

- Dì Linh đâu? Còn Sơn, sao nó ngủ giờ này?

- Suốt đêm qua có ai ngủ được đâu. Ông bà lại cãi nhau - Chị thở dài - Sáng nay thì cả hai người đi mất.

- Còn Nam?

- Từ sáng đến giờ cũng không thấy về, chắc là ở quán Vi. Chị không thể hiểu tại sao cuộc sống như thế này mà sống nổi. Bà thì giàu có, tiền nước ngoài, ngoại cậu Nam gởi về ăn không hết, lại đi sống “già nhân ngãi, non vợ chồng” với ông ấy làm chi. Mà ông ấy có chịu ly dị vợ đâu. Hết tiền thì lại đến. Rồi lại cãi cọ ầm ĩ sôi nổi.

Loan im lặng, không nói gì. Mẹ cô luôn dặn không nên bàn đến chuyện của dì Linh. Mẹ nói, mỗi người có một cách sống riêng, miễn sao trong cách sống đó mình thấy vui vẻ hạnh phúc. Nhưng tự bản thân Loan cảm thấy những người trong gia đình này không ai có hạnh phúc cả, từ dì Linh xinh đẹp đài các đến cả bé Sơn cách biệt kia.

Bé Sơn thức dậy. Gặp Loan, mắt nó hơi ánh lên một chút vẻ vui mừng rồi lại trầm ngâm như cũ.

Loan ngồi xuống bên nó, mỉm cười:

- Thức rồi hả? Có muốn đi với chị không? Lại nhà chị chơi nghen. Ngoại mong em hoài.

Nó im lặng. Loan biết là nó đồng ý. Nó không bao giờ trả lời ai, chỉ mỗi việc là im lặng. Người khác phải biết sự im lặng đó là đồng ý hay phản đối. Trung là người duy nhất đoán được ý muốn nó.

Ở nhà Loan, bé Sơn vẫn thu mình nơi góc nhà theo thói quen của nó. Loan không có em nhỏ để chơi với nó. Cô là con một, mà nếu có, chắc gì nó chịu chơi. Loan đã từng nhìn thấy nó lớn lên, ngậm ngón tay trong miệng, đứng trong góc phòng nhìn người lớn với ánh mắt sợ sệt hoặc co dúm người trong cánh cửa, nghe cha mẹ to tiếng với nhau. Nếu xưa kia, nhà của Loan là nơi chứa đựng niềm vui, tình yêu thương dành cho Trung thì giờ đây nó chẳng có ý nghĩa gì đối với Sơn. Ở đây hay ở nhà, nó vẫn không xóa được ánh mắt từng trải của một ông già và đầy sợ hãi của một đứa trẻ con. Loan nhìn nó thở dài rồi đến dựng nó dậy:

- Nào, vui lên chứ! Em có thích nghe kể chuyện không?

Nó vẫn im lặng.

- Không thích hả? Trời ạ, chị cũng chẳng biết làm gì đây.

Giá là Trung, cô sẽ không dịu dàng như thế. Cô sẽ bực tức quát: “Dẹp đi cái kiểu đa sầu đó”. Trung sẽ mỉm cười hiền dịu, quên hết mọi buồn phiền...

Tối, Loan đưa nó về. Dì Linh nói:

- Con làm nó tươi tỉnh được đôi chút, chứ nó lúc nào cũng ủ dột, trông thật bực. Sao lâu quá con không qua đây? Bên nhà vẫn khỏe chứ?

- Dạ khỏe. - Loan đáp.

Dì Linh và mẹ Loan là bạn thân nhau từ thuở xưa. Dì Linh nổi tiếng đẹp và giàu. Ngày miền Nam giải phóng, cả nhà dì ra nước ngoài hết, còn dì một mực ở lại theo mối tình lãng mạn và nổi đình nổi đám với ba Nam là một nhạc sĩ. Mối tình tưởng như bất diệt theo nỗi đam mê cuồng tín của dì bỗng chốc vỡ tan khi dì phải đối diện với thực tế miếng cơm manh áo hàng ngày. Ánh hào quang quanh chàng nhạc sĩ hào hoa tan vỡ, dì đâm nhớ tiếc cuộc sống vương giả ngày xưa. Gia đình hục hặc như cơm bữa. Khi bé Sơn ra đời cũng là lúc cả hai ly dị. Bác Quang, cha Nam về Sài Gòn rồi cũng lấy vợ khác. Còn dì thì sống với đồng tiền viện trợ từ nước ngoài trong căn nhà đồ sộ do bà ngoại của Nam để lại.

Loan còn nhớ, ngày ở phiên tòa, mới lên mười, ngồi bên cạnh mẹ, Loan luôn miệng hỏi vì sao phải chia tay. Mẹ nói khi người ta không sống chung nổi với nhau thì phải chia tay thôi. Trung đang rơm rớm nước mắt, còn Nam cúi gằm mặt xuống đất. Trung hơn Nam có một tuổi. Hai anh em lại giống nhau nên nhìn như hai anh em sinh đôi. Từ nhỏ, Trung đã yếu ớt nên lên bảy tuổi mới được đi học. Rốt cuộc, hai anh em học cùng lớp với nhau. So ra, Nam còn cao to, mạnh mẽ hơn cả anh mình. Bé Sơn phải theo mẹ đã đành, nhưng hai thằng anh thì phải chia hai. Trung về với mẹ, còn Nam thì theo ba. Đến lúc này, Nam mới òa khóc lên dữ dội. Cậu ta nói rằng cậu ta phải theo Trung. Trung ở đâu, cậu ở đó.

Cuối cùng bà mẹ phải đem luôn cả hai anh em về.

Thấy Loan có ý tìm Nam, dì Linh nói:

- Nó không có nhà đâu. Chỉ có quán Vi mới thật là nhà của nó.

Loan đến quán Vi tìm. Từ trước đến nay, cô chưa đến đó bao giờ. Quán Vi là một khu vườn nhỏ, không sum xuê mấy nhưng tối om. Bóng đèn néon rải rác đây đó tạo nên thứ ánh sáng mờ nhạt. Tiếng nhạc xập xình...

Loan nhìn vào, không thấy được gì, chỉ có những bóng đen đang ngồi hoặc di động, những đốm thuốc lập lòe. Làm sao tìm hắn đây? Mình thật dại khờ, sao không nhắn với dì Linh, việc gì phải đến đây?

Một cô gái đi ngang uốn éo cười. Loan lùi lại, rùng mình. Thường ngày, Loan vẫn đi học ngang đây, trông quán Vi thật đẹp với cảnh trí hài hòa. Cô không biết được đêm tối ở đây như thế nào.

Một đám con trai đi đến. Gặp Loan đứng ngơ ngác trước cửa, một tên chụp lấy tay cô cợt nhả:

- Tìm anh hả em bé?

- Buông ngay

Một tiếng quát khe khẽ nhưng lạnh băng làm tên kia giật mình rụt tay lại.

Một bàn tay khác kéo Loan đi.

Đầu óc Loan quay cuồng, không nghĩ được gì, cũng không cả phản kháng.

Ra đến bờ sông, cô mới tỉnh lại và nhận ra Nam.

Cô giật tay lại, nghiến răng, định thốt ra lời giận dữ, nhưng giọng cô nghẹn lại. Cô bật khóc tức tưởi. Nam dựa lưng vào gốc cây nhìn cô khóc. Những người đi dạo bờ sông quay lại nhìn. Cô muốn nín nhưng không sao nín được. Nỗi tức tối, giận dữ trào dậy. Cô muốn lao đến, cào cấu vào gương mặt bình thản kia. Hắn không biết được những giây phút kinh hoàng cô đã trải qua, khi bàn tay của tên con trai xa lạ nào đó nắm lấy tay cô. Cô khóc rất lâu, nước mắt cạn dần, cuối cùng chỉ còn lại tiếng nấc. Nam vẫn chăm chú nhìn cô, vẫn không nói gì. Nếu là Trung, Trung sẽ không để cô khóc lâu như thế. Trung sẽ vỗ về, an ủi cô, sẽ làm cô vui lên...

