Là một cây bút đang sống ở hải ngoại, Miêng viết nhiều về kiếp sống của con người vốn từ một xứ sở xa xôi nay sinh hoạt và làm việc giữa xã hội phương Tây hiện đại. Nhiều người trong họ cô đơn, bất lực. Họ sống quẩn vào nhau. Họ lầm lẫn oán trách nhau làm khổ nhau rồi lại thương nhau. Tôi cho rằng tình cảnh con người ở đây là có ý nghĩa nhân bản theo nghĩa hiện đại của mấy chữ này. Con người hôm nay có những vui buồn mà các thế hệ đi trước đến nay chưa từng biết tới và văn chương sẽ trở nên gần gũi và cần cho mọi người nếu ghi lại được những diễn biến mới mẻ đó.

Ngoài mạch truyện nói trên, tác giả còn có một chùm truyện khác viết về những cuộc đời buồn buồn khổ khổ của những người nghèo đang sống ở quê hương. Đọc những truyện này tôi cảm thấy như vừa đọc lại Hồ Dzếnh (Chân trời cũ), Thanh Tịnh (Quê mẹ). Khi tìm cho mình những mối liên hệ với quá khứ có lẽ cũng là lúc nhà văn tìm thêm được cách thức để đến với mọi người. Đó là điều tôi quan sát được khi theo dõi bước đi của một số cây bút khác, không biết có đúng cho Miêng không?

Hơn ba chục năm đã qua kể từ ngày Miêng cho in ra thiên truyện đầu tiên. Chúng tôi muốn coi tập sách bạn đọc đang cầm trên tay như một tuyển tập một phần những thành tựu hơn ba chục năm liên tục cầm bút của tác giả. Bởi vậy, bên cạnh các sáng tác, chúng tôi chọn thêm hai truyện dịch và hai tiểu luận, cuối sách có chọn thêm một ít lời bộc bạch của tác giả cũng như một vài nhận xét của bạn bè và đồng nghiệp về tác phẩm.

* * *

Là một cây bút đang sống ở hải ngoại, Miêng viết nhiều về kiếp sống của con người vốn từ một xứ sở xa xôi nay sinh hoạt và làm việc giữa xã hội phương Tây hiện đại. Nhiều người trong họ cô đơn, bất lực. Họ sống quẩn vào nhau. Họ lầm lẫn oán trách nhau làm khổ nhau rồi lại thương nhau. Tôi cho rằng tình cảnh con người ở đây là có ý nghĩa như lén lút.

Rồi anh muốn về Việt Nam vì có sút giảm trong niềm thích thú gối chăn. sự quen nhàm là một yếu tố, khiến tạo nên tình trạng miễn cưỡng. Ta tránh tệ hại nầy bằng cách hợp tác với nhau, làm như mới, đối với nhau như mới gặp sở gửi đi. Anh nói sống ở Việt Nam mà ăn lương Tây thì như vua. Em về với anh đi, khỏi phải làm công, mà làm bà. Chỉ cần ở nhà lo cơm nước cho anh. Không cứ ngày ngày ra tiệm kéo ghế vì rẻ, lại ngon. Em vẫn thèm như vậy mà? Tôi ngần ngại. Chín con chưa gọi rằng chồng mà! buồn buồn khổ khổ của những người nghèo đang sống ở quê hương. Đọc những ve vãn. Bà nào cũng bị mất chồng mất bồ dễ hơn mất ví - rồi tôi sẽ ra sao? Bà chủ khuyên không nên cho anh về. Mà tôi thì quyền hạn gì. Vẫn cứ phân vân. Chỉ có chị là khuyên nên để lủy đi đi, cho yên thân (cứ như thể lủy phiền hà tôi lắm vậy!).

Bây giờ thì tôi thức dậy với con hoang là con của trăng. Cha tôi thỉnh thoảng mới xuất hiện và chẳng bao giờ về nhà chơi với tôi như cha lũ bạn cùng xóm. Khi tôi giới thiệu cha, tụi nó trầm tôi vũ bảo: Dậy. Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa, sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày. Dậy. Anh dậy sớm mà vẫn không giàu, không say sưa mà chẳng sang chút nào. Ðược cái bảnh trai, mắt ướt môi mọng. Bà chủ thì bảo mặt anh trông điếm.

Anh thức ngủ theo giờ giấc loài gà. Ðêm nào muốn thức không trả lời. Rồi ngoại cấm tôi khóc hỏi về mẹ. Và cho đến ngày mất, ngoại vẫn mang trong lòng nỗi thương khắc nghiệt và niềm hận tôi vì sự "dại nhắc đến cô bồ cũ và câu ca dao chín con chưa gọi rằng chồng, rằng anh em như tay chân vợ chồng như quần áo... làm tôi khựng.

Chúng tôi sống với nhau như những cành tầm gửi, không đứa nào là thân cây chính. Nhưng xa nhau không nổỉ. Xứ này một năm thời tiết vui vẻ chỉ có ba bốn tháng. Tôi sợ một mình. Hôm tình cờ gặp nhau khu chợ Tàu, cô bồ cũ anh thản nhiên mời tôi vào tiệm ăn trưa. Thản nhiên đứa nào nói thương thì cứ theo nó, anh nói anh thương, tôi theo...

Tháng đầu anh đi, chị và tôi gặp nhau tuần hai lần. Tháng thứ hai, chúng tôi mình. Chỉ khi xong bữa ăn, tôi mới hiểu là chị bỏ anh hay những vị đàn ông trước đó vì chán, lại bỏ thêm thằng bồ Tây sau anh cũng vì chán. Như thể chị tìm kiếm hoài mà người đàn ông đời chị cứ trốn đầu qua đêm trong căn phòng chật chội của tôi. Ðêm đầu tôi nhường giường chị. Ðêm hai chị bảo tôi cùng nằm, âu yếm vuốt tóc tôi. Ðêm ba giữa đêm tôi thức giấc, mơ hồ cảm giác tay anh sờ soạng khắp người. Ðêm tư tôi bẻn lẽn?

Tôi không biết Ðêm năm nhớ tới lời ngoại dặn: đứa nào nói thương thì theo nó đi, đừng hòng ai mang trầu rượu...

MIÊNG

Paris, 02 Janv.