Ông tiến vào sở làm, bước lên những bậc thềm. Một vài người từ hai dãy ghế chờ, kê sát tường nhận ra ông, vội đứng dậy khúm núm cúi chào. Ông đi qua các hành lang, giữa những người ngồi chờ san sát. Những khuôn mặt người cứ lướt qua. Hôm nay thứ hai nên thiên hạ tới đông. Vẻ mặt của mọi người không hiểu sao lại làm ông chú ý hơn mọi hôm. Thật lạ! Ông tặc lưỡi vẻ băn khoăn rồi đi thật nhanh về phía văn phòng riêng của mình.

Ngồi vào ghế, tay chống cằm trên bàn, hơi nhíu mày.

Bắt đầu ngày làm việc đầu tuần vậy mà những gì thoáng qua lúc nãy lại đang hiển hiện trước mắt. Những khuôn mặt người. Không tươi vui. Không hớn hở đón chờ. Những sắc thái xám xịt. Có khuôn mặt khi đụng đầu ông, cố tình làm ra vẻ dửng dưng xa lạ nhưng ánh mắt lại ánh lên vẻ đố kỵ uất hận, như vậy chứng tỏ đã có lần giao tiếp với ông rồi. Có khuôn mặt mệt mỏi cam chịu, có khuôn mặt lạnh lùng vô cảm, còn một người đi ngược chiều với ông, hai vai xụi lơ buông xuôi, đơn từ nhàu nát rơi lả tả theo sau; nói chung tất cả có vẻ căng thẳng lo lắng. Cứ làm như nơi đây là bệnh viện K không bằng!

Nhìn những khuôn mặt người khi nãy người ta dễ lầm tưởng.....Chả lẽ nơi đây không an toàn? Không thể! Không an toàn hay sợ mạo hiểm? Có thể đây là nơi nhiều cam go thử thách để mọi người trải nghiệm hiểu và sống theo cách nào không có hại cho mình nhất!

Thiên hạ giờ sao sao ấy! Phải nói đầu óc nhiều đứa ngắn quá! Não chúng toàn "mít đặc". Có đứa giàu có tiền bạc rủng rỉnh, đi du lịch khắp năm châu bốn biển, chịu chi, xài toàn hàng hiệu, ấy vậy mà khi tiếp xúc với hệ thống công quyền, vì thiếu tiếp cận về thông tin, thông tin mù mờ nên khi gặp vấn đề lại cứ tìm cách chạy chọt vòng vèo, không dám đối đầu trực tiếp, lúc nào cũng nghĩ "vào đó là sẽ gặp rắc rối, sẽ bị bắt lỗi".....Do đó, cứ phải nhờ qua trung gian gián tiếp, sẵn sàng chi cho ai đó làm thủ tục từ A đến Z hộ mình, miệng thì cứ kêu, em chả hiểu gì luật pháp hành chính đơn từ, em sợ bị "hành là chính". Nói chung bọn này mặc "hàng hiệu" nhưng cái não thì " hàng chợ".

Còn cái bọn không tiền, thường chịu khó tìm hiểu chính sách pháp luật, nhưng lại ky bo quá, ngây thơ đến nỗi cứ nghĩ đã vào tới nơi này lẽ đương nhiên phải được phục vụ hết mình!. Cứ tin vào những khẩu hiệu như là " vì nước quên thân, vì dân phục vụ", những khẩu hiệu áp phích tuyên truyền với những dòng thật đáng yêu nổ chan chát treo khắp nơi, để rồi khi công việc không xong dang dở, thất vọng lại quay sang oán trách đổ lỗi. Làm gì có ai rách việc tự nguyện làm đầy tớ với đồng lương bèo bọt kia chứ?.

Chả lẽ những năm tháng làm việc ở đây của ông có gì sai sót? Mà nếu sai sót thì có gì lạ! Sai thì sửa sai! Rút kinh nghiệm để lần sau đúng! Chả có mấy ai sinh ra đã là Thánh cả! Guồng máy có xục xịch nhưng vẫn chạy được! Cơ thể có lúc đầu nóng chân lạnh, cảm vặt do thời tiết thay đổi thôi mà, dễ gì chết!