Tiếng khóc dứt hẳn, cả tiếng nấc cũng không còn, nhưng Nam vẫn không nói lời nào. Loan đợi hắn hỏi nhưng biết là vô vọng. Cô dằn giọng:

- Ngày mai lớp đi lao động, mang theo leng [2] để đào đất.

Nam vẫn đứng im lặng, mắt vẫn không rời Loan. Lát sau, Nam lên tiếng:

- Tôi biết tìm đâu ra leng?

- Tìm đâu thì mặc Nam, không phải chuyện của tôi! - Cô bước ngang mặt Nam rồi đi thẳng, không ngoái lại.

Trường tiểu học nằm ở một xã vùng sâu. Cả lớp phải đạp xe hơn mười cây số mới tới. Vì thiếu dụng cụ nên cả lớp chia làm hai ca. Thầy Tâm chủ nhiệm mặc chiếc áo bộ đội bạc màu. Vịnh cứ cặp kè bên thầy hỏi chiếc áo của ai. Không chỉ bọn con trai mà cả đám con gái cũng không tin khi thầy bảo là của thầy.

- Làm sao tin được? - Ngân nói - Thầy có chừng ấy tuổi mà trải qua nhiều thứ thế. Thời gian nào thầy đi bộ đội, lâu đến nỗi bộ quân phục sắp rách bung ra? Thời gian nào thầy đi học sư phạm?

- Thế “chừng ấy tuổi” là bao nhiêu? - Thầy nheo mắt cười.

- Cao lắm là hai mươi.

Tiếng cười rộ lên. Thầy hỏi Ngân:

- Thế em bao nhiêu tuổi?

- Hai mươi - Ngân đáp ngay không cần suy nghĩ. Cả bọn cười ngặt nghẽo khi nhìn vẻ mặt tỉnh bơ của nó.

Loan đang khiêng đất, nghe tiếng cười, liền quay lại nhìn. Cô đã thấm mệt, mồ hôi chảy ròng ròng hai bên thái dương.

Cùng khiêng với cô là Tâm Anh. Hùng đến bên Loan:

- Loan nghỉ tí đi, tôi làm thế [3] cho.

- Làm cho tôi rồi đến lượt Hùng ai làm thế.

- Tôi làm cho cả hai người.

Loan ngâm nga:

- Lao động là vinh quang. Hùng muốn dành phần “vinh quang” của tôi à? Tôi không...

Loan im bặt, tái người đi khi cô hiệu trưởng quay người nhìn về phía cô với đôi mắt sắc lạnh. Mắt không rời Loan, “công chúa không cười” đi nhanh về phía cô, dáng nghiêng nghiêng:

- Em nói gì? Em mỉa mai lao động à? Em dám chế giễu câu nói của...

- Thưa cô, em chỉ...

- Em muốn kêu ca, phàn nàn gì? Thế hệ các em đã phai nhạt lý tưởng quá nhiều rồi. Em làm lớp trưởng mà không gương mẫu, đem chuyện lao động làm một trò cười. Về trường, tôi sẽ làm việc với thái độ của em.

Cô quay người đi, vẫn dáng đi nghiêm trang, cứng ngắc. Mái tóc dài được búi cao, càng tô đậm vẻ gầy gò, khắc khổ, đôi mắt hướng thẳng về phía trước, không khuất phục.

Mọi người quây quần bên Loan. Cô bực tức kêu lên:

- Có gì đâu, đi làm đi.

Cả lớp tản ra. Hùng ái ngại nhìn Loan, ngập ngừng:

- Loan à, tôi thật...

- Thôi đi! - Loan ngắt lời - Đừng có vớ vẩn. Đừng có ăn năn về cái mà mình không có lỗi.

Xung quanh trường là đồng ruộng. Lúc nghỉ trưa, một số đứa vào lớp nghỉ, nhưng đa số lại ra bờ ruộng ngồi chơi, nơi đó có những cây còng cao to. Mỗi người mang phần ăn trưa của mình mang theo ra ăn, chủ yếu là bánh mì. Loan chợt nhớ đêm qua mình quên bảo Nam mang thức ăn theo. Cô bẻ nửa ổ bánh đưa cho Nam, mỉm cười:

- Điều trọng đại thế này mà tôi quên.

Cô chợt im lặng, nhớ ra mới đây mình đã giận Nam đến nỗi tưởng chừng như chẳng bao giờ tha cho hắn, vậy mà... Quỷ thật, ngay cả chuyện xảy ra với “công chúa không cười” mà mình cũng suýt quên, lại còn cười vui vẻ nữa chứ.

Bỗng cô nhìn thấy bầy rồng rồng [4] dưới ruộng. Cô lao xuống, đuổi theo bầy rồng rồng đang bơi cuống quýt. Sau cô là Ngân, mặt đỏ ran, mồ hôi nhễ nhại. Hai đứa làm nước bắn tung tóe, bùn đất lấm đầy áo, lấm cả mái tóc dài đen mượt của Ngân. Bọn con gái cũng ào xuống, tham gia trò đuổi bắt vô vọng. Tiếng cười lan trong không gian, làm xôn xao cả đồng lúa đang độ lên xanh. Thầy Tâm chạy trên bờ ruộng, quát:

- Lên ngay, làm rạp lúa hết. Lớn hết rồi mà không hay nữa sao?

Các cô tiu nghỉu bước lên. Loan ngồi phịch xuống bên Vịnh, buồn rười rượi, không phải vì trò chơi bị gián đoạn, mà câu nói của thầy Tâm nhắc rằng cô đã lớn. Mới đây, mẹ cô cũng nói: “Con gái lớn rồi mà đi như chạy”. Thế là hết! Không còn những ngày đuổi bắt nhau trên con đường vắng, không còn cái tuổi được quyền la hét như điên, được chạy a dưới trời mưa, cho từng giọt nước trong lành thấm vào da thịt... Tuổi thơ đã trôi qua, một tuổi thơ êm đẹp hồn nhiên. Ai cũng có tuổi thơ mình, cũng có những trò dại dột, cũng có những giấc mơ chẳng bao giờ thực hiện được. Ai cũng từng nhìn những ngôi sao với ước mơ bay bổng, với khát vọng được đôi cánh như chim để bay trong khoảng không gian bao la rộng lớn; ai cũng từng nhìn ánh trăng trải lụa vàng, tưởng chừng như có con đường đi thẳng đến cung trăng, đến an ủi chú cuội buốn ngồi cô đơn dưới gốc đa muôn thuở. Chú ngồi đây, nhìn xuống trần gian với nỗi nuối tiếc bơ vơ...

Sáng hôm sau, Loan lên ban giám hiệu gặp cô Sương.

- Em nói đi?

- Em phải nói gì? - Loan ngơ ngác.

- Còn nói gì nữa? Em có cảm thấy hối hận về thái độ của em không? Câu nói của em ám chỉ điều gì. Tôi biết, các em ngày nay rất lười lao động, lại còn đem những câu khẩu hiệu ra mà nhạo báng. Đó là tư tưởng tiểu tư sản.

- Thưa cô, nhưng em có từ chối lao động đâu.

- Em còn cãi bướng với tôi à? Về ngay. Không có tự kiểm thì đừng vào lớp.

Loan đi ra bờ sông, không dám về nhà. Mẹ mà biết được thì sẽ mắng cho cô một trận. Loan vào công viên, ngồi xuống ghế đá hướng ra bờ sông. Buổi sáng, dòng sông phẳng lặng, từng dề lục bình lững lờ trôi. Những bông hoa ánh màu xanh tím soi bóng lung linh. Loan rất thích nhìn hoa lục bình trôi. Loài hoa hoang dại ấy mang đến cho Loan cảm giác bình yên thanh thản.

