Tiếng gõ cửa rụt rè. Từng âm đơn, như thể người gõ chỉ cong mỗi ngón trỏ lại mà gõ nhẹ vào cửa. Cảm thấy người trong nhà chưa nghe thấy, người ấy gõ dồn mấy tiếng, mạnh dạn hơn. Toàn không nhúc nhích, nằm yên lắng nghe một lát, rồi mới trở dậy mở cửa.

Ông trưởng nhà thấp người và to ngang đã nở sẵn một nụ cười trước khi cánh cửa mở ra.

- Có chuyện gì vậy bác?

Có vẻ như ông đang định nói một chuyện khác, nhưng câu hỏi trực diện làm ông lúng túng, vội đổi đề tài:

- À, có đấy... Chuyện điện nước thôi mà...- Nhưng vẫn không  yên tâm về chuyện kia, ông liền nói tuột ra - Này chú, chú gọi giúp tôi ông Khuynh ở phòng 22. Tôi đã...

- Bác đã gõ cửa chưa?

Ông trưởng nhà đưa mắt xuống quyển sổ mở sẵn trên tay, tìm tên ai đó. Nghe Toàn hỏi giọng không hài lòng, ông hấp tấp gật đầu:

- Đã, đã. Tôi định đến phòng ông ấy trước. Thế mà chỉ còn cách mấy bước chân, cánh cửa đang khép hờ bỗng sập mạnh vào. Hình như có tiếng người bị xô ngã, tiếng kêu rên...

Cái kiểu đứng trước cửa mà trần tình như vậy, Toàn không thích. Anh cũng không ưa những chuyện đại loại như điều ông trưởng nhà đang kể. Anh đứng tránh sang bên để ông có lối vào:

- Mời bác vào nhà. Chắc chỉ là chuyện mâu thuẫn riêng trong gia đình thôi.

- Nhà ông Khuynh mà mâu thuẫn ấy à? - Ông trưởng nhà bỏ kính ra - Họ có bằng khen Gia đình văn hóa mới , hạnh phúc lắm, ngoài năm mươi mà cứ như vợ chồng mới cưới. Tôi đã vào nhà ông ấy hai lần...

Toàn cầm cái ấm chè, mở nắp thấy chỗ bã chè đã chua. Phích nước thì nhẹ bỗng và lạnh tanh. Anh không muốn nói chêm vào câu chuyện của ông, không hỏi han gì thêm. Làm như vậy chỉ kích cho ông ngồi lâu hơn.

- Tôi chỉ e... - Giọng ông ta đột ngột hạ xuống, thầm thì - Nhà ông Khuynh thuộc loại khá giả, có ti vi, tủ lạnh, có máy Sáp nghe băng... Nãy giờ chú có thấy thằng "quân khu" nào cầm kìm búa đi vào nhà ông  ấy không? Tôi chỉ e...

Toàn bật cười:

- Chắc bác đã đọc đến năm tập "Vụ án viết lại" chứ không ít? Xin lỗi bác, cháu đi vắng gần chục ngày, chẳng có chè mà cũng chưa kịp nấu nước sôi...

Ông trưởng nhà xua tay:

- Tôi biết. Chú là Toàn chứ gì? Chú có công nhận sổ sách của tôi đâu ra đấy không nào? Đây này, tên chủ hộ ứng với số phòng. Trí nhớ không được như xưa, nhưng biết làm việc khoa học thì sổ sách nhớ hộ mình... Thế này chú Toàn ạ, chẳng là nhà C4 của ta thường thiếu nước. Tầng một còn khả dĩ. Tầng hai nước chảy thất thường. Nhưng từ tầng ba đến tầng năm thì nước hầu như không chảy lên. Vì vậy, Ban nhà mới đề nghị mỗi hộ đóng mười đồng, gộp làm tiền bồi dưỡng cho bên máy nước họ bơm giúp cho vào ban đêm...

Toàn nhanh nhẹn lục tiền trong túi áo comlê:

- Cháu phải nộp mười đồng phải không ạ? Xin gửi bác.

Ông trưởng nhà cầm tiền, cười hồ hởi:

- Ai cũng giác ngộ như chú thì chúng tôi đỡ mệt. Đằng này họ khăng khăng nếu tầng một chịu khó khóa máy đúng lúc, thì nước cũng chảy lên tầng hai, nên không chịu đóng tiền, họ gọi là gì nhỉ, là "tiêu cực phí"... Này chú Toàn, công tác vất vả lắm phải không? Cả tháng tôi chỉ thấy chú có mặt ở nhà vài ba ngày, và hình như chưa tham gia làm vệ sinh chủ nhật bao giờ?