Có nhiều cách để đi đến đích! Dù cho sinh ra ở bất cứ đâu mấy ai thoát khỏi cảnh tiếp xúc với công quyền? Nó có thật đáng nản, đáng sợ để chỉ thấy những khuôn mặt người như thế không? Làm như trời sập tới nơi không bằng. Toàn những khuôn mặt như đưa đám. Ừ thì cứ cho đây là địa ngục đi thì hãy cứ bước vào xem sao?

Thiên đường thật xa vời! Địa ngục hình như gần gũi với nhân gian hơn. Ủa mà ông đã chết đâu mà biết địa ngục nhỉ?

Ông linh cảm nó giống như thế giới ông đang sống. Thế giới của thần Hades [1], một vị thần sông, cai quản địa ngục trong truyền thuyết Hy lạp. Địa ngục của thần Hades cũng có lớp lang trong ngoài Một hệ thống xuyên suốt, phải đi qua bao cánh cửa; thế giới này buộc linh hồn người chết phải lần lượt vượt qua nhiều dòng sông thì mới thấu hiểu địa ngục.

Sông Acheron là "cánh cửa " đầu tiên người chết phải vượt qua cũng là ranh giới giữa nhân gian và địa ngục. Muốn qua sông phải có người đưa đò chỉ cho đường đi nước bước. Người chết phải trả phí. Không có lệ phí qua sông, linh hồn mãi mãi vương lại bến sông. Ông còn nhớ một truyện ông đã đọc rất lâu đến nỗi quên cả tựa đề nhưng có một chi tiết khó quên. Một người tò mò muốn trải nghiệm địa ngục, bèn cho thầy pháp điều khiển để hồn thoát xác, khi đến tuyền đài, đã trả phí và sang được bên kia sông, nhưng khi đến cửa vào địa ngục một con quái vật canh gác nhận ra ông ta là người còn sống chưa chết nên không cho qua cửa. Theo lời dặn của thầy pháp ông ta dụ cho nó ăn một cái bánh, nó ngủ mê đi và ông ta lẻn qua cửa bước vào thế giới bên kia thăm dò khám phá.....

Thời buổi này muốn được việc phải "dụ" cho ai đó "mê".... Có khi để giải quyết một việc vướng mắc nào đó người ta phải qua nhiều cửa, nhiều khâu. Vấn đề ở đây không phải tránh né, luôn dừng bước trước cánh cửa mà phải tìm cách qua được và đối phó với những gì đằng sau cánh cửa ấy!

Để có thể "gây mê " một con quỷ hay quái vật gác cửa, cái bánh dụ cho nó ăn hẳn không phải cái bánh bình thường! Muốn lọt qua cánh cửa muốn trải nghiệm khám phá, trước hết phải có " tiền ", có " tâm" tức là thật sự mong muốn được đến đó. Cuối cùng là phải có " tầm", có sự hiểu biết để mạo hiểm mà không bị bất lợi cho mình! Người ta chỉ sợ khi không hiểu rõ, cứ mạnh dạn bước lên trả "lệ phí " thì cánh cửa đầu tiên sẽ mở, " đầu có xuôi thì đuôi mới lọt "

Điện thoại văn phòng reo. Ông nhấc máy, lắng nghe, trả lời giọng nghiêm chỉnh pha chút lạnh lùng:

- Dạ đúng thưa bà!. Nhưng xin mời bà trực tiếp tới trụ sở để trình đơn trước khi làm thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng. Tôi không tiếp dân qua điện thoại! Luật thế phải thế! Bà thông cảm. Xin chào bà!

Bỏ máy xuống, ông nhếch môi, cười nửa miệng rồi lim dim mắt nhìn qua khung cửa sổ. Một mình một cõi trong căn phòng rộng thênh thang tại trung tâm thành phố nhộn nhịp đông đúc, nơi mà giá đất có thể ví như tấc đất tấc vàng lẽ dĩ nhiên vị trí của ông cũng xứng tầm. Đối với ai chưa hiểu ông hoặc né tránh chưa biết cách thương lượng với ông thì câu nói họ sẽ nghe từ ông là " luật thế phải thế! "

Ông ngả người ra ghế tự cho mình đựơc quyền thật thoải mái, gác cả hai chân lên mặt bàn. Cảm giác thật dễ chịu! Nhìn tấm bảng ghi tên ông và chức vụ để trước bàn, ông bật cười khe khẽ. Nếu ai đó vô tình hay vô lễ bật cửa nhìn thấy tấm bảng này thì dù có ngạc nhiên về tư thế ngồi của ông cũng phải khựng lại e dè.

