Tháng Mười năm 2016, Luân Đôn

Tôi tên là Eleanor-Rigby Donovan.

Có lẽ cái tên của tôi gợi cho bạn nghĩ đến điều gì đó. Ba mẹ tôi là fan của ban nhạc The Beatles, Eleanor Rigby là tên một bài hát do Paul McCartney viết.

Ba tôi sợ phát khiếp mỗi khi tôi nhắc ông nhớ ra rằng tuổi trẻ của ông thuộc về thế kỷ trước, nhưng trong những năm 1960, những người hâm mộ nhạc rock chia thành hai nhóm. The Rolling Stones hoặc The Beatles; vì một lý do nào đó mà tôi không hiểu nổi, cùng một người lại yêu thích cả hai nhóm nhạc đó là chuyện không thể chấp nhận.

Ba mẹ tôi mười bảy tuổi khi họ tán tỉnh nhau lần đầu tiên, trong một quán rượu ở Luân Đôn gần đường Abbey. Tất cả mọi người trong quán lúc đó đang hát vang bài All You Need Is Love, mắt dán chặt vào một màn hình ti vi nơi buổi biểu diễn của nhóm The Beatles đang được truyền đi trên phạm vi toàn thế giới. Bảy trăm triệu khán giả truyền hình đồng hành với những rung động mới giữa họ, từ đó đánh dấu sự khởi đầu của một chuyện tình không thể xóa nhòa. Thế nhưng vài năm sau, họ đã mất dấu nhau. Cuộc đời đầy rẫy những bất ngờ, họ gặp lại nhau trong hoàn cảnh khá khôi hài, khi đã ngoài ba mươi. Tôi được thành hình mười ba năm sau nụ hôn đầu tiên của họ. Ba mẹ tôi quả là những con người thư thả.

Ba tôi vốn là người có óc hài hước gần như không giới hạn – trong gia đình tôi mọi người kể rằng có lẽ đó chính là phẩm chất đã quyến rũ mẹ tôi, thế nên khi đi làm giấy khai sinh cho tôi, ông đã chọn cho tôi cái tên Eleanor-Rigby.

- Đó là bài hát mà ba mẹ nghe đi nghe lại khi đang tạo ra con, – một hôm ông đã tâm sự với tôi như thế, thay cho lời biện bạch.

Một chi tiết mà tôi không hề muốn biết, về một tình huống mà tôi không hề muốn hình dung ra. Giá như tôi có thể giải thích với người nào muốn nghe rằng thời thơ ấu của tôi rất khó khăn; nhưng như thế sẽ là nói dối mà tôi thì chưa từng biết nói dối.

Gia đình tôi thuộc kiểu gia đình hỗn loạn, cũng giống như tất cả các gia đình khác. Cả ở điểm này cũng có hai nhóm khác nhau: nhóm những gia đình chấp nhận điều đó và nhóm những gia đình giả vờ chấp nhận. Hỗn loạn nhưng vui vẻ, đôi khi gần như quá đà. Không thể nói bất kỳ điều gì trong nhà bằng giọng nghiêm túc mà không bị mang ra chế giễu. Các thành viên trong gia đình tôi nhất mực mong muốn coi nhẹ tất cả mọi việc, kể cả những gì có thể gây hậu quả nặng nề. Và, tôi phải thú nhận điều này, chuyện đó đã thường xuyên khiến tôi nổi điên. Còn ba mẹ tôi thì cứ người này đổ lỗi cho người kia về cái hạt điên rồ đã nảy mầm trong những câu chuyện, những bữa ăn, những buổi tối của gia đình tôi, trong thời niên thiếu của tôi, của anh trai tôi (anh chào đời trước tôi hai mươi phút) cũng như của Maggie, em út tôi.

Maggie, người mang tên bài hát thứ bảy ở mặt A của album Let It Be, có trái tim vô cùng rộng lượng, tính cách mạnh mẽ, cũng lại là người ích kỷ chưa từng thấy mỗi khi có chuyện liên quan đến những điều nhỏ nhặt hằng ngày. Những nét tính cách không phải là không thể tương thích với nhau. Nếu bạn gặp vấn đề thực sự, Maggie sẽ luôn có mặt bên bạn. Hãy từ chối lên xe của hai gã bạn trai đã uống quá say để có thể cầm lái vào lúc bốn giờ sáng, con bé sẽ lấy trộm chìa khóa chiếc Austin của ba, mặc đồ ngủ đến đón bạn ở đầu kia thành phố đồng thời đưa luôn hai anh chàng kia về nhà sau khi đã xạc cho họ một trận nên thân, mặc dù họ hơn con bé hai tuổi. Nhưng hãy cứ thử xoáy một lát bánh mì nướng trong đĩa của con bé vào bữa sáng mà xem, hai cánh tay bạn sẽ có chuyện để nhớ rất lâu đấy; cũng đừng hy vọng con bé để lại cho bạn chút sữa nào trong tủ lạnh. Tại sao ba mẹ tôi luôn đối xử với con bé như với một nàng công chúa, điều bí ẩn đó đến tận bây giờ vẫn còn nguyên vẹn. Mẹ tôi dành cho con bé sự ngưỡng mộ đến bệnh hoạn, con gái út của bà hứa hẹn sẽ làm được những việc lớn lao. Maggie sẽ trở thành luật sư hoặc bác sĩ, thậm chí là cả hai, con bé sẽ cứu giúp cả mẹ góa lẫn con côi, sẽ xóa bỏ nạn đói trên toàn thế giới… Tóm lại, Maggie là con cưng và cả gia đình đều phải chăm lo cho số phận của nó.

