Bị khích động bởi ánh sáng chói lòa của các đèn chiếu truyền hình, con cá mập trắng đói lồng lộn đảo qua lại trong hồ nước rộng. Nó thèm muốn giết chóc và chờ đợi một con mồi.

Đứng trên một câu nhảy lắp tạm, nhô ra phía trên hồ, Clark Penner chuẩn bị động tác nhảy...

Khi vợ chồng Penner biết họ sắp có đứa con thứ ba, cả hai đều sợ phản ứng của Freddie, đưa con trai đầu lòng, 7 tuổi. Hai năm trước, khi có một em gái, Freddie không ngừng tìm đủ cách làm em nó rơi khỏi nôi, đánh em và ném mọi thứ vào em, đến độ ông bà Penner phải đưa Freddie đến khám nơi một nhà tâm lý. Kết luận của chuyên viên: Freddie lả một đứa trẻ loạn tính nết, mất thăng bằng về tâm trí, và hơn nữa có “bản chất ác”.

Mọi cách chữa trị được thử qua: cho Freddie dùng amphétamine, trừng phạt, khen thưởng... nhưng vô hiệu. Phương cách duy nhất để giữ em bé được an toàn là thường xuyên canh chừng Freddie. Một đứa trẻ nữa ra đời, sự việc càng thêm phức tạp, Freddie có thể tấn công đứa em này hay đứa em kia. Không một nhà trẻ nào muốn nhận Freddie, vì quá khó đối với họ. Cũng không một bệnh viện tâm thần nào muốn nhận đứa trẻ: nó chưa phải là điên, ông bà Penner xem phá thai như một tội ác, nên trong 9 tháng trời, họ băn khoăn, lo lắng cho sự an toàn của đứa con sắp chào đời.

Trong gần 10 tháng sau khi Clark Sheldon Penner ra đời, không có gì rắc rối xảy ra. Freddie không được phép đến quá gần em, nhưng đứa trẻ kiên nhẫn đợi chờ thời khắc nó có thể ra tay. Một ngày nọ, cơ hội đã đến, Freddie chạy vào phòng cha mẹ, nơi đặt nôi của bé Clark, tay cầm một con dao bị mẻ, mà nó nhặt được trên đường, vẻ khoái trá, Freddie ngắm những hạt bụi nhảy múa dưới ánh nắng.

Siết chặt con dao, Freddie nhón chân đến gần nôi. Động tác này thu hút sự chú ý của bé Clark, nó xoay đầu lại. Có lẽ cảm thấy sự nguy hiểm đang đe dọa, Clark mở to mắt và ngưng líu lo. Freddie nở nụ cười nhạo, giơ con dao ra. Nhưng đúng lúc ấy, Freddie đâm hoảng hốt, ngừng tay lại. Cổ họng nó se thắt và tim đánh dồn dập. Tai nó ù đi vì tiếng gầm rít. Freddie chưa bao giờ cảm thấy sợ như vậy, và nguyên do hẳn là vì đứa bé nằm trong nôi. Freddie hét to, bỏ rơi dao và chạy trốn về phòng. Vài phút sau, mẹ nó tìm thấy nó ngồi co rúm trong một góc phòng, không thọt ra được một lời nào. Tối ấy, khi cha mẹ đưa bé Clark ra phòng khách, đang đứng đấy, Freddie nháo nhào chạy ra khỏi phòng và rú lên như một kẻ điên. Nó đóng kín cửa, không chịu ra. Chừng ấy đủ để ông bà Penner đưa Freddie vào sống trong một khu an dưỡng dành cho bệnh nhân tâm thần. Freddie sống suốt đời ở nơi ấy.

Clark Penner lớn lên, trở thành một bé trai rất đáng yêu. Không ai có thể cưỡng lại nụ cười thẳng thắn và vui tươi của cậu bé. Clark đem lại niềm hạnh phúc cho mọi người, nhất là cha mẹ em. Lên 8 tuổi, lần đầu tiên Clark biết thế nào là sợ hãi. Em đang bước trên một lối nhỏ, dẫn đến một khu đất bỏ không, được canh giữ bởi một chú chó berger Đức to lớn, vẻ dữ tợn. Vừa thấy con chó, Clark đứng sững lại Trong khi em đờ người vì sợ hãi, con chó nhếch mép, nhảy chồm tới. Clark tái mét, thét lên. Đang ngon trớn, đột nhiên con chó sững lại, ngã xuống đất do sức nặng của nó, 4 chân giơ lên trời. Rồi nó quay đầu, rên rỉ, ba chân bốn cẳng chạy trốn, tai rũ, đuôi quắp giữa hai chân, như vừa bị đuổi đánh. Còn Clark ngơ ngác, ngồi bệt trên đất, khóc nức nở.