Thường lâu lâu vẫn có những kẻ không phép tắc, không biết gõ cửa trước khi vào, trước hết kẻ đó là người có lỗi! Ông không cần phải ngượng ngùng, kẻ đó phải lí nhí xin lỗi ông ngay! Mắc chi phải thận trọng giữ kẽ trong cuộc sống? Tính ông thích tự do không gò bó. Thế giới này là của ông. Muốn lên đâu đâu xa tít tấp... tận chi chi đó thì trước hết phải gõ cửa phòng ông!

Tiếng điện thoại reo. Ông nhấc máy, chưa cất tiếng, giọng nói đầu bên kia đã vang lên:

- Em đây sếp!.

Ba chữ ngắn ngủn rồi rơi vào im lặng!

Ông gắt:

- Sao, mấy đứa ra quân chưa? Hay giờ này còn cà phê cà pháo?.

Giọng bên kia đầu dây:

- Sếp nói vậy oan tụi em. Tụi em ngày nào chả phải giao dịch với " đối tác", nhiều khi một ngày đến bốn năm cử cà phê mà xét ra để giải quyết công việc với dân thôi mà!....

Ông lớn tiếng cắt lời:

- Ngày xưa miếng trầu là đầu câu chuyện, còn bây giờ ly cà- phê, nhưng đã có "chuyện" gì trong buổi "ra quân " đầu tuần chưa?

Giọng bên kia đầu dây:

- Dạ tụi em gặp trường hợp hơi đặc biệt. Đó là ông Tình, chủ thầu có bàn với tụi em là sẽ nộp phạt mười triệu du di cho chủ căn nhà bên cạnh căn nhà ông ta đang xây dựng vì sự cố không mong muốn.

- Sự cố gì?.

- Dạ trong khi đào hầm thì đã làm sụp phần đất sát liền kề chái bếp căn nhà bên cạnh. Xét thấy đây là khu đất giờ đã thành đất phố xây dựng liền kề nên chủ thầu bàn với chủ nhà bên cạnh là thay vì đền bù thì đóng góp thêm tiền để chủ thầu tiện thể xây sát lại căn nhà ông ta đang thầu xây dựng chính thức, làm như vậy thì căn nhà bên được cơi nới ra thêm một thước có lợi hơn.

Ông chau mày:

- Vậy tại sao chủ nhà bên cạnh lại chịu nộp phạt trong khi chủ thầu làm sập chái bếp của họ? À thôi tao hiểu rồi! Tao nhớ ra rồi! Hôm đi kiểm tra tao thấy sát liền kề hông căn nhà ông Tình thầu đang xây là một căn nhà mỏng dính bé tèo tẹo mà lại cao đến ba tầng, nhìn trông tức cười, giống như một nhóc tì suy dinh dưỡng, nhưng mặt trước của nó lại nhìn ra đường chính, nên nhân lúc này họ bàn với nhau tiện thể xây sát lại mảnh đất đang sẵn thi công. Điều này có lợi cho cả chủ thầu khỏi phải đền bù mà cái nhà hàng xóm đó lại nới ra được một thước, nhìn đỡ quái dị hơn và cũng trở nên giá trị hơn rất nhiều vì nó quay mặt ra đường chính mà, phải vậy không?

Giọng nói đầu dây súyt xoa:

- Ôi trời sếp thông minh sắc sảo quá! Vậy chủ thầu bàn là nộp phạt mười triệu được không sếp?

Ông gằn giọng:

- Vì tội gì?

- Vì tội đã làm sụp đất nhà bên cạnh....

Một chút ngần ngừ ở đầu dây, ông quát:

- Vậy thôi sao?

- Dạ dạ....và bây giờ nới lùi ra phía sau để nhà đó chiều sâu được thêm một thước.