Ở đây, bên bờ sông vắng này, lúc chưa xây công viên, Loan, Trung và Nam thường dùng những viên đá tập ném thia lia. Loan bao giờ cũng thua, Nam bao giờ cũng thắng. Trung hay nhường em mình nên Loan chẳng biết Trung với Nam ai hơn ai. Nhưng cô phải công nhận Nam thật tài. Nam cầm viên đá, mắt trông ra xa bình thản. Viên đá nhẹ nhàng rời khỏi tay Nam, nhảy lâng tâng trên mặt nước...

Loan cố nghĩ đến những kỷ niệm liên quan đến dòng nước này, vẫn không quên những việc xảy ra hôm nay. Cô không tài nào nghĩ được mình phải viết tự kiểm như thế nào. Tự kiểm về một câu nói đùa? Sao mà khôi hài quá. Cái chính là phải viết những điều buồn cười ấy một cách nghiêm chỉnh, phải nói những câu hối lỗi chân thành, dù chẳng biết mình đang hối lỗi về điều gì. “Công chúa” không bao giờ cười nên không biết có những chuyện đáng cười như thế.

Ngồi chán, Loan lại đi loanh quanh thị trấn. Thị trấn rất nhỏ, nên Loan hay có thói quen đi bộ. Đi học cũng đi bộ, chỉ mười phút là tới. Đi chợ cũng đi bộ. Lâu lâu Loan lại cùng Hồng tha thẩn đi khắp nơi, ghé hiệu sách rồi lại kéo nhau đi ăn chè, hay ăn bún cá. Bún cá là món đặc trưng dân dã ở miền sông nước này, nhưng nó lại làm nhiều người nhớ đến khi đi xa. Như bác Quang, ba Nam, lâu lâu về đây vẫn dẫn bọn trẻ đi ăn bún cá. Ông kể chuyện rất vui. Vẻ ngoài tuềnh toàng nhưng kiến thức uyên thâm, ông không bao giờ bước chân vào nhà dì Linh, ông ở đâu đó ở Hội Văn nghệ rồi nhắn Nam và Trung tới, có khi cho hai đứa chút đỉnh tiền, chẳng là bao so với tiền dì Linh cung phụng cho hai đứa hàng ngày, ông nghèo, nhưng tháng nào cũng gởi tiền về trả tiền học nhạc cho Nam. Không hiểu sao, ông lại đầu tư nhiều vào Nam, như là bắt Nam học nhạc, học vẽ, còn Trung thì không. Có lần Loan hỏi thì Nam nói:

- Anh hai không thích học. Ba không ép.

- Thế Nam thích không?

Nam không trả lời.

Mãi sau này, một lần vô tình Nam mới nói:

- Giá mà tôi không thích.

- Sao vậy?

- Có mang lại cho người ta cái gì đâu, ngoài nỗi buồn.

Loan đi dọc bờ sông. Bờ sông trải dài, dẫn đến cây cầu sắt bắc ngang sông. Tại đây, lũ trẻ thường leo lên thành cầu đâm đầu xuống sông. Lúc xưa, Nam và Trung thường trốn nhà ra đây, đôi khi kéo theo cả Loan, cô bé lên mười thích nghịch như con trai. Trên dòng nước kia, ba đứa đùa giỡn với nhau. Trung hiền dịu, lúc nào cũng bênh vực, chìu [5] chuộng Loan. Trong khi Nam hay gây [6] với Loan và bao giở cũng kết thúc bằng việc hai đứa ra sức nhấn chìm nhau ở giữa sông.

Loan đi miết, chợt nhận ra mình đang trên đường đi đến nghĩa trang. Cô nhủ: “Hãy quay lại, đừng đến, Loan ơi”. Nhưng ước muốn được ngồi bên mộ Trung, được kể ra những uất ức trong lòng cô trỗi dậy. Lúc xưa, Trung thường lắng nghe cô nói, có khi không giúp được điều gì nhưng cô cảm nhận được từ đôi mắt ấy sự cảm thông. Giờ, Trung chết rồi, cô vẫn muốn kể cho ngôi mộ đá vô tri ấy những nỗi niềm của riêng cô...

Trên mộ Trung, hoa hồng nở đỏ. Loan cảm thấy nó làm cho Trung thêm lạc lõng giữa bao người ở đây. Nó như một thứ xa xỉ phẩm mà không ai có. Tự nhiên cô cảm thấy giận. Chắc chắn là do Nam trồng đây. Những ý nghĩ kỳ quái của hắn đã làm vẩn đục thế gian này. Cô giật mạnh những bụi hoa hồng, bất kể gai đâm chảy cả máu tay. Nam, Nam đừng vội thách thức cái đẹp, cái trong sáng của cuộc đời. Nỗi giận làm cô nghẹn lại. Cô ngước đầu lên, thở dốc, chợt nhận ra có một ánh mắt đang nhìn mình. Đó là bé Sơn. Nó đứng thẳng, hai tay buông thõng, ánh mắt buồn bã.

- Sao em đến đây? Tan học rồi hả?

Nó không trả lời, bao giờ nó cũng thế. Loan thường đọc sách nói về những em bé tự kỷ. Lẽ nào nó cũng thế. Cô đứng dậy, nắm lấy tay nó:

- Thôi về đi. Ăn cơm xong chị đến dẫn em đi xem phim.

- Cơm đâu mà ăn?

- Cái gì?

- Chị Lan đi rồi. Mẹ đuổi chị ấy đi rồi, không có ai nấu cơm. Mẹ cũng đi vắng mấy hôm nay.

- Thế mấy ngày nay em ăn gì?

- Anh ba mang bánh mì về cho em. Mẹ đi vắng, anh ba mới chịu ở nhà.

- Này nhé, em về nhà trước đi. Chị ra chợ mua ít đồ về nấu cơm cho em. Ăn bánh mì hoài chịu sao nổi? Hôm nay, chị em mình sẽ có một bữa tiệc thịnh soạn. Sau đó sẽ đi xem phim nhé.

Mua đồ xong, Loan đi nhanh về nhà dì Linh. Bé Sơn đang đợi trước cổng.

- Sao thế, không tin chị trở lại à?

Nó cười, nụ cười hiếm hoi làm thư giãn đi những nét nghiêm trang khắc khổ.

- Thôi vào đi, em phụ giúp chị nhé.

Loan sai nó lấy cái này lấy cái kia để phản ứng của nó trở nên nhanh nhẹn. Không khí tất bật nhộn nhịp làm nó có vẻ tươi tỉnh lên chút đỉnh.

- Em dọn cơm chị hén?

- Ừ.

- Lấy bao nhiêu cái chén?

- Thì hai.

- Còn anh ba nữa chi?

Loan hơi khựng lại. Nãy giờ, cô cũng quên mất Nam. Hai chị em ngồi đếm thời gian qua. Sao đến giờ này Nam vẫn chưa về? Hay là hắn lại quên mất chỉ có một mình bé Sơn ở nhà. Sơn cứ chạy ra cửa xem chừng. Loan phì cười:

- Làm như em không ra cửa ngóng thì anh ba không về vậy.

- Làm vậy anh ấy sẽ biết có người đợi mà về sớm.

- Ai nói?

- Anh Hai.

- Chết rồi, chị quên gọi điện về cho mẹ chị rồi.

Trong khi Loan gọi điện thoại về nhà thì Nam về, tay xách một giỏ thức ăn. Nam nhìn Loan, rồi nhìn mâm cơm với vẻ điềm nhiên. Loan cũng lấy vẻ thản nhiên ngồi vào bàn:

- Mời các vị.

Sơn giành ngồi bên Loan, vẻ mặt rất ngộ như phát minh ra một điều gì trọng đại. Loan thích vẻ mặt ấy, vẻ mặt của một đứa trẻ cảm thấy mình quan trọng.

Ba buổi sáng liên tiếp, Loan vẫn ôm cặp đi học nhưng không đến trường. “Không có tự kiểm thì đừng vào lớp”, mà cô thì không sao hoàn thành được tờ tự kiểm.

