Quỷ dữ chặt đầu bọn lãnh chúa chết tiệt này đi! Chặt hết, có bao nhiêu chặt hết bấy nhiêu. Rồi nghiền nát chúng ra như cám!

Chửi xong, Patrick, gã thợ mộc trong làng cầm vại bia lên tu một hơi dài đoạn toét miệng cười, khuôn mặt tròn quay sáng rỡ. Gã nhìn quanh một vòng trong quán rượu, mắt ánh lên vẻ thỏa mãn. Từ trước tới nay, trong đám người thân quen chuộng cái nghệ thuật chửi rủa này, ít ai chửi một cách hay ho, độc đáo như gã. Gã im lặng, thách thức bất cứ ai chửi hay hơn.

- Ước gì đàn quạ đen bu vào rỉa ráy chúng, ước gì chúng bị nổi mề đay khắp người ngứa ngáy mà không có móng tay để gãi!

Ryan, em của Patrick, ngồi chễm chệ trên một ghế đẩu cao bên quầy rượu, mồm ngậm ống vố, nhả khói cuồn cuộn vào không khí đã sặc mùi cay của than bùn đang cháy trong lò sưởi, và mùi thum thủm của áo quần len dạ còn ẩm ướt.

- Ước gì quỷ dữ nuốt chửng chúng nó đi, và xiết dương vật vào cổ chúng nó!

- Ước gì lửa âm ti thiêu đốt chúng mãi cho tới ngày tận thế, mà không cho chúng một giọt bia nào để làm giảm bớt cái khát muôn đời ấy! - Denis bổ sung thêm.

Denis là một tá điền có mái tóc hung đỏ, mặt sần sùi đầy vết hoe, đang chuồi cái ca bằng thiếc về phía người chủ quán. Ông này liền rót đầy bia cho gã.

Nửa tá khách nhậu, theo gương của Denis, chìa cốc ra lấy bia và đã cảm thấy khó chịu vì cái ý nghĩ phải chịu án phạt muôn đời mà không có lấy một giọt bia mát lạnh nào để xoa dịu.

- Các bạn nên giữ mồm giữ miệng thì hơn, Danty Duff nói. Ông ta là người vớt rong biển dạt vào bờ, tóc hoa râm, đang ngồi phía quầy bên kia. Ông và Joe Donelly, bạn ông, đã chiếm chỗ sớm hơn, và uống rượu nguyên chất nhiều hơn bất cứ người bạn nào khác mà không hề hấn gì. - Các bạn biết đâu giữa chúng ta, lỡ có thằng thối mồm nào đó chỉ điểm thì sao. Nếu các bạn cứ nói bô bô cho sướng miệng trước bất cứ ai như thế này, thì rồ sẽ lâm vào cảnh khốn đốn như bọn Galway, chứ chẳng phải chơi đâu. Như thế chẳng khác gì gánh đu trên một cái xà ngang đã mục.

Joe Donelly mặt đầy nếp nhăn vì suốt ngày dang nắng để lấy than bùn làm chất đốt, bật cười đập vào lưng bạn:

- Hè … đồ nhát gan như thỏ đế, còn thua cả một bà góa già rụng răng!

Danty Duff né tránh cú đập của Joe, khiến ông ta suýt té ngã vì quá đà. Joe nói tiếp:

- Cậu sợ cả chính cái bóng của cậu nữa, Danty ạ. Chúng ta phải là những con người hành động, như … các chàng trai của đại úy Moonlight, họ tổ chức các vụ đánh cướp với tầm vông, gậy gộc và những bó đuốc vung cao. Họ sẽ giành lại được độc lập cho quê hương của chúng ta, chắc chắn như thế.

Các thực khách vỗ tay nồng nhiệt hoan hô vang dội cả cái quán rượu cổ lỗ, từ cái trần thấp có đà ngang đến tận nền nhà lát đá, rải rác mấy cọng rơm đây đó. Đó là cái lý do tại sao dân làng tụ tập mỗi ngày tại quán rượu ông O’Manion. Không phải họ tới đó để uống bia - vì họ có thể uống ở nhà. Không phải họ đến để sưởi ấm, hoặc để tăng cường nghi lực nhờ ngửi mùi ragout thịt cừu đang hầm trên bếp lò. Cũng không phải để có được vài giờ yên tĩnh, tránh phải nghe miệng lưỡi lách phách ồn ào của các bà vợ, hoặc trò hề của lũ trẻ con ồn ào …

Họ đến quán rượu chỉ là để gặp lại bạn bè khích lệ họ sống dũng cảm hơn, hào hùng hơn và mạnh mẽ hơn; để gặp những con người thách thức nhau thoát khỏi cảnh nghèo đói mà họ đã bị áp đặt, và cầm khí giới để chiến đấu cho tự do. Lâu nay họ chỉ đánh giặc mồm, chỉ phun ra những lời nguyền rủa, để nhẹ bớt tâm tư. Thế nhưng, lịch sử đã chứng minh, lời nói có khả năng thúc đẩy lòng người Iceland hành động. Và ngày nổi dậy đã gần kề, mọi người ai cũng biết điều đó.

- Vậy thì Joe Donelly, hôm nay cậu đã làm gì để lấy lại mảnh đất mà thượng đế đã ban cho cậu từ tay tên lãnh chúa? - Danty hỏi, vẻ mặt khó chịu - Cậu đã cầm cây đuốc đút sau đít hắn ta, hay là cậu đã ôm hôn mông hắn khi hắn cưỡi con ngựa đẹp đi ngang qua đây?

Denis can thiệp vào:

- Có thể cậu ta chấp nhận hôn đít con ngựa quèn của hắn - nói đến đây, Denis nhìn thấy đôi mắt của Joe Donelly long lên vì giận dữ, liền tiếp - Xin lỗi cậu, Joe, tớ nói thế mà không có ác ý gì cả, thề danh dự đấy!