- Tụi bây nói với thầu Tình, tao là cán bộ địa chính. Luật thế phải thế! Khi tao kiểm tra, tao sẽ hỏi giấy phép xây dựng! Và tụi bây cũng báo cho hắn biết quy trình xin cấp giấy phép gian nan như thế nào? Nếu thầu Tình và chủ hộ căn nhà bị sụp muốn " phù phép" biến " sự cố" thành lợi thế để cơi nới nhà, xây dựng chui, hòng qua mắt tao thì không được đâu! công trình chính đang thi công sẽ bị đình chỉ ngay lập tức! Nghĩ sao mà dám đề nghị có chừng đó? Riêng việc làm sụp đất nhà dân khi xây dựng là phải nộp phạt nhiều hơn rất nhiều! Riêng chuyện đó thôi đấy nhé! Tao chưa bàn đến những chuyện linh tinh khác. Bàn ngay đi tao cho mười phút đàm phán với nhau!

Ông cúp máy hai tay xoa xoa vào nhau ra chiều đắc ý. Hai mắt ông lại lim dim...rồi hai tay ông lại để ngay ngắn trên mặt bàn. Chỉ vài động tác đơn giản bên ngoài nhưng trong cái đầu ông, một phi vụ hàng trăm triệu chắc chắn sẽ có trong tay là điều không thể chối cãi từ một sự cố tưởng chừng như rất nhỏ rất đơn giản mà trong đời thường chả ai lưu ý tới. Sụp đất phía sau một căn nhà bé tẹo. Thêm một thước cơi nới sát liền kề với căn nhà mới xây có giấy phép đàng hoàng thì ai mà để ý? Có chi ghê gớm để phải thắc mắc? Nhưng đó là dân thường thôi, chứ ông đây, một cán bộ địa chính, không thể qua mặt dược! Căn nhà bé tẹo nhưng ba tầng, cơi nới thêm ra, rồi lại đèo thêm một cái " chuồng cu" hay một cái "chuồng cọp" để phơi quần áo chót vót, kinh nghiệm cho ông đoán trước như thế! Trời! thêm bao nhiêu thước xây dựng nữa mà chúng dám bàn bạc với nhau nộp phạt mừoi triệu? Chắc chúng tưởng chúng che bạt đen, nhân thể biện minh cho cái gọi là " an toàn lao động " nhưng mặt khác chính là để giấu những gì mờ ám sau đó?

Thật tội nghiệp cho những đứa lười biếng luôn luồn lách để được việc, thay vì làm đơn từ xin phép xây dựng đàng hoàng, lại núp sau bóng thằng thầu để đối phó với tao. Được rồi, ông cứ để chúng mày làm lén làm sai cho đến khi chúng mày lên cao chót vót, tiền xây dựng lúc đó áng chừng ba trăm triệu tao bắt nộp phạt hai trăm triệu thôi, coi chúng mày có lòi ra không? Lòi ra là cái chắc nếu không, phải đập toàn bộ phần cơi nới, đau hơn nhiều chứ nhỉ?. Mà cho dù kẻ đó không phải chúng mày, kẻ đó khôn hơn, làm việc đúng phép tắc quy trình ông cũng đâu ngán! Ông đã nhìn thấy những góc khuất những mảng màu đen tối mù mờ trong lòng người. Ông có muôn vàn lý do để khiến tiền từ tài khoản người khác chảy vào tài khoản của ông một cách dễ dàng hợp pháp, nhiều khi không cần phải đòi hỏi yêu cầu mà tự nguyện hiến dâng.

Bởi vì kinh nghiệm cho ông thấy chả ai vừa lòng, chả ai không thay đổi theo thời gian. Khi cầm trên tay một bản đồ thiết kế đã được cấp phép và duyệt, ai cũng nghĩ chắc chắn đó là ngôi nhà trong mơ của mình, chắc chắn ngôi nhà y chang như vậy sẽ trở thành hiện thực nay mai. Nhưng khi xây lên, chủ nhân nhìn một hồi rồi không vì lý do này cũng lý do khác bắt đầu muốn sửa chỗ này tí, chỗ kia xíu. Thế là nếu muốn những cái "tí xíu" đó không trở thành ngăn trở to lớn khiến ngôi nhà dù có xây xong cũng không bao giờ hoàn công được về mặt thủ tục thì chủ nhân phải tìm đến ông để "cầu cứu thương lượng"

Tiếng điện thoại reo. Lần này ông không nhúc nhích. Reo cho một hồi ông mới uể oải nhấc điện thoại.