Cô đến nhà Nam, nấu ăn cho hai anh em. Dì Linh đi Sài Gòn để lo thủ tục sang Mỹ. Nghe nói Nam không chịu đi sang bên ấy. Nam muốn lên Sài Gòn ở với ba.

Nam chẳng hỏi gì Loan, cũng không kể chuyện ở lớp. Đến ngày thứ tư, Loan bắt gặp trên bàn ăn nhà Nam tờ giấy. Đó là tờ tự kiểm Nam viết giùm Loan, Loan chỉ cần viết lại y như vậy rồi ký tên là được. Càng đọc, Loan càng khâm phục. Con người kiêu bạc lạnh lùng như Nam mà lại viết một cách dễ thuyết phục người ta như vậy. Giọng văn trau chuốt, khoa trương, nào là em chưa nhận thức được bước chuyển biến của xã hội, nào là em không hiểu được giá trị của lao động... Khiếp thật! Loan cảm thấy lo sợ và rùng mình khi đọc lời “tự buộc tội” của mình và lời hối lỗi chân thành, chân thành đến nỗi biết đâu cả “công chúa không cười” cũng cảm thấy hài lòng vì mình đã cảm hóa được một con người lầm lạc, đã đưa đứa học trò về con đường đúng đắn!

Bất chợt, Loan thấy tức tối. Mình có phạm những lỗi như thế đâu? Mình chẳng hề có những ý nghĩ như thế. Nhưng những điều Nam viết không khác mấy với những gì cô Sương nói. Loan cảm thấy phân vân, bối rối. Lúc Nam về, Loan nói:

- Tôi không phạm lỗi đó, không nghĩ đến những điều như vậy.

- Ai mà chẳng biết. Nhưng Loan không muốn đi học sao?

Loan lúng túng. Cô ngập ngừng lấy tờ tự kiểm ra về. Nam đứng trông theo, nhìn rất lâu.

Hôm sau, Dì Linh về. Gặp Loan đến, bà đon đả:

- Loan hả? Vào đi. Nam nó ra quán Vi rồi. Khi có dì ở nhà là nó ra quán Vi. Thà vậy còn hơn chứ nó ở nhà cứ trêu tức dì bằng cái bộ mặt lầm lì đưa đám của nó. Sơn à, Sơn, chị Loan qua nè. Thằng khốn, mày lại trốn đâu nữa rồi. Chẳng biết kiếp trước tao mắc tội tình gì mà sinh ra toàn lũ con dở dở ương ương. Chắc là từ cái gien của thằng cha chúng mày. Biết vậy, ngày đó tao cho tụi mày theo quách ổng cho xong, giành giựt giữ lại làm gì cho khổ sở thế này. Loan nè, con cầm những thứ này về nghen. Đây là cho con, đây cho mẹ, cái này cho ngoại, nè... nè... đừng có rụt tay lại. Nào, cầm lấy.

Loan cầm các thứ, lí nhí chào rồi ù té chạy. Không hiểu sao, tim cô đập bình bịch. Có cái gì đó cứ dâng lên mãi, nghẹn lại trong lồng ngực.

Chiều, Loan đang ở nhà một mình thì Hùng đến. Anh đứng trước cửa nhà ngượng nghịu, lúng túng. Hùng đến để mang tập Loan về viết bài giùm. Loan a lên một tiếng rồi vỗ trán:

- Vậy mà tôi quên mất mình đã nghỉ bốn ngày. Cũng được, nhưng không có điều kiện gì sao?

- Điều kiện gì?

- Sao mà Hùng ngây thơ quá. Việc gì cũng phải có cái giá của nó chứ. Chẳng hạn viết một bài thì một ly chè hay một tô mì. Thời buổi này, làm ơn khơi khơi là dại.

- Không, không cần! - Hùng thật thà nói.

- Không cần, sau này đừng có hối hận à nghen.

Hùng muốn nói sẽ chẳng hối hận điều gì làm cho Loan nhưng không dám nói.

Một lúc sau, Nam đến. Nam đi thẳng vào nhà, không nhìn cả hai người. Loan hỏi với theo:

- Tìm ai? Ngoại đi chùa rồi.

Nam dừng lại rồi quay trở ra. Loan bực tức nói:

- Đây không phải là nhà hoang. Muốn không nói chuyện thì đừng có đến.

Nam đứng ở cửa, không cả quay lại nhìn:

- Tôi chỉ tìm ngoại thôi, không phải tìm Loan.

Nói xong, Nam bỏ lên xe chạy vút đi. Loan bực tức nhìn theo.

Tối Nam lại đến. Đêm trăng vằng vặc, sáng như đêm Trung Thu. Loan đã đến nhà Hồng chơi. Ngoại Loan đang thắp nhang trên bàn thờ. Nam dựng xe ngoài sân, đến nằm vật xuống chiếc sa lông dài. Ngoại giật mình quay lại, đến sờ vào đầu Nam:

- Con từ đâu đến? Say à?

Trán Nam nóng, mặt Nam đỏ gay, nhưng không phải say. Nam rên rỉ:

- Ngoại để cho con yên. Con muốn ngủ.

Nhưng Nam không ngủ, mắt mở thao láo nhìn trần nhà. Giờ này, có mẹ ở nhà, có ông ta, có bé Sơn. Ước chi có Trung, ước chi còn anh ấy. Sự trông ngóng của Trung thôi thúc Nam trở về, sự có mặt của Trung giúp Nam có thêm can đảm chịu đựng nhiều điều. Ước chi đừng có đêm tối. Buổi tối thật đáng sợ. Buổi tối tràn ngập những cơn say, khi thì của ông ta, khi thì của mẹ. Đêm tối của những lời cãi vã, của tiếng khóc than thân trách phận của mẹ, khóc rằng số bà thật khổ, khổ dài dài từ khi gặp ba Nam. Đêm tối, có tiếng khóc của bé Sơn. Tiếng khóc được dồn nén của một đứa bé lên tám tuổi thật đáng sợ. Sơn, tuổi thơ của Trung và Nam đó, một hình ảnh được lặp lại của mười năm về trước, đau đớn hơn, bi thảm hơn...

Nam nhìn trừng trừng lên trần nhà. Bàn tay già nua của ngoại Loan vuốt ve mái tóc của Nam. Nam muốn vùi đầu vào lòng ngoại, khóc thật to, khóc như đứa trẻ ngày nào bị Loan ném đá vào đầu. Lúc đó, ngoại cũng vuốt ve đầu Nam, xuýt xoa: “Tội nghiệp con quá”.

Nam nhỏm dậy hỏi:

- Loan về chưa hả ngoại?

- Chưa.

Nam lại nằm xuống, hình như thấy lòng yên dịu hơn.

- Con bệnh rồi! - Ngoại nói.

- Phải, con bệnh rồi, nặng lắm ngoại ơi!

Ngoại cười:

- Còn nói như vậy là chưa nặng lắm đâu. Ngoại đánh gió cho con rồi nấu lá xông cho con nghen?

Nam gật đầu. Đó là một trong những ước ao thường tình của Nam.

Nam ngủ thiếp đi, giấc ngủ thật dài. Nam thấy mây bay trên đầu mình, mây nhiều lắm, những đám mây hình ông tiên râu trắng xóa. Ông mỉm cười đôn hậu, ánh mắt ấm áp bao dung. Từ trên cao, ông sà xuống. Ông nói gì đó Nam nghe không rõ. Ông nắm lấy tay Nam kéo đi. Nam trì [7] lại. Nam không muốn đi, không muốn rời bỏ nơi này, nơi giấc ngủ bình yên đang đến với Nam, nơi Nam tìm được những phút giây thanh thản trong lòng, nơi Nam có thể nhận được chút tình thương mến. Nam hét lên, tay vẫn trì lại. Một bàn tay khác phát vào vai Nam, đau điếng. Nam giật mình tỉnh dậy, thấy Loan đang nắm kéo mình. Cô phì cười:

- La hét ghê quá! Sao ngủ đây? Vào trong kia kìa, ngoại giăng mùng cho Nam rồi. Dì Linh mới điện sang, tôi nói Nam đã ngủ rồi.