Trong làng lão Joe có tiếng là người dễ bị chạm tự ái. Chỉ Danty là bạn từ tấm bé của lão là có thể châm chọc hay nhục mạ lão mà không bị ăn đòn.

Người chủ quán vừa đẩy hai vại bia đầy ắp đến trước Joe và Danty, vừa nói:

- Này, các bạn. Các bạn nghĩ sao, nếu chúng ta được nghe các nghệ sỹ thượng thặng hát lên một bài ca để chúng ta được vui tai và nhẹ lòng?

Lời nịnh hót đã làm tan biến mất nỗi giận hờn. Danty và Joe liền cất lời hát một ca khúc mà họ đã thuộc nằm lòng từ thuở bé…

Đám khách trong quán lại tiếp tục uống, thưởng thức chất đắng thú vị của rượu bia đang làm mát cổ họng họ. Những cây đèn dầu có tim bấc chiếu sáng chập chờn lên những chiếc bàn vuông thô kệch và phản chiếu trong tấm gương lớn đã rạn nứt treo phía tường sau quầy hàng vì cuộc ẩu đả trước kia giữa Joe và Danty.

Tâm hồn của dân làng tạm thời lắng dịu nhờ đã nguyền rủa, và quên đi trong chốc lát nỗi lo âu của cuộc sống, để thưởng thức bài ca du dương của hai chàng ca sĩ.

Nhưng sự yên lặng bỗng bị đập tan. Tiếng ồn ào náo động ngoài đường đã làm cho mọi người bật dậy, hấp tấp chạy đến bên cửa sổ nhìn xem chuyện gì đã xảy ra. Những tiếng la hét phẫn nộ vang lên từ đám người đi bộ, giày lấm bùn đất. Người ta nghe cả tiếng một con ngựa hí vang vì sợ hãi.

- Kìa, các bạn hãy xem! Một tên lãnh chúa xuất hiện ở đằng kia kìa - Ryan la toáng lên, giọng hớn hở - Phải cho hắn một bài học mới được.

Joe và Danty ngừng hát, nốc một hơi cạn vại bia và phóng ra ngoài. Họ nóng lòng được đánh lộn, chứ không chịu làm khách bàng quan như những người bạn khác.

Lời nguyền rủa của họ đã mang lại kết quả, còn nhanh hơn là họ tưởng. Huân tước Geoffroy Hampton, chủ nhân toà dinh thự Hampton, đang ngồi chễm chệ trên cái ghế băng bọc da của cỗ xe ngựa bóng loáng. Một cỗ xe tuyệt đẹp, gã xe phu cũng láng coóng trong bộ trang phục màu đen viền bạc. Nét mặt hắn ta hơi sửng sốt. Cả chủ lẫn tớ đều cảm thấy mình đang rơi vào một tình huống còn hơn cả sự bực mình.

Đám dân quê vây quanh cổ xe ngựa lộng lẫy một cách hỗn độn vô trật tự, kẻ thì cầm cuốc xẻng, người thì cầm gậy gộc, lòng sôi sục căm thù tích tụ bởi bao nhiêu năm tháng. Áo quần họ mặc quá lâu ngày chưa thay, họ đã trải qua biết bao thử thách và đau khổ, chịu đựng bao nỗi buồn phiền.

Họ nhộn nhạo trên đường, chận xe không cho qua. Gã xe phu quất ngựa vun vút, nhưng chiếc xe chỉ nhúc nhích đôi chút giữa lũ người mỗi lúc một đông hơn, phẫn nộ hơn.

Một phụ nữ la lớn:

- Thằng heo kia, mày là một thằng khốn nạn. Mày ăn quá nhiều mỡ nên mập phì!

Vị lãnh chúa khoanh tay trên cái áo khoác bằng nhung xanh, lót lụa đen, trợn mắt lườm bà ta.

Một tá điền lưng còng có đứa con nhỏ trần truồng đang đeo chân gã mà kêu khóc, gã rống lên:

- Mày là tai họa cho xứ sở của chúng tao, cái xứ sở không bao giờ là của mày. Mày xuống hỏa ngục cho quỷ dữ nướng mày đi!

Một bà già không vũ khí, cúi xuống lượm một viên đá cuội, nhắm cỗ xe mà ném tới, trúng chiếc mũ chóp cao bằng xa - tanh đen của lãnh chúa, làm nó rơi xuống đất. Đám đông liền dành nhau đạp dẹp nó, chỉ một chốc là tiêu tan.

Joe thúc cùi chỏ vào hông bạn, bảo:

- Danty, đưa vũ khí cho tao, tao giết thằng chó này.

Joe cãi lại:

- Khí giới, khí giới nào? Tao đâu có khí giới gì, chỉ có cái điếu cày này thôi. Nếu mày muốn lấy đập chết hắn thì lấy.

- Joe, đã vậy thì để tao cho tên chết bằm này nghe chút triết lý của tao.

Rồi Joe lấy hai tay bụm miệng làm loa, la to:

- Này, tên lãnh chúa kia, mày là một tên kốn nạn. Mày là kẻ không có tim, không có óc. Mày chỉ biết có tiền, có vàng …

Danty hất đầu tán thành, nói:

- Joe, mày đã đánh nó một cú choáng váng rồi đấy!

Lối nói đậm mùi nguyền rủa đã làm bừng lên lòng hận thù của đám đông, họ xô nhau tiến lên, xiết vòng vây quanh nhà quý tộc bất hạnh; ông này thọc tay vào túi, rút ra một khẩu súng ngắn bằng bạc.

Ông chỏ mũi súng nhắm ngay Joe Donelly. Khi thấy nét mặt anh ta thẫn thờ, khiếp hãi thì bật cười hỏi:

- Này ông bạn, can đảm của ông biến đi đâu cả rồi?