Giọng đầu dây hớn hở báo cáo:

- Dạ thầu Tình nhắn với sếp, sẽ mời sếp đi nhậu vào tối mai!

Ông không trả lời cúp máy nhếch môi cười lẩm bẩm: " Ông cứ úp úp mở mở để cho chúng mày tự tung tự tác, xập xí xập màu", được phép xây một bên nhưng lại thòng qua bên kia " ăn theo", để cho chúng mày "nằm mơ ăn còn tưởng bở", cứ rù rì với nhau làm lén đi. Không cần trả lời bọn bây, khi nào xây lên chót vót tra hỏi không có giấy phép xây dựng thì sẽ thấm đòn.

Chiến thuật của ông khi "ra quân" mỗi ngày là "đánh nhanh thắng nhanh".

Đàn em ông cứ mỗi sáng là đi lùng sục khắp nơi, xuất hiện bất ngờ tại các công trình xây dựng lập biên bản những sai phạm dù bé tí ti.

Có một lần vợ ông tâm sự rằng dân trong khu phố này than vãn, một đống rác to lù lù ngay trên đường thì chả ma nào dẹp nhưng một ít cát vừa đổ xuống nhà ai đó là y như rằng có người xuất hiện tra hỏi kỹ càng giống như " ma xó "!

Hùm! Hốt rác là nhiệm vụ của ty vệ sinh. Kiểm tra việc xây dựng là trách nhiệm của cán bộ địa chính như ông. Thời buổi này quản lý một khu vực dân sinh đâu có dễ! Bao nhiêu là chuyện! Còn khó hơn đánh giặc ngày xưa ấy chứ! Nào là tội phạm cướp giật, bán hàng rong bừa bãi, đậu xe ngang ngược khắp ngỏ ngách lối đi, không còn lối cho người đi bộ.....nhưng làm triệt để quá, kỷ luật quá thì đường phố vắng tênh ai cũng thất thu, không mua bán được, lấy tiền đâu ra mà nộp thuế?. Rồi làm sao mà tồn tại phát triển?

Nhưng ông vẫn tồn tại, không những tồn tại mà còn sống vui sống khỏe thắng lợi liên miên thu nhập khủng mà bất cứ ai cũng phải mơ ước. Lẽ dĩ nhiên thu nhập chính thức của ông vẫn là thu nhập của một công chức quèn! Thu nhập khủng có nghĩa là quỹ... Mặc kệ đen hay trắng nhưng ông biết ông là ai và đang làm gì! Ông nhún vai bĩu môi rồi huýt sáo khe khẽ điệu bộ tự tin.

Có tiếng gõ cửa khe khẽ. Ông không ra lệnh cho phép mở của mà hỏi với ra:

- Gì đó?

Giọng cô thư ký nhỏ nhẹ nhắc nhở:

- Dạ thưa anh, cơ quan ta đang theo dõi truyền hình trực tiếp về buổi họp của QUỐC HỘI mời anh ra xem cùng! Có những đối chất hay lắm anh ạ!

Ông mau mắn trả lời:

- Bây giờ là giờ làm việc hành chính, những gì quan trọng sẽ được phát lại vào tin tức 24 h trưa, chiều và tối đấy nhé! Ai làm việc nấy đi! Luật thế phải thế! Giờ này là giờ tiếp dân hiểu chưa?

Một tiếng dạ thật to, tiếng guốc lùi xa.

Từ một kiến trúc sư trở thành một cán bộ địa chính, ông thấy mình có lợi thế cả đôi bề. Nếu ai thấy ông nhà cao cửa rộng thắc mắc ông sẽ cho họ hay bản thân có bằng kiến trúc nước ngoài đàng hoàng và thu nhập từ nghề này không ít! Mặc dù nghề này chỉ còn là nghề tay trái. Còn nghề tay phải, một cán bộ địa chính, lương ba cọc ba đồng.

Tại sao ông lại chọn ngồi đây? Tại sao đây lại là nghề tay phải của ông? Chỉ mình ông biết mà thôi!