Nam ngồi dậy, hết cả buồn ngủ.

- Thôi, không muốn ngủ nữa. Loan vừa cứu tôi thoát khỏi ông tiên hiền từ.

- Ổng làm gì Nam?

- Lôi đi đâu chẳng rõ.

- Ông tiên là tôi đó! - Loan cười - Tôi đang kéo Nam dậy.

Loan đang quỳ gối trước mặt Nam, mái tóc mềm vương trên vai, mắt mở to trong suốt, nụ cười hồn nhiên, dịu dàng. Nam nén tiếng thở dài. Nam đứng dậy, tránh chạm vào Loan, bước ra cửa sổ nhìn vào khu vườn được rọi sáng bởi ánh trăng. Ánh trăng xuyên vào nhà, chiếu sáng hình Loan quỳ bên chiếc xa lông dài, đôi môi trẻ thơ vừa mím lại. Bóng Nam bên cửa sổ, im lìm, bất động, đôi mắt lạnh lùng nhìn thẳng lên bầu trời vằng vặc sáng như giận dữ, như thách thức với vũ trụ bao la...

Ba mẹ Nam là một đôi trai tài gái sắc. Cái thời yêu đương của họ đã khuấy động cả thị trấn này. Cái thời sống chung của họ cũng làm cả xóm náo loạn vì những trận cãi vã triền miên không phân thắng bại. Gần hai mươi năm đã trôi qua, bao thăng trầm sóng gió, bây giờ họ phải ngồi đối diện với nhau để quyết định cuộc đời của Nam. Bé Sơn thì đã rõ rồi. Nó sẽ theo mẹ sang bên kia nước Mỹ, nơi cả gia tộc dì Linh đang chờ đón dì như chờ đón một đứa con lầm đường lạc lối. Sự thất bại trong hôn nhân của dì là điều mà họ đã tiên đoán trước. Còn Nam thì không chịu đi, cứ khăng khăng đòi ở lại. Dì Linh muốn Nam sang bên đó, vào học một trường danh giá nào đó. Ba Nam lại muốn Nam học âm nhạc như ông. Nhưng cả hai bổ ngửa ra khi Nam đòi thi vào mỹ thuật. Cậu chỉ nói gọn lỏn: “Con thích vẽ”. Ba Nam từ nhỏ đã hướng cậu ta theo con đường nghệ thuật, đàn hay vẽ gì thì cũng vậy thôi, nên khi biết Nam quyết định như vậy, ông cũng không hề phản đối. Dì Linh thì tru tréo lên, nào là hãy nhìn vào cuộc đời ông mà xem, đàn hay vẽ đó có mang đến cho ông được gì, nửa đời người rồi mà nhà cửa còn xập xệ. Thế là những cuộc tranh luận cũ lại nổ ra. Nam chán nản bỏ đến nhà Loan, mặc hai người tiếp tục cuộc ì xèo đã bị lạc đề từ lâu. Loan đang ngồi ôn bài. Dĩ nhiên Loan sẽ đi theo con đường y khoa của mẹ. Gặp Nam, cô chạy ra đón:

- Có chuyện gì sao trông thiểu não thế? Sáng nay ngoại vừa mới nhắc Nam.

- Không có gì. Đến chơi thôi.

Hai đứa ngồi đối diện nhau trong phòng khách. Nam nhìn đâu đó bâng quơ trên tường. Thân quen nhau từ nhỏ, lớn lên như người chung một nhà, cả hai ít khi nào quan sát hình dáng của người kia. Không hiểu sao bây giờ ngồi trước mặt nhau lại ngại nhìn vào mặt nhau. Có lẽ lần đầu tiên Nam chú ý đến những đường nét mới lạ hình thành trên cơ thể Loan mà bây giờ Nam mới chú ý đến. Có lẽ bây giờ Loan mới nhận ra nét rắn rỏi trên gương mặt Nam, đôi mắt sâu hoắm vừa lạnh lẽo vừa u buồn, mái tóc bồng bềnh phủ lên vầng trán cao...

Đột nhiên, Nam hỏi:

- Loan có quen với chị Khả Uyên chứ?

- Có. Mà chi vậy?

- Lớp học tình thương của chị Khả Uyên vẫn còn chứ?

- Còn. Đêm nào chị cũng đến đó dạy. Mấy đứa bé dễ thương lắm, ban ngày quần quật kiếm sống, ban đêm đến lớp học thật là ngoan hiền.

- Tôi muốn nhờ Loan gởi một người đến đó học.

- Là ai?

- Ở xóm nhà tôi có một thằng tuy là người Việt nhưng do đen quá nên ai cũng gọi là Mỹ đen. Nó ở đâu như tận Bến Tre lưu lạc đến. Ban ngày, nó tha thẩn ở bến xe tốc hành, ai sai gì làm nấy. Tối đến, nó ngủ trước cửa quán Vi. Nó bụi đời nhưng dễ thương lắm.

- Đâu có gì đâu mà phải nhờ? Cứ bảo nó đến. Đứa nào đến, chị Khả Uyên cũng nhận cả. Thật lạ.

- Cái gì lạ?

- Thật ít khi thấy Nam lo cho người khác thế này.

- Không được sao?

- Cái gì không được?

- Tôi hỏi là tôi lo cho người khác như vậy không được sao?

- Hỏi tôi để làm gì? Bây giờ tôi mới biết được những người bạn thân của Nam. Lúc thì Huệ Tâm, lúc thì Mỹ đen. Hẳn trên đời này chỉ có hai loại người hiểu được Nam.

- Ai?

- Bụi đời và thầy tu.

- Loan thuộc loại nào?

- Này, tôi không có được diễm phúc hiểu được Nam và tôi cũng không muốn hiểu. Cuộc đời ai đơn giản gặp Nam hóa phức tạp. Đôi khi tôi nghĩ sao người lại chết là Trung...

Loan im bặt, nhìn nét sững sờ hiện lên trong mắt Nam. Rồi đôi mắt kia tối lại, âm u. Một chút cay đắng, chua xót trên đôi môi nhạy cảm run run. Lớp vỏ lạnh lùng rơi xuống, hiện nguyên hình nỗi đau đớn, làm run rẩy cả tấm thân tượng đá kia. Nam khẽ cắn môi, đứng lên nhìn Loan một thoáng rồi lặng lẽ bước ra. Loan hoảng hốt đuổi theo. Nam bỏ xe lại, chỉ đi bộ băng băng ra bờ sông. Loan vẫn theo sau. Cô thầm trách mình nhưng đã muộn rồi. Những lời nói dù vô tình đã buột ra. Với người khác có lẽ không hề gì, nhưng với Nam, mọi ý nghĩ, mọi tình cảm đều giữ trong lòng, nó sẽ khắc sâu mãi, chẳng ai xóa được.

Nam ngồi xuống bờ sông, mắt nhìn đâu đó ở phía bên kia bờ. Sự bất động kia còn đáng sợ hơn sự run rẩy khi nãy. Loan đứng ở phía sau, chờ một tiếng thở dài, chờ một lần ngoái lại, nhưng đá đã trở lại là đá, không biết khóc, không biết đau. Rồi chính Loan, không chịu đựng nổi, òa lên khóc. Cô lao vội về nhà. mặc mọi người đi đường ngoái lại nhìn, cô cứ khóc mãi, không nhớ nổi mình khóc cho điều gì...