Một sự im lặng nặng nề đè lên đám đông. Không ai dám thở mạnh nữa, họ nhìn ngón tay ông lãnh chúa khẽ xiết cò súng. Joe tái mặt, nhưng không dám nhúc nhích. Anh ta luôn nghĩ rằng, khi Chúa chưa gọi thì con người chưa thể chết được. Trong khi ấy, anh ta dường như nghe có tiếng đội thiên thần hợp xướng, có đọc tên của anh ta.

Người đàn bà ném đá nhà quý tộc, trong lúc liều lĩnh quá trớn, đã mon men đến bên cỗ xe và nói:

- Thưa nhà quý tộc, nếu ngài giết ông Joe, thì chúng tôi sẽ giết ngài, giết ngay tại đây đấy.

Vị lãnh chúa lượng sức đám đông và đánh giá. Rồi không một lời cảnh cáo, ông chĩa mũi súng lên trời và bắn một phát.

Nghe tiếng nổ, con ngựa nhảy chồm lên trước, kéo cỗ xe theo. Đám đông nằm rạp cả xuống, không khác gì một đám lúa bị máy gặt đi ngang qua. Joe Donelly bổ nhào xuống đất, trán đập vào một viên đá trên đường.

Danty cúi xuống bạn, quên cả ông lãnh chúa đang chạy trốn cũng như đám nông dân hỗn loạn. Ông ta kêu lên:

- Ôi, Joe có sao không? Máu me chảy tùm lum rồi đây nè!

Chỉ còn lại bà già đã ném đá, bà thấy rõ hiện trường. Bà gỡ cái khăn quàng của mình để làm vải băng cho Joe. Danty lấy cái khăn buộc quanh đầu của người bị thương.

Joe mở mắt, ông vẫn tỉnh táo, nhưng cũng biết rõ vết thương là nặng. Ông níu vào cánh tay bạn, như người đuối sức, nói:

- Danty ơi, hãy đưa tôi về nhà. Tôi muốn tắt thở giữa đám con tôi.

Joseph Donelly ngước mắt lên trời, vui mừng đón nhận một ngày tốt lành. Sau buổi sáng âm u, buổi chiều hứa hẹn trời quang đãng; những đám mây trắng được tia nắng mặt trời xuyên qua lấp lánh, như một tấm vải hoa viền vàng phủ trên những cánh đồng cỏ màu xanh lục bảo.

Ngất ngưởng trên lưng một con lừa già, Joseph đi theo đường cái đầy cát bụi, tinh thần bình thản, không chút lo âu. Cuộc đời anh chưa gặp nhiều thử thách, nếu có chăng thì anh cũng đã vượt qua một cách can đảm. Kiểm điểm lại, anh rất tự hào.

Cho đến lúc đó, anh chưa có thành tựu gì để được nổi tiếng, mà người ta cũng chưa treo cổ anh vì những hoạt động của mình trong thời buổi nhiễu nhương này, thì cũng là một điều đáng kể.

Ở đoạn con đường rẽ ngoặt, Joseph thấy có hai thiếu nữ đang đi tới phía mình, tay họ mang những giỏ trứng. Một cô tay xách thêm một cái lồng gà, bên trong có hai con gà Nhật nhỏ. Vừa thấy Joseph, mặt cả hai cô gái quê ửng hồng như mặt trời xế trưa.

Joseph mỉm cười chào, tận hưởng hiệu quả của gương mặt xinh trai của mình, nó luôn luôn ảnh hưởng đến phái yếu. Với mái tóc đen mun, và tia nhìn mơn trớn, tinh nghịch, lóe lên nơi hai đồng tử long lanh, Joseph tự biết mình xinh trai, rất xinh nữa là khác. Điều này khiến anh tự tin và gần như muốn hóa thành tính kiêu căng phách lối.

Các cô gái quê cười khúc khích khi Joseph cất mũ chào họ. Chàng cười với họ, nụ cười đã làm xiêu lòng biết bao cô gái trong làng. Anh nói:

- Chào các cô. Sắc đẹp của các cô đã tô điểm thêm cho con đường chúng ta đi đấy!

Các cô cười khúc khích, cúi đầu và lén nhìn anh từ dưới vành mũ. Anh cũng cúi đầu thật thấp, thật duyên dáng, nhưng cử chỉ này đã bị cắt đứt vì con lừa bỗng cất bước chạy nước kiệu. Joseph phải cực nhọc lắm mới giữ được thăng bằng trên lưng lừa.

Bấy giờ anh mới nhận thức được rằng, thật khó mà giữ được vẻ lịch sự trên lưng lừa trong lúc này. Anh giang hai cánh tay ôm choàng lấy cổ con lừa, hai chân kẹp lấy cái bụng căng phồng đầy cỏ của nó, và rủa sa sả vào tai nó:

- Đồ ngu, đồ chết tiệt! Trước khi trời tối, tao sẽ lột da mày!

Đến khi chàng kỵ mã lấy lại được ghế ngồi, và con lừa lại bước đi từng bước thong thả, thì các cô gái đã cách xa và Joseph cũng đã hết đường sửa chữa. Tiếng cười của hai cô gái vẳng lại từ xa, chẳng khác gì tiếng của đàn ngỗng rừng kêu lên vì điên hoảng.

Ơ hay, mắc mớ gì mà lo lắng họ nghĩ về mình thế nào? Anh thở dài suy nghĩ: Chao ôi, đàn bà! Muôn đời đàn bà đã làm cho đàn ông điên đầu, mà cuộc đời không có họ hóa ra buồn tẻ lắm sao!

*

Joseph khó khăn kiềm giữ con lừa nặng nhọc leo lên con đường dốc, dẫn tới ngôi nhà khiêm tốn của gia đình Donelly. Ngôi nhà bé tí bằng đá, chỉ trổ có một cửa sổ và một cửa lớn sơn màu đỏ chói. Nó đứng giữa cánh đồng lúa mì, nghiêng về phía bờ biển hiểm trở nhìn ra đại dương. Thật ra, mảnh đất không trồng trọt thứ gì khác, mà chỉ để khai thác đá làm nhà, kết dính bởi đất bùn và khá nhiều mồ hôi của Joe Donelly, cha của Joseph. Ông ta đã cất lên cái lều tranh này khi ông mới trưởng thành, trước khi có ba đứa con và trước khi vợ ông chết.