Có tiếng rao hàng từ dưới lòng đường vang vọng. Ông lắng nghe. Tiếng rao được thu thanh sẵn, rõ ràng sắc nét đập vào tai người nghe:

"Gió đưa cành trúc la đà nè, em đây buôn bán thật thà dễ thương nè, ngày xưa siêu thị ở xa, ngày nay siêu thị gần nhà thích ghê! mười ngàn một tấm thảm, tấm thảm mười ngàn, thảm nhiều màu, cái nào cũng đẹp cái nào cũng xinh, ngần ngừ chi nữa mà không rinh nó về, chưa mua thì em có lời mời, mua rồi em có đôi lời cám ơn. Ngày xưa siêu thị ở xa, bây giờ siêu thị la cà khắp nơi, ở nhà thì nhớ ra chợ thì quên, gần đâu thì mua đó, hàng siêu rẻ siêu bền....

Ông nhếch môi, răng siết lại, nhủ thầm: " Quân này bạo gan ghê! Đã bán hàng rong bất hợp pháp lại còn dám so sánh với " siêu thị ". Nghe giọng điệu chắc ở xa tới nên mới cả gan rao hàng trốn thuế ngay trước trụ sở của ông! Để đó! Chiều nay sẽ " ra quân " để xem bây còn "láo lếu" nữa không?.

Đấy! Như việc dẹp vỉa hè bán hàng rong loại này, ông cùng các đồng nghiệp cho ra quân kết hợp với công an bắt sạch sành sanh bọn buôn bán không giấy phép, lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường, trốn thuế làm cho những người buôn bán đàng hoàng bị thất thu.

Chỉ trong vòng một tuần đường thông hè thoáng.

Nhưng đường thông hè thoáng được bao lâu? Ở một nơi mà kiếm một chỗ đỗ xe rất khó như ở đây? Vậy là xe đỗ la liệt, đỗ ngang đỗ dọc, quýnh quá đỗ ngay trên vỉa hè, dưới lòng đường đỗ ở nơi nào xe có thể lách vào được, đậu gác mõm trên lề chìa đít xuống đường... lần này phường không quyết liệt nữa mà " khuyến khích" người dân nên " chung sống hòa bình" với xe hơi, xe máy viện lẽ có cho xe đỗ thì dân địa phương mới làm ăn được. Các cửa tiệm, các khách sạn, các bác tài xế hiểu ngay cái luật bất thành văn này. Thế là xong! Người đi bộ ráng xuồng lòng đường đi chung với xe hơi xe máy, đừng ngại vì xe đậu kiểu đó kẹt cứng, làm gì đi nhanh được mà sợ tại nạn? Đôi khi xui, xe cũng hun cho một cái, đi bệnh viện vài ngày thôi mà! Còn bọn tài xế đã tới đất này, phải biết cái lệ này! Phải răm rắp nghe theo sự điều khiển của những tên cai xe, chúng hiện diện khắp mọi nơi ở các bãi đất trống hiếm hoi còn sót lại của thành phố cũng như biến lề đường, ngay cả lòng đường thành bãi xe tự phát, ngang nhiên thu phí. Ý niệm về cái gọi là " lề đường " " lòng đường " làm gì tồn tại nơi này? Nó xa vời quá, xa xỉ quá!

Vì thiếu không gian đậu xe nên tấc đất tấc vàng, tụi cai xe không bỏ sót tấc đất nào! Bọn chúng đã phải "mất " trước khi "được "! Phải làm sao cho đáng đồng tiền bỏ ra! Chúng bắt xe phải đậu san sát, nên tình trạng xe bị va dập trầy xước xảy ra như cơm bữa. Bị húc, bị hích, nhưng chủ xe không dám ho he hó hé. Phản ứng gào thét trên đường đây nóng làm gì cho mất công khàn giọng? Xem ra còn đáng sợ hơn là tiếng hét của một người lạc lỏng giữa sa mạc. Tiếng hét nhỏ dần... nhỏ dần... nhỏ dần... nghe như tiếng nấc nghẹn ngào, một tiếng rên rỉ trong câm lặng. Xe thường được dán tem chữ, mới nhìn tưởng là những nét trang trí cho cái đít xe nhưng đó cũng đồng nghĩa như lời tỉ tê nhịn nhục van xin, đại để như "xin đừng hôn em ", " don't touch my car"...