Loan thức dậy thì đã xế chiều, nước mắt còn hoen trên má cô. Cô nhìn ra cửa sổ, bầu trời quang đãng, nước đọng trên lá cây. Cô ngồi bật dậy, chạy ra ngoài. Vừa qua một cơn mưa. Trời mưa mà Loan không hay, hơn nữa rất lớn, ngập cả đường. Loan vụt nghĩ đến Nam, ngồi bất động bên bờ sông. Có thể Nam vẫn ngồi im lặng như vậy trong mưa. Loan vội đạp xe ra sông. Con sông sau cơn mưa lặng sóng, hiền dịu. Dọc bờ sông, chẳng có một bóng người. Hai cây phượng con trổ xanh, chìa những cánh tay mảnh khảnh đón những giọt mưa đầu mùa. Loan cảm thấy yên tâm. Cô giận mình hồ đồ và cứ ân hận mãi về những điều đã nói, những điều mà thật sự cô chưa bao giờ nghĩ tới, không hiểu ma xui quỷ khiến gì mà cô lại nói ra, đến chính mình cũng bất ngờ. Hơn ai hết, Loan hiểu giá trị con người Nam.

Loan không đến nhà Nam. Bây giờ bình tĩnh lại cô thấy sợ phải gặp Nam. Sự lạnh lùng hay xúc động của Nam đều làm Loan bối rối, không biết xử sự như thế nào. Cái chính là Nam không cần sự an ủi cảm thông. Đôi khi, Nam có khả năng tỏ rõ sự đau buồn hay vui sướng nhưng Nam hoàn toàn không muốn chia sẻ nó.

Loan đạp xe vòng vèo khắp nơi, cứ suy nghĩ miên man. Đến ngôi nhà cuối phố, cô đâm phải một người từ trong đi ra. Cô dừng xe lại, lúng túng xin lỗi. Cô gái nghiêng mái tóc dài, trố mắt nhìn Loan rồi phá lên cười. Loan nhìn lại, nhận ra Ngân. Cô phát vào vai nó:

- Đồ quỷ. Với mày thì cần gì xin lỗi.

- Mày nhớ ai mà ngẩn ngơ vậy? Đụng người ta mới hay, xin lỗi ai cũng chẳng biết.

- Nhớ ai dính dáng gì đến mày? Đi đâu vậy?

- Chứ mày đi đâu?

- Không đi đâu cả. Loanh quanh thôi.

- Ủa, chứ không phải mày đến nhà Vịnh hả?

- Chi vậy?

- Ăn chè.

- Chè gì? Dịp gì thế?

- Thì không có việc gì làm, hắn bày ra vậy mà. Mà sao mày lại không hay biết gì?

- Có ai nói gì đâu?

Loan và Ngân đến nơi mọi người đã có mặt đông đủ, có cả Nam. Loan chăm chú nhìn Nam, không nhận ra vẻ khác lạ gì, vẫn một Khắc Nam của thường ngày, dường như chuyện sáng nay chưa hề xảy ra, dường như Nam chưa hề tỏ ra thất vọng cao độ đến nỗi phải ra bờ sông ngồi im lìm bất động.

Vịnh bày chè ra và tuyên bố lý do: lần đầu tiên, thi sĩ Vịnh có bài thơ đăng báo. Cả bọn hoan hô ầm ĩ. Hoan hô bài thơ thì ít (có đứa nào hiểu được thơ của hắn đâu!) mà hoan hô nồi chè thì nhiều. Vịnh còn đem máy ra chụp hình và kéo cả bọn đi loanh quanh thị trấn.

- Ra mộ Trung đi! - Có đứa đề nghị.

Không ai trả lời nhưng cả bọn đều lần lượt kéo đi, chỉ riêng Nam đứng lại.

Một bàn tay chạm vào vai Nam. Nam không quay lại, khẽ nói:

- Sao Loan không đi? Không có Loan, anh Hai sẽ buồn.

- Thế sao Nam không đi?

- Loan cũng thừa biết, thật trớ trêu khi một người đáng lý không nên sống đi thăm một người đáng lý không nên chết.

- Nam...

Loan kêu lên và rụt tay lại, lặng lẽ thở dài. Ừ, Nam cứ nói thế nữa đi, nếu điều đó giúp Nam nguôi ngoai phần nào những nỗi đau từ những lời dại dột mà tôi đã thốt ra.

Nam quay lại, nhìn vào mắt Loan một hồi, rồi đi, không nói thêm lời nào.

Loan quay về nhà, cảm thấy mệt khủng khiếp. Cả nhà nhìn cô bằng ánh mắt dò xét, nghi ngờ. Cô bực bội la lên:

- Con chưa có phạm tội gì đâu.

- Con khùng hả? - Mẹ cô bảo - Tự nhiên la khơi khơi. Cả Nam nó cũng phát rồ rồi hay sao, tự nhiên đến rồi tự nhiên đi, lúc nào cũng lầm lầm lì lì. Các con còn nhỏ, có gì mà phải buồn bã âu sầu như vậy chứ?

- Mẹ không biết đâu. Con vẫn bình thường. Còn những gì xảy đến với Nam, không phải là những buồn đau thường tình. Tại sao cùng sinh ra, cùng lớn lên như con, như những người khác, mà Nam không bao giờ giống như con, như Hồng, Vịnh, Ngân... Con không hiểu cái gì có sức mạnh ghê gớm như vậy. Nó làm một đứa trẻ không còn là một đứa trẻ, già dặn đến đáng sợ, sắc sảo từ cái nhìn đến lời nói và ngay cả sự lạnh lùng cũng đáng làm cho người ta xa lánh.

- Ngay cả con cũng nghĩ nó lạnh lùng? Nó cô độc thì đúng hơn. Thôi, con đi ăn cơm rồi ngủ sớm. Đừng nghĩ nhiều nữa. Mẹ không cấm con quan tâm đến Nam nhưng đừng có dấn quá mức cần thiết. Sau này, mẹ không muốn thấy con buồn vì nó nữa.

- Sao mẹ nói vậy? Con...

- Mẹ nói không đúng hay sao? Mẹ chưa thấy ai có khả năng làm con buồn phiền ngoài nó. Điều đó không tốt đâu. Cần phải giữ cho mình một cái gì đó của riêng mình không để ai xâm phạm vào. Càng ít bị ảnh hưởng của người khác thì càng tốt. Thôi, đi ăn cơm đi.

Loan nằm chập chờn, không ngủ được. Lời nói của mẹ làm dịu nỗi lòng cô đôi chút, nhưng nó lại mang đến cho cô những nghĩ suy mới. Cô lớn lên trong một gia đình bình thường, ba mẹ ngày ngày chăm chỉ đến sở làm, cả nhà quan tâm lo lắng cho nhau. Tất cả những tình thương đó đã hình thành một Phi Loan hồn nhiên vui vẻ... Thế rồi hai con người kia, hai anh em Trung và Nam từ từ đi vào đời cô bằng những mối quan hệ giản đơn con trẻ, cùng cô đi qua tuổi thơ bình lặng và đột ngột, trong bước ngoặt chuyển đổi từ trẻ con thành người lớn. Họ đã khuấy động những tình cảm bình thường của cô. Những ngày Trung bệnh thật là khủng khiếp, khủng khiếp cho cả Trung và cho cả bao người. Loan đi Đà Lạt về, không tin nổi người bạn thân thiết, người bạn hồn nhiên đa cảm của mình chỉ còn là nấm đất nhỏ trong nghĩa trang lạnh lùng. Thiên thần đã bay đi, không để lại gì cho thế gian này ngoài nỗi tiếc thương. Thế nhưng đó cũng chỉ là một cảm xúc bình thường của người sống khóc cho người đã chết. Còn thứ tình cảm cô dành cho Nam cứ phức tạp dần lên, trở nên rối rắm không tài nào gỡ nổi. Cô từ từ bị cuốn vào cuộc đời Nam, lo lắng và đau buồn cho những nỗi buồn của Nam, nỗi buồn của một đứa em mất một người anh như chính cánh tay mình, của một đứa con khi phải lìa cha giờ thì sắp xa mẹ xa em. Nam không quăng ra đời một sợi dây nào, nhưng vẫn có một sợi dây vô hình ràng buộc cuộc đời cô...