Luôn luôn, mỗi khi Joseph đi lừa hoặc đi bộ trên con đường này, lòng anh tràn ngập niềm tự hào vì ngôi nhà do chính tay cha anh cất lên, dù nó có nhỏ nhoi đơn giản. Năm ngoái, cha con anh đã lợp lại mái nhà; tuy chỉ là một túp lều, nhưng do tự tay cha con anh làm lấy. Joseph đã đổ ra khá nhiều mồ hôi cũng như vài giọt máu cho căn nhà này, nên khi anh nghĩ đến việc mình sẽ thừa hưởng nó, nên anh cảm thấy hạnh phúc.

Sự vui mừng và hãnh diện tan biến ngay khi Joseph nhận thấy hai thằng anh lười biếng đang ở ngoài sân, chúng gầy và cao, đang co tay vờn người đánh nhau. Cả hai đã chếnh choáng hơi men, nên đánh hụt vào không khí hơn là đánh trúng nhau.

Thằng Paddy ngừng tay, chỉ vào Joseph nói với thằng Colm:

- Xem ai đến kìa! Đó là thiên ân của Chúa ban cho thế giới đấy!

Thằng Colm mỉa mai hỏi:

- Joseph, mày cũng bởi đất bùn mà ra chứ?

Theo thói quen, thằng em út co rúm người lại trước cảnh chê nhạo không dứt này. Dường như hai thằng anh tự tin là Chúa Trời đã trao cho chúng cái quyền làm nhục em mình như chúng thương cao rao.

Joseph nhảy từ lưng lừa xuống, tháo hai thúng than đen treo nơi hông lừa, mang vào cái chái kế bên nhà. Anh nói:

- Theo ý tôi, nếu không ai chịu đi lượm than bùn thì lấy gì mà sưởi ấm đây! Người khôn ngoan đã bảo: “Mày hãy làm lụng như có lửa đốt dưới da mày, và đừng có quên điều đó”.

Câu cách ngôn này đã làm cả bọn cười rộ lên.

Thằng Colm vừa ho vừa nói:

- Paddy, mày có nghe không? Cậu bé nay có đầy cả bụng kinh sử đấy!

Con lừa vụt chạy đi, Joseph kéo dây cương ghì nó lại.

- Đứng yên nào, đồ bẩn thỉu! - vừa nói anh vừa huýt gió ra hiệu.

Colm cười ha hả, đưa nắm tay lên tuyên bố:

- Đừng để bị hạ. Can đảm lên.

Paddy cũng đưa nắm tay lên:

- Chỉ chỗ đánh đi!

Joseph nhún vai, tiếp tục đưa than bùn vào cái chái bên hông nhà và xếp thành đống gọn ghẽ.

Anh nói:

- Như thế đủ rồi, hai cậu! - Rồi anh hất cằm chỉ về phía hàng rào sau nhà, chỗ làm kho - Có con dê cái ở đó … Ra đó mà tình tự.

Hai tên lỏng khỏng cười rộ, không ngừng thách đố. Colm nhảy nhót chung quanh Joseph, tìm cách chận đường, nói:

- Này chú em thân yêu, lại đây. Chỉ chơi cho chảy chút máu thôi, không đòi hỏi gì nhiều.

Hắn thụt vào hông Joseph, làm than bùn bay tứ tung. Sau đó hắn lượm mấy mảnh gạch ném trúng vào xương ống chân Joseph. Nhưng Joseph vẫn gan lì, chẳng nói một tiếng. Anh hít một hơi dài, rồi bình thản nói:

- Tao không thèm đánh với mày!

Câu nói vừa dứt thì một quả đấm tống vào mũi Colm, đánh bay tên này ra sân. Chiến tranh giữa mấy anh em đã bùng nổ.

Những cú đấm trẹo quai hàm, đầu gối phóng vào mông, bàn chân quất vào ống cẳng, hàm răng cắn vào bất cứ chỗ nào cắn được.

Paddy rống lên:

- Đồ con hoang, mày thử đánh tao liên tiếp coi nào!

Joseph tống một cú móc tay thật mạnh vào hông Paddy. Lại thêm một cú móc tay trái nữa.

- Đồ con hoang? Mày dám bôi bẩn vong linh của mẹ đã khuất sao? Mày mới là thứ con của đĩ điếm.

Mặc dù Joseph có tài năng ưu tú về quyền Anh, rõ ràng anh đã bị số đông hơn đánh quỵ. Tính cương nghị có đáng tán dương đến đâu, thì anh cũng đang đi vào con đường tự sát. Mũi anh vãi máu, cái đó là anh đã tự tìm cho mình. Nằm sóng sượt trên mặt đất bùn, anh còn hăng tiết lòm cồm đứng dậy, sẵn sàng ăn thua nữa.

Colm hét lên:

- Chịu thua đi, đồ ngu! Chúng tao đã đánh mày đến ngất ngư rồi!

- Tao tập trung sức lực lại để đập tan xác cả hai đứa bay, ngay bây giờ.

Bỗng có tiếng xe bò lọc cọc chạy đến làm gián đoạn cuộc đấu. Chiếc xe bò chạy thật nhanh, hết tốc lực. Colm nói:

- Xe của ông cụ Danty. Ông ta tìm đâu ra chiếc xe đó nhỉ?

Paddy nói thêm:

- Tại sao ông cho xe chạy như bị quỷ rượt vậy?

Joseph đi lần ra đường, một cơn đau không phải do ăn đòn làm ngực anh bị thắt lại. Anh cảm thấy như có cái gì đó bất ổn, bèn hỏi to:

- Bác Danty, cái gì vậy?

