ếu ai nghĩ rằng người phụ nữ Âu Tây đã tiến một bước khá dài trong việc đòi hỏi nam nữ bình quyền thì họ phải ngạc nhiên tại sao người phụ nữ Đông Phương chưa thấy nói năng gì về sự đòi hỏi quyền hành của họ. Nhất là người phụ nữ Việt Nam, với cái nhìn trung thực nơi vai trò của họ, họ không cần phải đòi hỏi quyền bình đẳng vì vai trò của họ trong gia đình thực sự là trên hết. Theo tâm lý, dầu cần một người chồng để nương tựa, nhưng thực tế, người phụ nữ Việt Nam quán xuyến mội việc trong gia đình và ngay cả sự đối xử với anh em họ hàng, hàng xóm láng giềng. Chẳng thế mà ông bà ta có câu: "Dâu dữ mất họ, chó dữ mất láng giềng." Mới chỉ là con dâu mà ảnh hưởng đã như thế thì vai trò của người vợ và người mẹ trong gia đình giá trị như thế nào...? Bạn đã có câu trả lời.

Ảnh hưởng theo quan niệm của người Trung Hoa ngày xưa, vai trò người phụ nữ Việt Nam đã không được chú ý nhiều. Phạm vi hoạt động của người phụ nữ hầu như chỉ được đóng khung trong môi trường gia đình. Thời đó, người con gái được huấn luyện theo "Tứ Đức, Tam Tòng." Người con gái lý tưởng phải hội đủ bốn đức là "công, dung, ngôn, hạnh" nghĩa là ngoài việc trau dồi nhan sắc còn phải biết thông thạo nữ công, gia chánh cho tới lời ăn tiếng nói, hạnh kiểm và trinh tiết nữa. Ngoài ra nếp sống của người phụ nữ thứ tự được chia ra làm 3 giai đoạn gọi là tam tòng: "Tòng Phụ," "Tòng Phu," và "Tòng Tử."

Khi còn bé, người con gái hoàn toàn tùy thuộc vào cha mẹ, kể cả vấn đề trọng đại nhất là hôn nhân. Cha mẹ toàn quyền định đoạt; "Cha đặt đâu con ngồi đấy." Khi lấy chồng thì lại hoàn toàn tùy thuộc vào người chồng; "Phu xướng phụ tòng" và thuộc hẳn gia đình nhà chồng "gánh vác giang sơn nhà chồng" và sau này nếu người chồng có mệnh hệ nào thì cuộc đời người đàn bà kém may mắn lại tùy thuộc vào các con "Phu tử tòng tử."

Xã hội Việt Nam thời xưa đánh giá và đòi hỏi người phụ nữ phải hoàn toàn tiết nghĩa, thủy chung. Vì nấc thang giá trị này, người phụ nữ phải chịu đựng hy sinh, chẳng thể coi hạnh phúc riêng tư hơn là bổn phận với chồng con và danh dự gia đình vì đó là điều quan trọng nhất.

Từ thế kỷ 19, khi luồng gió văn minh Âu Tây bắt đầu thổi vào xã hội Việt Nam thì vai trò của người phụ nữ cũng từ từ có những thay đổi theo. Từ môi trường thuần túy gia đình, người phụ nữ Việt Nam bước dần vào sân khấu cuộc đời, chen vai sát cánh với nam giới trong nhiều lãnh vực. Thời điểm này, vai trò của người phụ nữ được chú ý đến nhiều hơn. Trong một vài lãnh vực tên tuổi, người phụ nữ bắt đầu nổi bật. Ngoài trách nhiệm "Nội Tướng" trong gia đình, lo tròn bổn phận với chồng con, người phụ nữ nhận thêm những công tác xã hội, tiếp sức với nam giới, xuất hiện ngoạn mục bên cạnh đức lang quân. Từ vai trò "nâng khăn sửa túi" cho chồng, người phụ nữ đã đảm nhận đúng nghĩa vai trò người "Bạn Đường" nghĩa là người vợ đã cùng sát cánh chung vai với người chồng chia sẻ mọi thành công, thất bại trên bước đường đời.

Đất nước trải qua những thăng trầm, xã hội biến đổi nhất là giai đoạn từ năm 1975. Hoàn cảnh mới xô đẩy người phụ nữ Việt Nam bước hẳn xuống cuộc đời. Có thể nói giai đoạn này hơn bao giờ hết, vai trò của người phụ nữ Việt Nam trở nên thật quan trọng. Tuy không có một chuẩn bị chuyển tiếp, người phụ nữ đã không bỡ ngỡ khi nhận trọng trách với gia đình và xã hội. Thật đáng khâm phục, trong rất nhiều trường hợp, người mẹ, người vợ Việt Nam đã đóng vai trò cột trụ gia đình trong những giai đoạn "đổi đời" vừa qua. Sức bền bỉ chịu đựng và lòng hy sinh cùng với sự khôn ngoan tháo vát của người phụ nữ Việt Nam đã giúp họ nhiều trong vai trò bên ngoài thiên chức làm mẹ, làm vợ.

Nhìn chung hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua các thời đại đã nêu những tấm gương sáng cho phụ nữ năm châu. Môi trường chính của người phụ nữ Việt Nam vẫn là mái ấm gia đình. Khi hoàn cảnh đòi hỏi, người phụ nữ hy sinh lăn xả vào và đưa vai gánh vác việc xã hội với nam giới. Lịch sử Việt Nam xưa nay không thiếu gì những anh thư liệt nữ dám gánh vác chuyện sơn hà xã tắc, không thiếu những gương hy sinh tiết nghĩa, những gương chịu đựng, tần tảo vì chồng vì con.

Loạt bài viết này chủ đích nói lên vai trò và giá trị người phụ nữ Việt Nam. Người viết mong được tô thêm nhiều điểm son cho nữ giới. Thời điểm tương lai, những dấn thân và đóng góp càng ngày càng hăng say của phụ nữ sẽ tăng thêm phần giá trị căn bản đích thực của người phụ nữ Việt Nam với những nét đặc thù Đông Phương mà mọi người ngưỡng mộ với hy vọng rằng sẽ không giải phóng để người phụ nữ Việt Nam biến đổi hoàn toàn theo phụ nữ Âu Mỹ.

Người viết hy vọng rằng bao giờ người phụ nữ Việt Nam vẫn còn bảo trọng mái ấm gia đình, coi hạnh phúc của chồng con là ưu tư số một của đời sống, thiên chức làm mẹ làm vợ là thiên chức cao quí nhất, thì dù có thời gian, không gian và hoàn cảnh nào, giá trị của người phụ nữ Việt Nam vẫn cao vời vợi.

Bài viết gợi ý này mong nhận được những quan điểm của độc giả bốn phương, nhất là nữ giới để chúng ta thêm rộng đường thảo luận thử tìm một phương hướng đúng nhất giúp nhau thăng tiến cho cuộc đời thêm ý nghĩa.