Sáng nay là buổi liên hoan chia tay lớp. Nói là chia tay, nhưng ngày mai cả bọn còn kéo nhau đi núi. Tuy nhiên hôm nay là ngày chính thức họ rời xa mái trường này. Những mộng mơ xin vứt lại nơi đây. Hàng phượng dài ngày trước lớp trồng đã lớn. Hoa phượng đầu tiên nở sẽ không dành cho những người vun đắp chúng. Sẽ rời xa tất cả, xa lớp học có cửa sổ nhìn ra đường này, xa tấm bảng đen có một lỗ tròn ở giữa, đôi khi cái lỗ tròn đó được dùng làm chữ “o” trong những bảng thông báo của Loan.

Sau khi liên hoan, Vịnh rủ cả lớp chơi banh tù. Đây là trò chơi cả lớp hay chơi, bất kể mọi đứa đều đã lớn. Cả bọn ào ra sân, chia làm hai phe đồng đều. Ai cũng tham gia, chỉ riêng Nam vẫn đứng bên cây phượng con mới trồng hôm nào. Loan đến trước mặt Nam:

- Nam à, đừng thờ ơ nữa. Đây là trò chơi kỷ niệm. Mai mốt muốn cũng không được chơi.

- Loan không thấy buồn cười khi thấy tượng đá chạy nhảy hay sao? Loan cứ ra chơi đi. Tôi quên hết mọi thứ rồi.

Nam mỉm cười, vỗ nhẹ vào vai Loan. Cả lớp sửng sốt nhìn nụ cười lâu lắm rồi họ mới nhìn thấy, nhìn cái vỗ vai thân tình trìu mến. Riêng Loan, Loan vui vô cùng khi nhận ra rằng mình không cần nói lời xin lỗi cho những lời dại dột hôm nào, không cần tìm lời an ủi. Cái mỉm cười kia đã nói lên tất cả, nói rằng Nam đã tha thứ cho cô.

Nam đứng bên cây phượng, nhìn mọi người la hét như điên giật giành quả bóng. Loan tránh banh rất dở, bất kỳ ai cũng ném trúng cô. Cô “ở tù” liên miên và khi có người qua cứu thì cả bọn phe kia xúm lại ôm cô, làm cô không sao thoát nổi. Bất giác, Nam lại mỉm cười khi nhìn thấy cô vùng vẫy trong tay bọn con gái. Họ đông quá, mà cô thì hay cười, hơi chẳng kéo dài được bao lâu.

Nam giật mình khi nhận ra mình cứ nhìn theo Loan. Ánh mắt Nam tối sầm lại, băng giá kéo về ngự trị. Nam lặng lẽ đi, nghĩ về bài hát hai con người đi bên nhau mà chẳng bao giờ gặp nhau. Nam cảm thấy chính mình đã tạo cho riêng mình một định số, một định số không chỉ làm khổ một mình mình. Nam về nhà, hơi khựng lại trước cái nhìn của Trung từ tấm ảnh trên bàn thờ, cái nhìn đôn hậu, dịu dàng. Trung chưa bao giờ chết, cứ sống mãi trong lòng Nam với một tình cảm chưa kịp nói ra đã bị thần chết cướp phăng đi. Đôi khi, Nam thấy mình có lỗi với Trung, nhưng đôi khi cũng thấy mình đã bám theo một suy nghĩ thật vô lý. Loan tồn tại là một con người trần thế. Nam cũng là một con người trần thế. Nam muốn buông thả mình, cứ trôi theo dòng tình cảm êm đềm xoa dịu những buồn khổ chất chồng. Nhưng hình ảnh Trung cứ sừng sững trước mặt với đôi mắt đau buồn tuyệt vọng. Cứ nghĩ, mình có được những thứ mà Trung không bao giờ có được, đối với Trung chỉ là ao ước, Nam không thể nào chịu được. Xưa kia, Nam luôn tìm cách để Trung không buồn, không cảm thấy mình bị thua thiệt. Và bây giờ, Nam vẫn làm như thế, dù biết rằng trong cuộc đời mình, Loan là một phần quí giá mà nếu mất đi, không có gì lấp nổi.

Sáng hôm sau, cả lớp đi chơi núi. Từ đây đến núi không xa lắm, nhưng phải qua một cái phà nhỏ. Lúc ở trên phà, mắt Loan cứ trông ra xa rạng rỡ. Cô níu tay Nam: “Xem kìa”. Nam nhìn mãi vẫn không biết Loan chỉ gì. Loan phát vào vai Nam:

- Trời ơi, nhìn ở đâu vậy. Coi bông lục bình kìa.

Nam à lên một tiếng rồi cười xòa. Một đám lục bình trôi giữa sông, tím ngắt, những cánh hoa tím điểm chấm xanh ở giữa trông giống lông con công. Nam bảo:

- Thật không tưởng tượng nổi trên đời này lại có người yêu thứ bông hoang dại đó.

- Nhưng phải công nhận là nó đẹp chứ?

- Chỉ có Loan công nhận thôi.

Đến chân núi, Loan cứ xuýt xoa: “Ngộ quá, ở đây cũng có phượng”. Ai cũng nhìn Loan, cười. Đến cổng chùa, bọn con gái kéo nhau vào hết. Đợi mãi không thấy ai ra, đám con trai bèn đi vào. Nam phì cười khi thấy các cô đang xúm xít lạy các tượng Phật:

- Thật không hiểu được. Ở lớp ai cũng huênh hoang “tôn giáo là thuốc phiện ru ngủ quần chúng”, thế mà...

- Đừng nói bậy! - Loan lo lắng bấm vào tay Nam.

- Ồ, Loan cũng ở trong số này nữa hả?

Loan vội kéo Nam ra ngoài. Nam hỏi:

- Gì vậy?

- Muốn nói gì thì ra đây mà nói.

- Ở trong đó thì sao?

- Như vậy là xúc phạm, hiểu chưa?

- Bây giờ tôi mới biết Loan mê tín đến vậy. Người đủ tật xấu, nóng nảy, mê tín, hay khóc... Vậy mà có kẻ si tình Loan.

- Ai vậy?

Nam nhìn xoáy vào Loan:

- Không biết thật sao?

- Tôi... mà...

Loan lúng túng. Cô đỏ mặt, tay đan vào nhau bối rối. Nam chăm chú nhìn Loan rồi chợt mắt Nam lóe lên điều gì đó. Nó vụt tắt như ánh sao rơi, để lại hai tròng mắt sâu tối, buồn thảm. Nam nói vội:

- Này, tôi nói về Hùng đấy.

Loan ngước mặt lên. Hai má cô từ đỏ chuyển sang tái xanh. Đôi môi cô run lên, chợt như mím lại, chợt như muốn khóc. Cô như muốn nói điều gì lại thôi, lặng lẽ quay vào chùa.

Leo đến nửa chừng núi, cả bọn ngồi lại nghỉ. Vịnh leo lên cây me gần đó, hái từng chùm me còn xanh quăng xuống cho Ngân. Cả bọn nhào vào giành giật. Thỉnh thoảng lại nghe tiếng Ngân ré lên. Khác với mọi khi, Loan không tham gia. Cô tựa lưng vào một hòn đá nhìn xuống dưới. Phía dưới trông ra xa là con đường nhỏ li ti không nhìn thấy người. Màu xanh của lúa trải đều chân trời. Mây trắng xốp, trôi nhẹ nhàng trên không. Trên triền núi, hoa phượng nở đỏ rực khắp nơi. Tất cả những cảnh đẹp đó chỉ gợi cho cô nỗi buồn nặng trĩu trong lòng. Loan đứng dậy, với tay hái chùm phượng trên đầu, nhưng không tới. Nam thấy vậy đến hái giùm cô. Loan xoay cành phượng trong tay, cười nhạt, rồi thẳng tay quăng xuống núi. Nam không nói gì.