Anh trai sinh đôi của tôi được đặt tên là Michel, tựa bài hát thứ bảy ở mặt A của album Rubber Soul, mặc dù trên album ấy, đó là một cái tên dành cho con gái^[1]. Bác sĩ phụ khoa đã không nhìn thấy con chim của anh ấy khi siêu âm. Hình như hai anh em tôi đã ôm nhau quá chặt. Errare humanum est^[2]. Và quả là một điều ngạc nhiên lớn khi anh ra đời. Nhưng cái tên thì đã được chọn rồi, không có chuyện thay đổi. Ba tôi chỉ bằng lòng với việc loại bỏ một chữ l và một chữ e, và anh trai tôi đã sống ba năm đầu đời trong một căn phòng có tường màu hồng được trang trí bằng một bức tranh vẽ cô bé Alice đang đuổi theo lũ thỏ. Tật cận thị của một bác sĩ phụ khoa có thể gây ra những hậu quả không ngờ.

Những người mà việc được ăn học tử tế luôn ganh đua với thói đạo đức giả sẽ nói với các bạn bằng giọng ái ngại rằng Michel là người hơi đặc biệt. Định kiến chính là tài sản riêng của những người tin chắc rằng mình biết hết mọi thứ. Michel sống trong một thế giới không biết đến bạo lực, nhỏ nhen, đạo đức giả, bất công hay ác độc. Một thế giới hỗn độn đối với các bác sĩ, nhưng với anh, đó lại là nơi mỗi sự vật và mỗi ý nghĩ đều có vị trí riêng, một thế giới hồn nhiên và chân thành đến nỗi khiến tôi tin rằng có lẽ chính chúng ta mới là những kẻ đặc biệt, nếu không muốn nói là bất thường. Cũng chính những bác sĩ ấy đã không bao giờ xác định được một cách chắc chắn là anh có bị hội chứng Asperger^[3] không, hay chỉ đơn giản là một người khác biệt. Trên thực tế, chẳng có gì đơn giản, nhưng Michel là người dịu dàng đến khó tin, một cái giếng khơi đầy ắp lương tri, và là mạch nguồn vô tận của những trận cười nghiêng ngả. Nếu như tôi là kẻ không biết nói dối, thì Michel lại không thể ngăn mình nói ra những gì anh nghĩ, vào thời điểm anh nghĩ đến điều đó. Lên bốn tuổi, khi rốt cuộc anh cũng quyết định mở miệng nói, lúc đang đứng xếp hàng ở quầy thu ngân siêu thị, anh đã hỏi một phụ nữ ngồi xe lăn là bà đã tìm thấy cái xe ngựa của bà ở đâu. Mẹ tôi, choáng váng khi cuối cùng cũng nghe anh thốt ra một câu nói trọn vẹn, vội ôm choàng lấy anh mà hôn hít, trước khi đỏ mặt tía tai vì xấu hổ. Và đó mới chỉ là khởi đầu…

Từ buổi tối gặp lại nhau, ba mẹ tôi đã yêu nhau. Giữa hai người đã có những buổi sáng mùa đông chìm trong bầu không khí băng giá, giống như tất cả các cặp vợ chồng khác, nhưng ba mẹ tôi luôn giảng hòa, tôn trọng và nhất là ngưỡng mộ lẫn nhau. Một hôm, khi vừa chia tay với người đàn ông mà trước đó tôi từng yêu say đắm, tôi liền hỏi ba mẹ xem họ đã làm thế nào mà yêu nhau được suốt cả một đời, ba tôi đáp: “Chuyện tình yêu, đó là sự gặp gỡ của hai con người biết cho đi.”

Mẹ tôi qua đời năm ngoái. Lúc ấy bà đang ăn tối với ba tôi ở nhà hàng, nhân viên phục vụ vừa mang cho bà món bánh sữa tẩm rượu rum, món tráng miệng ưa thích của bà, thì bà gục xuống đĩa bánh phủ kem đó. Đội cứu hộ đã không thể khiến bà hồi tỉnh được.