Ông già cho xe chạy ào vào sân như một cơn gió, la lên:

- Cha chúng mày … bị thương rất nặng …

Ông Danty đang nằm trên chiếc giường rơm của ông Joe, phì phà ống vố, nói:

- Cha chúng mày đã lăn vào cuộc chiến như một con sư tử chống trả quân thù. Năm mươi tên võ trang bằng súng đáng sợ. Cha chúng mày đã đánh gục hết tên nọ đến tên kia chỉ bằng hai quả đấm. Tao cũng giết được một số kha khá. Đó là sự thật, có Chúa làm chứng.

- Danty, dậy đi!

Joseph vắt xấp vải bớt nước vào thau, và đặt nó lên vết thương trên trán cha. Ông Danty thì thầm.

- Thấp hèn như bác, bác vẫn giữ được phần lịch sử ngày hôm nay cho tương lai.

- Cha ơi, cha thấy thế nào? - Joseph hỏi.

Ông già Joe mở mắt, một đôi mắt vô hồn, nhìn con:

- Joseph, linh hồn cha đang ra đi!

Joseph uể oải thổi than cho lò bùng lên, dời ấm nước để cho nó mau sôi. Vết thương ghê quá, phải rửa cho thật sạch trước khi dùng kim và chỉ đen khâu lại. Anh đáp lời cha:

- Xin cha đừng nói vậy!

Joseph thất vọng liếc nhìn hai thằng anh đứng co ro trong góc, im lặng, hai tay khoanh trước ngực. Anh xem xét gương mặt cha lần nữa, chỉ thấy màu xám tro, và anh sợ cha già đã nói lên sự thật.

Ông già Joe vặn lại:

- Cha nói đúng đấy con ạ. Cha đang hấp hối đây, chắc chắn như hai với hai là bốn. Mẹ kiếp, con đừng cãi cha.

Joseph còn cố vắt nước vào vết thương và lau cho sạch. Anh nghĩ: Không còn gì quan trọng nữa. Hiện tại chẳng còn gì để làm, dù khi cha thở hơi cuối cùng trước mắt mình, cũng không ngăn lại được.

- Chúng con thương cha. Chúng con cần đến cha, anh nói.

- Con cần đến cha hả? Con nói gì vậy? Cha đã chẳng cho các con được cái gì cả, các con ạ. Một túp lều tranh trên một mảnh đất cằn cỗi đầy đá sạn, nó cũng chẳng thuộc về cha con chúng ta đâu, dù chúng ta đã khó nhọc để tạo dựng ra nó. Cha nói thật, cha vui lòng ra đi.

Ông Joe nhắm mắt và hít vào một hơi rất mạnh, Joseph luồn tay xuống gáy cha, nâng đầu ông lên nhưng đầu ông rủ xuống như đầu một người say rượu.

Ông Joe nói một cách gắng gượng:

- Tất cả những gì cha muốn, là tổ chức đám ma cho vui vẻ - Hai mắt ông mờ đi … Tiếng nói của ông đứt hẳn, ngực ông thôi phập phồng.

Colm và Paddy rón rén bước tới gần ông như những tên kẻ trộm tọc mạch xem coi thân thể ông đã hết sống chưa. Danty làm dấu thánh giá cầu nguyện.

- Xin Chúa thương xót linh hồn ông Joe Donelly. Xin Chúa cho ông được an nghĩ trong Chúa.

- Cha ơi! - Joseph kêu lên.

Anh ôm cha vào lòng với muôn vàn tiếc thương, muôn vàn kỷ niệm. Cha anh đã dạy cho anh câu cá, bày cho anh nhảy các điệu múa, dạy trồng khoai lang, dạy uống rượu whiskey. Muôn vàn kỷ niệm diễn ra trong tâm trí anh, muôn ngàn nhớ nhung, muôn ngàn điều yêu dấu.

Colm và Paddy cúi đầu buồn thảm, không đầy mấy giây sau, chúng lén nhìn nhau.

Paddy lẩm bẩm:

- Chắc là phải bán bớt đi một hay hai thứ lặt vặt trong nhà, vì cha đã qua đời.

Joseph ngó trừng trừng vào mặt hai thằng anh. Xác cha chưa kịp lạnh mà chúng đã tính chuyện chia gia tài.

Paddy nói:

- Sự đau xót là chuyện riêng tư của mỗi người. Cám ơn, chúng tôi không cần mách bảo. Ông già đã đặt một cục nợ to lớn trên lưng, và còn tiền phải trả định kỳ.

- Gặt hái xong, chúng ta sẽ giải quyết nợ nần - Joseph cãi lại.

Paddy khịt khịt mũi, coi thường:

- Này, này, mùa hè ngó bộ hơi dài đấy.

Colm hóm hỉnh:

- Joseph, chàng trai quý phái đầy tham vọng. Cậu trồng khoai, rồi cậu đào lên lấy.

Joseph nhẹ nhàng đặt cha nằm lại trên nệm rơm. Anh thầm thì:

- Cha ơi, xin cha đừng để ý. Chúng nó là một lũ không có tim.

Đặt cha xuống xong, Joseph quay người lại tống một cú đấm vào Paddy đứng gần bên.

Ông già Joe tưởng đã chết, lại cất tiếng:

- Phải đấy, chúng là những con bò con!

Colm sửng sốt kêu lên:

- Lạy Chúa nhân từ!

Ba anh em đứng sững như trời trồng. Ông già Joe vụt mở mắt. Với những giọt nước mắt vui mừng lẫn lộn, Joseph kêu lên:

- Lạy Thiên Chúa toàn năng! Cha còn sống!

- Không đâu, Joseph - ông già chống chọi - cha chết một trăm phần trăm rồi.

- Nhưng cha đang nói chuyện với con, và mắt cha đang ngó chúng con kìa.

Ông già thở ra:

- Con hay cãi quá! Cha đã chết cứng rồi. Cha đang bay lượn trên đường về thiên đàng, rồi sực nhớ còn một điều cần phải nói với con.