Càng lên cao càng khó đi. Có những chỗ Vịnh phải kéo tay từng cô lên. Hồng nhất định không cho Vịnh kéo. Hùng phải miễn cưỡng đến kéo cô nàng kiêu kỳ nhất lớp. Nam chìa tay để kéo Loan, nhưng Loan bướng bỉnh không đưa tay ra. Nam đứng nhìn Loan cố sức leo lên. Loan tỏ ra vụng về trong trò chơi banh tù, nhưng lại hết sức khéo léo khi leo núi. Cô nhanh nhẹn và gọn gàng, dù trong lòng đang buồn bực. Nỗi buồn kia, nặng như thế nào, cay đắng như thế nào, Nam hiểu. Nam có thể xóa nó đi, rất dễ dàng, cũng là cách để xóa đi những nỗi buồn tương tự trong lòng Nam. Nhưng Nam muốn tin, nó không tồn tại, hay ít ra là nó cũng sẽ phôi pha trong lòng Loan khi cô đến với những chân trời mới, với những con người mới.

Trên đỉnh núi, cả bọn quay tròn trên một cái sân rộng. Tâm Anh và Hồng bày thức ăn ra. Cả bọn vừa ăn vừa tán chuyện và trêu chọc nhau. Sơn, danh ca của lớp đem đàn ra. Anh chàng vừa đàn vừa hát. Nam là con của nhạc sĩ, được học nhạc từ nhỏ, ca không đến nỗi tệ, nhưng ít khi nào Nam đàn hát trước đám đông. Do đó mọi phong trào ca hát gì cũng chỉ có mình Sơn khởi xướng. Sơn có mái tóc bồng bềnh, đôi mắt ướt át, nhưng giọng hát thì trầm và khỏe, không có vẻ gì ủy mị cả.

Nam chợt nhận ra Loan đang lẻn đi đâu đó. Nam đi theo. Loan đi loanh quanh vào các bụi gai, các dây leo chằng chịt, vẻ muốn tìm kiếm thứ gì.

- Loan tìm gì vậy? - Nam lên tiếng.

Loan quay lại nhìn Nam, đôi mắt trong veo. Nhìn đôi mắt ấy, Nam chợt hiểu. Nam như thấy lại cô bé Loan ngày xưa cứ hay quẩn chân Nam trong các bụi gai.

- Loan tìm hạt cam thảo hả? Ừ, cho tôi tìm với, biết đâu sẽ hái thật nhiều. Tôi nhớ, lúc nhỏ tôi với Loan cứ hay tranh giành nhau. Tôi cứ nhất quyết không chịu nhường Loan. Có lần hai đứa tranh nhau một hạt cam thảo nhỏ xíu và cứ đòi cưa hai, làm như hạt cam thảo lớn lắm không bằng có thể cưa ra được. Anh Hai mắng tôi là đồ nhỏ nhen rồi giận dữ quăng nó xuống núi. Tôi có cả túi cam thảo mà lại tiếc một hạt nhỏ xíu đó. Cuối cùng chắng được phần đỏ lẫn phần đen.

Loan ngạc nhiên nhìn Nam. Con người sắt đá kia đang kể về chuyện xảy ra rất lâu mà Loan đã quên mất, cứ như nó vừa xảy đến hôm qua. Nam chợt vung tay quá quyết:

- Chúng mình đi tìm nó đi, chỉ loanh quanh đây thôi.

Nam trèo lên các vách đá, tìm chỗ cây mọc um tùm nhất, Loan quăng nón lên cho Nam đựng. Cô hỏi vọng lên:

- Có không?

- Có, nhiều lắm, nhưng gai quá. Loại dây này cứ leo vào những chỗ khó lên nhất.

- Nam đứng trên tảng đá kia kìa, đừng leo qua cây, té đấy.

- Đứng đó làm sao hái được nhiều.

Nam thận trọng bước qua những cành cây rất nhỏ. Loan gần như muốn nín thở dõi theo bước chân Nam. Những dây cam thảo hay luồn sâu trong vách núi, trong các bụi gai.

- Loan, xem nè! - Nam giơ lên cả chùm cam thảo khoe với Loan. Loan không nhìn nó mà nhìn Nam, nhìn nụ cười Nam rạng rỡ trong ánh mặt trời, đôi mắt lấp lánh niềm vui sướng trẻ con. Loan thầm tiếc giây phút này sẽ trôi qua, chỉ chút nữa thôi Nam sẽ trở về với vỏ bọc của mình, về với những khổ đau gia cảnh sắp chia lìa đang chờ Nam ở nhà.

Nam mang xuống cả nón cam thảo. Bất chợt Nam vấp phải đá, ngã nhào vào Loan. Loan hốt hoảng chụp nhanh nón cam thảo. Nam đứng dậy, phủi gai và cười lớn:

- Cái nón này còn quan trọng hơn cả tôi. Loan thà để tôi té chứ không cho rơi rớt một hạt nào. Này, đi vòng qua kia kìa.

- Đường này cây cối nhiều quá, lại có gai nữa.

- Đừng có cãi. Đưa cái nón tôi cầm cho.

- Không.

- Ơ, sợ tôi giành nữa à?

- Chứ sao.

- Thôi cũng được.

Loan khư khư ôm cái nón, khéo léo tránh đám dây leo và các bụi gai.

- Thôi, chết rồi Nam ơi,

- Gì vậy?

- Rớt mất kẹp rồi.

- Ở đâu?

- Biết ở đâu thì nói làm gì. Chắc loanh quanh đây thôi.

- Bỏ đi. Về nhà tôi đền cho.

- Không có kẹp, vướng víu lắm.

- Tóc dài chi phiền quá! - Nam thở dài - Lấy dây cột được không?

- Cũng được, nhưng buộc sao cho đẹp chứ không phải cột như cột gà nghen.

- Bắt tôi buộc cho Loan hả? - Nam trố mắt ngạc nhiên.

- Chứ ai? Tay tôi mắc ôm cái này rồi. - Loan nghênh mặt, vẻ tự đắc.

Nam đứng sững một hồi rồi bứt sợi dây Loan chỉ và vụng về buộc tóc cho Loan. Mái tóc Loan bất trị khi thì bay vướng víu vào mặt Nam, khi thì xổ tung ra. Loan đứng im lặng, nhìn xuống tay mình. Có những hạt cam thảo đang rơi xuống đất. Hạt cam thảo không thể cưa hai được, nó chỉ đẹp khi toàn hạt màu đỏ có một điểm đen ở đỉnh đầu, như trong cuộc đời không tách được hạnh phúc và khổ đau. Nó đang quyện vào nhau, chẳng có thứ gì trọn vẹn.

Khi cam thảo đã tách ra khỏi vỏ, Nam đưa tất cả cho Loan. Loan hỏi:

- Không giành với tôi nữa hay sao?

Nam không trả lời mà nói:

- Chúng ta đến thăm cây thốt nốt đi.

Cây thốt nốt không biết ai trồng trên đỉnh núi từ bao giờ. Khi nhỏ lần nào lên núi bọn trẻ cũng đến đứng bên cây để được cái cảm giác muốn bay. Bây giờ, hai đứa trẻ năm xưa đã sắp bước vào cuộc đời đầy những niềm hạnh phúc và khổ đau như những hạt cam thảo. Gió hú bên tai. Những đám mây như muốn sà xuống. Loan ôm chặt thân cây, sợ gió cuốn mình đi, dù cô tha thiết mong rằng, gió hãy đưa cô thật xa, xa nơi đầy ắp những kỷ niệm về hạt cam thảo đầu đen đầu đỏ, xa con người sắt đá đang đứng bên cô mà mãi mãi muốn xa cô...

Chú thích:

[1] Còi.

[2] Dụng cụ làm đất nửa giống mai, nửa giống xẻng nhưng nhỏ hơn.

[3] Thay.

[4] Cá lóc (cá quả, cá chuối) mới nở.

[5] Chiều.

[6] Gây sự, cà khịa.

[7] Níu, kéo.