Ba đã tránh không để chúng tôi phải chia sẻ nỗi đau khổ của ba, vì biết rõ rằng chúng tôi cũng đang phải trải qua nỗi đau đó theo cách của riêng mình. Michel tiếp tục gọi cho Mẹ mỗi sáng, và ba tôi vẫn trước sau như một trả lời anh rằng bà không thể ra ngoài để nghe điện thoại được.

Hai ngày sau khi chúng tôi đưa mẹ về với đất, ba đã tập hợp chúng tôi quanh bàn ăn gia đình và chính thức cấm chúng tôi trưng ra bộ mặt đưa đám. Trong bất cứ trường hợp nào, việc mẹ mất cũng không làm suy giảm những gì hai người từng gây dựng được cho chúng tôi, sau chừng ấy nỗ lực: một gia đình vui vẻ và gắn kết. Ngày hôm sau, chúng tôi nhìn thấy mẩu giấy nhắn của ba gắn trên cửa tủ lạnh: “Các con yêu, một ngày nào đó ba mẹ các con sẽ chết, và sau đó một ngày khác sẽ đến lượt các con, thế nên hãy sống một ngày vui vẻ, Ba.” Logic thôi, có lẽ anh trai tôi sẽ nói thế. Không nên bỏ phí bất cứ khoảnh khắc nào để than thở trong nỗi bất hạnh. Vả lại, khi mẹ ta đi vào cõi vĩnh hằng trong tư thế gục đầu vào một cái bánh sữa tẩm rượu rum, thì điều đó cũng khiến ta nên suy nghĩ.

Nghề nghiệp của tôi khiến tất cả những người hỏi tôi làm công việc gì đều phải tái mặt vì ghen tị. Tôi là phóng viên của tạp chí National Geographic. Được trả lương hậu hĩnh, không những thế còn được trả lương để đi du lịch, chụp ảnh và miêu tả sự đa dạng của thế giới. Lạ lùng ở chỗ có lẽ tôi sẽ phải đi khắp hành tinh để phát hiện ra rằng sự đa dạng lộng lẫy đó có mặt ở khắp nơi trong chính cuộc sống hằng ngày của bản thân, rằng tôi chỉ cần đẩy cánh cửa tòa nhà của chúng tôi và quan tâm đến những người khác nhiều hơn một chút là có thể nhận thấy điều đó.

Nhưng khi bạn sống cả đời mình trên máy bay, ngủ ba trăm đêm mỗi năm trong những căn phòng khách sạn ít nhiều tiện nghi, mà thường là ít tiện nghi do ngân sách hạn chế, viết ra phần lớn các bài viết của bạn trên những chiếc xe khách xóc nảy, và chỉ cần nhìn thấy một buồng tắm sạch sẽ cũng khiến bạn mê li ngây ngất, thì khi về đến nhà, bạn chỉ có một mong muốn duy nhất: dang chân nằm ườn trên một chiếc xô pha êm ái, có một khay đồ ăn để vừa nhấm nháp vừa xem ti vi và cả gia đình trong tầm tay.

Cuộc sống tình cảm của tôi gói gọn trong vài trò quyến rũ vừa hiếm hoi vừa ngắn ngủi. Du lịch không ngừng khắc vào đời bạn cái dấu sắt nung của cảnh độc thân vô hạn định. Trong vòng hai năm, tôi đã duy trì mối quan hệ mà tôi mong là chung thủy với một phóng viên của tờ Washington Post. Một ảo ảnh tuyệt vời. Chúng tôi đã trao đổi số lượng email đủ để khiến cả hai có cảm giác gần gũi lẫn nhau, nhưng lại chưa từng ở bên nhau quá ba ngày liên tục. Chắp nối tất cả những lần đó lại thì mối quan hệ này chưa hề cho phép chúng tôi sống quá hai tháng cùng nhau. Mỗi lần gặp nhau, tim chúng tôi đập thình thịch, mỗi lần chúng tôi chia tay nhau cũng vậy; sau quá nhiều lần loạn nhịp như thế, rốt cuộc chúng đã phải đầu hàng.

So với hầu hết bạn bè, cuộc sống của tôi không hề tẻ nhạt, ấy thế nhưng, nó lại trở nên thật sự đặc biệt vào một buổi sáng, trong lúc tôi đọc lá thư vừa nhận được.

Tôi vừa trở về sau một thời gian ở Costa Rica, ba đã đến sân bay đón tôi. Mọi người bảo với tôi rằng ở tuổi ba mươi lăm, lẽ ra tôi đã phải cắt dây rốn. Hiểu theo một cách nào đó thì tôi đã cắt dây rốn rồi, nhưng ngay khi quay về nhà, khi nhìn thấy khuôn mặt ba tôi giữa đám đông đang ngóng trông các hành khách đi qua, tôi lại rơi tõm về tuổi thơ và sẽ chẳng có điều gì khiến tôi phải xua đi cảm giác ngọt ngào đó.