- Vâng, xin cha cứ nói

- Ừ, cha phải nói với con. Hai thằng anh con đần độn, đâu có đáng để cho cha từ thiên đàng về đây gặp chúng nó. Con, con đến gần đây, mở rộng tai ra, cha có điều muốn nói.

- Vâng, cha muốn nói gì ạ?

- Đó là … đất, - ông già thều thào.

- Thưa cha, con chưa hiểu.

Joseph nghiêng đầu xuống gần miệng cha hơn. Ông già rống lên một tiếng thật lớn:

- Đất! - Joseph giật mình, bùng cả tai - Đất, con ạ, đất!

Joseph quỳ xuống bên cha, nói:

- Thưa cha, con không hiểu …

- Đất, tất cả là ở đó. Con ơi, con phải nghe cha … con là một đứa con trai khác thường. Cha tin con là xương thịt của cha, vì con có ngữ điệu dễ nghe rất giống cha, đó là do cha truyền lại cho con đấy. Nhưng tương lai của con đã làm cho cha lo lắng, con ạ.

Joseph cúi sâu hơn nữa, nét mặt càng phân vân:

- Cha từ thiên đàng trở về chỉ để nói với con bấy nhiêu thôi sao?

Ông già lắc đầu buồn bã:

- Đầu óc con nhồi nhét quá nhiều thứ lộn xộn. Khi còn trẻ, cha cũng vậy. Nhưng những giấc mơ trong một góc khốn nạn của thế giới này, rồi cũng chỉ kết thúc trong một vại bia mà thôi.

- Thưa cha, mộng ước của con không phải thế. Một ngày nào đó con sẽ làm chủ đất ruộng của con và …

- Đó chính là điều cha muốn nói với con. Con người không có ruộng đất, thì không mơ ước gì được đâu. Không ruộng đất, làm sao xây tổ ấm. Không tổ ấm, con không thể nào lấy vợ, không có vợ …

Ông già Danty can thiệp:

- Anh lẩn thẩn rồi, bạn già ơi.

Đôi bạn thân bật cười rộ lên như hai đứa trẻ. Rồi Joe đưa bàn tay kéo cổ con trai xuống:

- Khi cha ở vào tuổi con, cha mơ mình chiến thắng, thế hệ của cha sẽ khôi phục lại mảnh đất mà người ta đã cướp giật của tổ tiên. Cha đã già và cha bỏ cuộc … Cha trối giấc mơ của cha lại cho con. Nếu con biết hành động, nhờ ơn Chúa, từ trời cao cha sẽ mỉm cười nhìn xuống con!

Ông già Danty làm dấu thánh giá:

- Xin Chúa ban cho linh hồn anh sự an nghỉ, Joe Donelly!

Joseph thêm:

- Xin Chúa đưa linh hồn cha về nước Thiên đàng! - nói xong Joseph cúi xuống hôn lên má cha già.

Trong túp lều tranh của nhà Donelly, ngọn lửa trong lò sưởi bùng cháy, bập bùng chiếu sáng đêm đen, bà con và bạn bè của kẻ đã qua đời tụ họp lại để qua đêm thức canh đám tang. Trong thị trấn nhỏ, chỉ một đám cưới thôi cũng rềnh rang hơn nhiều đám ma. Theo thống kê, số người chết nhiều hơn là các cặp kết hôn.

Lửa dồn khói đầy nhà. Trong nhà, phía sau cánh cửa được chắn ngang bởi một bức màn đen, làm cho khói ùn tắc lại càng dày đặc hơn. Một đêm thức canh đám tang, phải có thức ăn dồi dào, rượu mạnh và thuốc lá đầy đủ mới đúng nghĩa. Đám ma của Joe Donelly, ba thứ đó cũng được cung cấp đầy đủ cho đám người sống buồn rầu.

Đám phụ nữ trùm những tấm khăn san bằng nỉ nặng nề, đi đây đi đó giữa đám khách mời, bưng dọn bánh ngọt mới ra lò và châm đủ thuốc lá để họ nhồi vào ống điếu. Bên cạnh cỗ quan tài còn để trống, ông già Danty luôn mồm bặp bặp cái ống vố to và nốc những cốc rượu mạnh đầy. Rượu mạnh đã kích thích ông ta vốn miệng lưỡi, càng miệng lưỡi hơn. Ông tâm sự với linh mục Rolan, một giáo sĩ tuổi tác, dễ nóng giận, gặp dịp gì dầu nhỏ đến mấy, ngài cũng có mặt và làm vui cho mọi người bởi câu chuyện đã thấy thiên đàng của ngài. Linh mục đi kể lại chuyện thiên đàng thật tỉ mỉ: Thánh Pedro, các thiên thần, Đức Chúa Trời và toàn thể các thánh.

Cha Rolan lúc lắc mái đầu bạc phơ, cãi lại một cách nghiêm túc:

- Cái đó thì có gì là lạ lùng. Tôi cũng đã chết khi tôi nhận một viên đạn vào chính giữa quả tim, có phải thế không nào.

Số đông bổn đạo của Cha Rolan xem Cha có vẻ như một thiên thần, với quầng hào quang là đầu tóc bạc phơ của Cha, nhất là khi mặt trời buổi mai chiếu xuyên qua cửa kính tạo quanh Cha một vầng hào quang vàng ánh. Những con chiên kém lòng sung kính, lại cả quyết là cha đã cố ý đứng vào chính giữa luồng ánh sáng đó. Nhưng không có gì minh chứng thuyết nào là xác đáng cả.

Ông già Danty nheo một mắt, tỏ dấu nghi ngờ. Ông nói:

- Thiên hạ, ai cũng biết là người ta bắn vào bàn chân Cha.

Cha Rolan lại nhún vai, nói:

- Có thể lắm … nhưng mắc mớ gì chúng lại không nhắm vào trái tim.