Ở trường trung học, bạn bè của Clark kinh ngạc vì sức thu hút của anh đối với các thiếu nữ. Họ đang trong tuổi dậy thì, và như mọi cậu trai ở vào độ tuổi này từ ngàn năm nay, các cậu vụng về ra sức quyến rũ bạn gái cùng lớp. Clark cũng có cùng mục đích, nhưng anh đạt thành công chẳng chút khó khăn. Khi anh thích một cô gái nào, thì cô ấy đỏ mặt, thở như sắp đứt hơi, và cuối cùng, theo anh đến một góc kín đáo, thơ mộng.

Chỉ đến khi vào đại học, theo học môn siêu tâm lý, Clark mới khám phá ra sự thật: anh có thiên khiếu về tha giác (empathy), tức là có khả năng tác động trên cảm xúc và tình cảm của người khác. Chẳng hạn anh có thể truyền cho một con chó dữ nỗi sợ hãi mà chính con chó gây ra nơi anh, khiến con chó phải chạy trốn. Anh có thể truyền đạt niềm vui, lòng yêu đời của anh cho người khác, hay làm nảy sinh nơi một thiếu nữ cái cảm giác khao khát mà anh cảm thấy khi đứng trước cô. Ý thức mình có năng khiếu đặc biệt này khiến anh như bị nhấn chìm trong đợt sóng lớn. Và một loạt biến cố hiện lêntrong trí nhớ của anh, anh đã tìm ra lời giải thích. Anh có một khả năng phi thường: kiểm soát cảm xúc của người khác chỉ bằng cách khiến họ chia sẻ cảm xúc của anh. Anh sẽ làm gì với khả năng này?

Clark là người có lòng vị tha và trung thực, nhưng anh không thấy có lý do nào để không dùng đến năng lực tiềm ẩn này. Ở đại học, Clark gặp lại Stewart Kogan, một người bạn thời niên thiếu. Khi Clark kể cho Kogan nghe trường hợp của anh, Kogan nảy ngay một ý:

- Chúng ta sẽ thực hiện một màn quảng cáo ngoạn mục. Một sô trình diễn đầy ấn tượng. Cậu phải chứng tỏ cậu có khả năng đặc biệt ấy. Sau đó, chúng ta chỉ việc hái ra tiền: truyền hình, lưu diễn...

Clark càu nhàu:

- Tôi muốn sử dụng khả năng của mình, chứ không phải gây một hiện tượng nổi đình nổi đám trên các phương tiện truyền thông.

- Bộ cậu muốn tập hợp các nguyên thủ quốc gia lại và khiến họ yêu nhau? Này, phương cách duy nhất để khai thác tài năng của cậu, chính là kiếm tiền nhờ quảng cáo.

Và Stewart Kogan cười lớn:

- Nghe đây anh bạn, hay để tôi làm, tôi sẽ lo liệu tất cả.

Clark không biết Kogan xoay xở ra sao. Thế mà anh chàng này thuê được một hồ nuôi cá mập tại thủy cung địa phương, mà chẳng phải bỏ ra xu nào. Và Kogan mời tất cả các kênh truyền hình gửi phóng viên đến để chứng kiến và tường thuật biến cố.

Thoạt đầu, Clark phản đối việc anh được giới thiệu như một “sinh viên có khả năng sống sót trong một hồ cá mập”, nhưng Kogan thuyết phục anh:

- Cậu sẽ không gặp rủi ro nào, cậu biết tại sao không? Vì khi cậu nhảy vào hồ, cậu sẽ hoảng sợ. Cậu còn nhớ chuyện con chó berger? Ở đây cũng giống như vậy. Con cá mập sẽ không dám chạm vào cậu, vì nó sợ. Cậu chỉ ở trong nước 2 hay 3 phút, rồi ra khỏi hồ một cách an toàn vô sự. Một trò trẻ con!

Và đây, khoảnh khắc ấn tượng ấy bắt đầu. Clark khom người trên tấm ván nghiêng trên hồ nước mênh mông. Trong hồ, ngay phía dưới anh, con cá mập trắng dài 5 mét, đang lồng lộn xoay đảo người. Một dòng ý tưởng lướt qua trong trí anh: “Ôi trời, tôi sợ! Tôi sẽ bị cá mập xé xác, ăn tươi nuốt sống... Nhưng không, nỗi sợ của tôi sẽ truyền sang cá mập. Và nó sẽ không dám lại gần tôi, tôi sẽ không bị nguy hiểm gì. Tôi có thể kiểm soát phản ứng của nó. Mọi việc sẽ diễn ra suôn sẻ. Tôi chỉ ở trong nước 1 phút. Đúng 1 phút. Con cá bị khiếp hãi, sẽ tránh xa tôi. Nó chẳng thể làm gì tôi''.

An tâm, anh mỉm cười tin tưởng, giơ cao tay, lao xuống nước. Anh không cảm thấy sợ hãi. Vì vậy, con cá mập cũng không sợ.

Người ta đem chôn đầu và chân trái cua Clark Sheldon Penner: đó là tất cả những gì còn lại từ anh.

(Từ Empathy)

HẾT