Ba tôi đã già đi đôi chút từ khi mẹ tôi mất, tóc ông thưa hơn, cái bụng hơi tròn lên, và dáng đi của ông có chút nặng nề hơn, nhưng ông vẫn là người đàn ông tuyệt vời đó, thanh lịch, nổi bật và ngông nghênh, và chưa từng có thứ mùi nào mang lại cho tôi cảm giác an tâm hơn là mùi gáy ông, khi ông ôm tôi trong vòng tay và nhấc bổng tôi lên. Hỡi phức cảm Oedipus, một khi đã nâng đỡ chúng tôi, thì nhất thiết đừng bao giờ buông bỏ chúng tôi, hoặc buông bỏ càng muộn càng tốt. Chuyến đi đến Trung Mỹ này đã khiến tôi mệt nhoài. Suốt chuyến bay, tôi mắc kẹt giữa hai hành khách cứ liên tục ngả đầu vào vai tôi mỗi lần máy bay đi vào vùng thời tiết xấu, cứ như thể đầu tôi là một cái gối dùng tạm. Khi trở về nhà, nhìn thấy bộ dạng nhàu nát của mình trong gương phòng tắm, tôi đã tìm ra vài cái cớ để biện minh cho họ. Michel đến nhà ba ăn tối, em gái chúng tôi đến nhập hội vào giữa bữa ăn và trái tim tôi dao động giữa niềm vui được gặp lại hai người họ với mong muốn được ở một mình trong căn phòng mà tôi đã chính thức chiếm giữ đến tận năm hai mươi tuổi, còn không chính thức thì lâu hơn rất nhiều. Tôi thuê căn hộ một phòng ở đường Old Brompton, phía Tây Luân Đôn, thực ra là thuê lấy lệ và chỉ vì thói tự mãn, bởi vì gần như tôi không bao giờ ngủ ở đó. Những khoảng thời gian về nước hiếm hoi thì tôi thích ở dưới mái ngôi nhà của gia đình tại Croydon.

Hôm sau ngày trở về, tôi ghé qua nhà mình. Giữa đống hóa đơn và tờ rơi quảng cáo, tôi nhìn thấy một phong bì viết tay. Chữ viết rất đẹp, với rất nhiều nét đậm và nét thanh giống như chúng tôi từng tập viết ở trường.

Bên trong phong bì, một bức thư cho tôi biết hình như mẹ tôi có một quá khứ mà tôi không hề biết gì về nó. Người viết thư đảm bảo với tôi rằng nếu lục đồ của bà, tôi sẽ tìm ra những kỷ vật mang lại cho tôi rất nhiều thông tin về người phụ nữ từng là bà trước đây. Và “kẻ viết thư nặc danh” không dừng ở đó. Theo lời người này, mẹ tôi từng là đồng tác giả của một tội ác bậc thầy, xảy ra ba mươi lăm năm trước. Bức thư không cho biết cụ thể thêm điều gì khác nữa.

Trong những gì bức thư tiết lộ, có rất nhiều điều không hợp lý. Đầu tiên, con số ba mươi lăm năm đó trùng khớp với năm tôi thành hình… Thật khó mà tưởng tượng ra mẹ tôi, trong cảnh bụng mang dạ chửa, thêm nữa còn sinh đôi, lại là một cô nàng sống ngoài vòng pháp luật, nhất là khi bạn đã từng quen biết mẹ tôi. Tác giả của bức thư nặc danh này đề nghị tôi, nếu muốn biết thêm, thì hãy đến một nơi ở đầu kia thế giới. Sau đó, người này yêu cầu tôi hủy bỏ bức thư, khuyến cáo tôi không được kể về nó với bất kỳ ai, kể cả Maggie, và nhất là ba tôi.

Làm sao người xa lạ đó lại biết tên những người thân thiết nhất của tôi? Cả chuyện đó cũng không hợp lý.

Tôi đã chôn cất mẹ tôi vào mùa xuân vừa qua, thời gian để tang còn lâu nữa mới hết.

Em gái tôi hẳn sẽ không bao giờ đùa tôi theo kiểu tồi tệ như thế này, anh trai tôi cũng không thể bịa ra câu chuyện như vậy, và mặc dù đã ra sức rà soát những mối quen biết, tôi vẫn không tìm thấy bất cứ người nào có thể chơi đùa tôi theo kiểu đó.

Nếu là tôi thì bạn sẽ làm gì? Chắc hẳn bạn cũng sẽ phạm sai lầm giống tôi.