Cuộc chuyện trò ngưng bặt khi Joseph Donelly từ phòng sau đi ra. Đám đông tránh đường nhường lối cho anh đi ngang qua. Gương mặt trịnh trọng và đẹp đẽ của anh với hai mắt đỏ ngầu vì khóc, anh đi thẳng đến bên cổ quan tài, đưa tay vuốt ve má cha, rồi trịnh trọng đặt trên cái ghế đầu cạnh bên xác cha một cái ống vố đã nhồi thuốc.

Từ bên kia căn nhà, Colm và Paddy đang lờ đờ tiến lên với vẻ mặt xảo trá.

Colm nói trước:

- Chúng ta phải bàn bạc về những vấn đề quan trọng.

- Bây giờ không phải lúc, Joseph gạt đi.

- Nhưng cha ra đi để lại nợ nần chúng ta phải trả.

- Anh em chúng ta khỏi phải trả đi! Paddy kết thúc.

Joseph nhìn hai thằng anh với đôi mắt sắc bén. Dòng máu nóng của dòng họ Donelly trong anh bùng lên. Anh nói:

- Chúng ta phải trả nợ sau vụ mùa.

Colm ưỡn ngực làm ra vẻ quan trọng.

- Chúng tôi có nhiều tham vọng lớn hơn.

Paddy tiếp:

- Chúng tôi sẽ đi khắp năm châu kiếm việc làm. Chúng tôi sẽ xóa sạch cảnh nghèo hèn, cơ cực.

Colm đặt tay lên vai Joseph nói:

- Joseph hãy đi với chúng tôi. Đất ở đây đã chết khô rồi. Một con chó mù cũng chẳng thèm đặt chân đến.

- Trên tất cả, đất này không phải của chúng ta. Mà là của Daniel Christie, bá tước Clara.

Joseph vung tay gạt bàn tay của Colm trên vai mình. Mọi người trong nhà nín thở, hồi hộp chờ đợi một cuộc đấm đá. Dòng họ Donelly có tiếng giải quyết các cuộc cãi vã bằng các cú đấm. Đêm thức canh này được đãi ăn uống, đãi hút thuốc thỏa thích, chỉ còn thiếu một cuộc ẩu đả ra gì nữa thôi.

Joseph kết thúc một cách bình tĩnh đáng sợ.

- Thời vàng son của các lãnh chúa sắp hết. Đất này là của tao. Tao sẽ ở lại đây cho đến khi chết. Vấn đề đã nhất quyết rồi.

Joseph quay lưng đi, và theo nghi thức địa phương, anh đặt một đĩa muối lên ngực cha mình.

Colm và Paddy liếc trộm nhau, nháy mắt ra hiệu thỏa hiệp. Joseph, nó chiến đấu, đó là điều không chối cãi gì nữa.

*

Joseph đi đầu đoàn đám ma, vừa đi vừa lẩm bẩm:

- Cha ơi, hôm nay trời cũng để tang cho cha đấy!

Ba người con và ông bạn tốt nhất của Jose Donelly là Danty Duff, khiêng quan tài đưa ông đến nơi an nghỉ cuối cùng. Bạn bè và người quen biết theo sau, một đám người rách rưới gồm toàn đàn ông, đàn bà và trẻ con, hết thảy đi chân đất. Những người khóc mướn, hai kẻ lắm lời ở làng bên, kêu khóc, than vãn, tỏ lòng mến thương không bờ bến, mang nặng trong tâm nỗi nhớ tiếc thiết tha.

Một đêm sương mù mong manh lạnh buốt sà xuống đoàn người đưa ma tản mác trên đường, Joseph rút đầu vào cổ chiếc áo khoác ngoài cho khỏi lạnh. Sự giá buốt của vùng Bắc cực bao bọc lấy anh, làm anh rét đến tận tim, và anh tạ ơn trời vì cả người anh đã trở nên tê cứng. Ngày hôm sau anh sẽ cảm thấy thấm thía nỗi mất cha, nhưng sáng hôm nay anh đang cố cầm giữ nỗi đớn đau xa cách cha mình. Thế nhưng, sự đau xót lại chụp xuống anh còn sớm hơn, sau khi đoàn người đã đặt cha anh xuống mộ huyệt.

Hãy nguyền rủa bọn lãnh chúa! Lỗi tại chúng nó! Linh hồn đồi bại của chúng đáng chịu nung đốt trong lửa hỏa ngục.

Bỗng mọi người nghe vọng lại từ xa tiếng vó ngựa vừa mau vừa mạnh. Đoàn người ngựa chạy nước đại, đang tiến thẳng về phía đám tang. Trên đỉnh đồi đã hiện ra năm tên lính, dẫn đầu là một gã đẹp trai với vẻ mặt buồn ủ dột, mình mặt áo choàng đen đang tung bay theo gió.

Không ai bảo ai, đoàn người đưa đám cúi gục đầu và lầm lũi bước đi.

Ông Danty thì thầm với các bạn:

- Đó là quân thù, đừng thèm nói gì với chúng. Đất nước này là của chúng ta, chúng ta xem như chúng không có mặt!

Bọn lính và tên chỉ huy mặc đồ đen tiến ngay đến đám rước và cùng kềm ngựa lại ngay trước quan tài.

- Đứa nằm trong quan tài tên là gì? - tên cầm đầu hỏi trong khi con ngựa tung tăng như hăm dọa trước cỗ áo quan. Không ai hé môi, nên hắn ta nói tiếp - Trả lời cũng vô ích thôi! Hãy nghe ta nói đây. Tên ta là Stephen Chase, ta đến đây do gia đình Christie ủy nhiệm. Nhân danh họ, các người bị xử phạt, đây giấy tờ đây. - Hắn mở áo choàng chỗ một dãy súng ngắn dắt quanh thắt lưng, và lấy một tờ giấy giơ ra- Tiền trả định kỳ thuê mướn đất này chưa nộp, đó là chưa kể ba lần khất nợ.

Trên yên ngựa, hắn ta nghiêng mình ném tờ giấy lên nắp áo quan, rồi quay ngựa bỏ đi. Những tên khác thúc ngựa phóng theo, đi về phía nhà họ Donelly.

Joseph sợ đến thắt cả tim. Anh hỏi:

- Bác Danty, trong giấy viết gì vậy?

Danty đọc những lời định mệnh. Ông đáp:

- Đây là lệnh trục xuất.

Joseph bỏ dở việc dẫn đầu đám tang, chạy theo đám lính, la to:

- Không! Lũ kẻ cướp, không!

Joseph cử động hai chân như một người đang mang gánh nặng, trái tim đập liên hồi. Hai hông anh đau nhói trước khi kịp tới căn nhà, ở đó toán lính đã xuống ngựa để hành động. Chúng vứt ra khỏi túp lều tranh số của cải ít ỏi của gia đình anh và dồn thành đống trước sân.

Joseph hét lên:

- Các ông không có quyền. Tuyệt đối các ông không có quyền làm một việc như thế.

Stephen quay về phía Joseph, vẹt hai vạt áo ra, đặt tay lên hai khẩu súng ngắn. Hắn cũng hét lên:

- Mày không được mó tay vào đó, chỗ này phải được phá bỏ để lập trại chăn thả súc vật.

Joseph cố nuốt mật đắng từ bao tử cuộn lên, anh nói:

- Chính cha tôi đã cất lên căn nhà này, bây giờ các ông dỡ xuống trong khi xác cha tôi chưa kịp lạnh ở trong hòm! Các ông ơi, các ông không có tim sao?

Chase mỉm cười, một nụ cười lạnh lùng, chai đá mà đôi mắt không hề biến đổi. Hắn mỉa mai vặn lại:

- Chúng mày phải biết ơn chúng tao đã chờ cho ổng chết mới làm việc này!

Joseph ngó chăm chăm vào đôi mắt của người đối diện, anh đọc được trong đó hận thù và óc bè phái mà bọn quý tộc đã ấp ủ chống lại mình và những người cùng số phận. Về phần Stephen Chase, gã xem Joseph chỉ là một tên hạ cấp. Đối với dòng máu quý phái của giai cấp, Joseph chỉ là loài sâu bọ không hơn không kém.

Nỗi cuồng nộ dâng lên trong lòng anh như mật đắng, anh khạc ra và nhổ đánh toẹt trúng vào má Stephen Chase. Lập tức khẩu súng của bọn lính chĩa vào anh như một tên phản động.

Chase rút trong túi ra chiếc khăn tay thêu ren, đưa lên má chùi bãi đờm. Hắn ném cái khăn dơ đi với một vẻ miệt thị và chậm rãi tuyên bố là tất cả những gì xây cất ở đây đều thuộc chủ quyền của ông Daniel Christie. Hắn gằn giọng nói:

- Ở đây mày chỉ là một kẻ chiếm dụng. Mày hãy lo cút đi sớm, không thì tao sẽ ra lệnh bắn bỏ.

Một tên lính chạy ra khỏi nhà, tay cầm cây đuốc đang cháy. Một cuộn khói đen dày đặc tuôn ra từ khung cửa sổ nhỏ.

Joseph la lên, đôi mắt cay xè:

- Đừng có đốt! Tao nguyền rủ cả bọn chúng mày!

Hai cây súng trường thúc vào sườn anh, anh cố nuốt hận xuống. Chase tuyên bố:

- Chúng mày chẳng có nghĩa lý gì hết. Phải đối xử với tụi mày như một đám mọi rợ mới đúng.

Rồi hắn giật cây đuốc từ tay một tên lính, tiến tới căn nhà và châm vào mái tranh. Một ngọn lửa màu da cam liếm cỏ khô và bùng cháy phừng phừng.

Joseph ngoảnh mặt đi, không chịu đựng nổi thảm kịch ấy. Ở phía xa, đoàn người đưa ma cũng bị chấn động và bất lực như Joseph. Anh lại thấy Colm và Paddy nét mặt hí hửng, chúng xem như chúng là người ngoài cuộc. Từ giây phút ấy, Joseph chỉ còn cảm thấy căm ghét chúng cũng như căm ghét mọi người.

Không một lần ngó lại, Stephen Chase nhảy lên lưng con ngựa hồng của hắn phất tay ra hiệu cho bọn lính. Toán người lên ngựa, ra roi chạy nước đại, vượt qua đoàn người đưa đám ma và leo lên đỉnh ngọn đồi thấp.

Khói hăng tràn vào đầy phổi Joseph, làm đôi mắt anh cay xè. Hai dòng lệ không ngăn được đã chảy xuống trên má anh. Anh quay lại để nhìn căn nhà lần chót, và rùng mình khi thấy phần bên trong nhà sụp đổ đánh ầm, tạt lửa ra đến phía anh nóng hừng hực.

Cha anh đã ra đi, cả căn nhà của tuổi ấu thơ của anh cũng biến mất. Giữa bốn bức tường cháy đen, anh có thể nhớ lại một số kỹ niệm, hồi tưởng lại những buổi chiều mùa đông ảm đạm quây quần với nhau bên lò sưởi, hút thuốc hay đàn ca những điệu dân gian. Và bây giờ, đến phiên ngôi nhà cũng biến mất, rồi tới lượt anh, dấu tích cuối cùng xác thực của những năm thời xuân trẻ.

Cũng giống như bao mái nhà của các đồng bào Iceland khác, ngôi nhà của anh chỉ còn là một vỏ ốc cháy thành vôi trống rỗng, trống rỗng như người ta hết còn gọi nó là tổ ấm nữa.

Joseph vừa rời bỏ những đổ nát còn âm ỉ khói để nhập vào đám người đưa ma. Hiện tại anh phải xua đi mọi vấn đề ra khỏi tâm trí. Giờ này, anh chỉ còn nghĩ đến việc chôn cất cha anh.