- Bác thông cảm, cháu đi công tác suốt...

- Tôi biết, cái anh lễ tân phiên dịch là bận rộn lắm. Hết đoàn Tây lại đến đoàn Phi. Nhưng dù sao lâu lâu cũng nên tham gia hoạt động xã hội với hàng phố láng giềng một tí. Thế thôi chú nhé - Ông đứng dậy, bước ra cửa. Nhưng hình như ông có khả năng tư duy mạnh hơn cả khi đứng ở lối ra vào, cho nên tới cửa ông lại dừng chân, và tiếp tục chuyện trò:

- Nhà ông Khuynh không thể có chuyện xô xát được. Họ có bằng Gia đình văn hóa mới ... Tôi chỉ e... Thế này nhé, tôi với chú cùng đến gõ cửa. Nhỡ có điều gì thì đã có hai nhân chứng...

Toàn không kiên nhẫn được nữa:

- Bác ạ, cháu gần như đứng không vững. Ngày hôm nay dọc ngang khắp thành phố, rồi đi sân bay, đến vài trăm cây số...

- Nhưng là vài trăm cây số trên ô tô con. Chú Toàn, ta gõ cửa nhé?

Từ cửa phòng 21 của anh, sang phòng 22 của Khuynh chỉ vài ba bước chân, có gì đáng ngại. Toàn chỉ không thích cái mầu sắc hình sự ông trưởng nhà tô vẽ cho tình huống này. Càng không thích thái độ quan tâm quá mức đến chuyện riêng của người khác.

- Bác gõ cửa đi. Có cần gì, xin cứ gọi cháu sau.

Toàn nói vội, và lập tức đóng cửa lại.

❖ ❖ ❖

Cánh cửa mở ra, Brendan Carrington nở một nụ cười hồ hởi trên gương mặt hồng hào, râu ria mới cạo nhẵn:

- Xin mời vào.

Toàn mỉm cười chào đáp, vẻ băn khoăn không giấu giếm:

- Chúng ta còn rất ít thời gian. Ông Leo Jackson đã dậy chưa?

- Ông ấy đánh thức chúng tôi dậy từ lúc năm giờ ba mươi, rồi giục đi ăn sáng, chờ ông đến sẽ đi thăm thêm một số đền chùa nữa.

- Tôi sợ rằng chương trình sẽ bị đảo lộn - Toàn vẫn tỏ ý như sắp báo một tin giật gân - Chẳng là thế này, ông có nhớ cái huyện chúng ta đã đến để khai quật, tìm vết tích hai quân nhân nước ông không? Đấy, từ cái huyện Quảng Chức ấy mới có điện tới, lúc nửa đêm hôm qua. Không phải cả hai, nhưng họ đã tìm được một bộ xương...

- Ô tin mừng - Brendan Carrington reo lên, vẻ hài hước- Chúng ta đã tìm thấy một skeleton in the cupboard ⁽²⁾ .

- Tôi không đùa đâu. Chúng ta cần phải báo tin này cho ông Leo Jackson ngay.

Nhìn lại vẻ nghiêm trang của Toàn, Carrington giật mình. Đứng im một giây, anh ta chạy sang buồng bên cạnh, gõ vài tiếng lấy lệ, rồi tự động xoay chốt cửa, chạy vào. Toàn theo đến trước cánh cửa mở, thấy hai nhân viên kỹ thuật xét nghiệm trong đoàn MIA đang sửng sốt nghe Carrington nói. Họ xôn xao đứng dậy, và Carrington ngoắt người bước ra. Anh ta gõ cửa phòng trưởng đoàn.

Nghe chuyện, nét mặt Leo Jackson không hề thay đổi. Chỉ có ánh mắt hơi rung lên một thoáng, cái tin cũng làm ông bất ngờ. Đã đành họ không lường được tình huống này trước khi sang Việt Nam, nhưng một tuần hoạt động vừa qua càng làm họ tin không thể tìm thấy một mẩu xương nào. Thế mà hôm nay, buổi sáng trước khi lên đường về nước, họ lại được tin cả một bộ xương nguyên vẹn đã được tìm thấy. Làm sao hình dung được bên cạnh cái va li sạch sẽ, mấy viên chức quốc phòng này phải xách thêm một túi xương người chết?

- Whom sow the wind will reap the whirlwind ⁽¹⁾ - Brendan vẫn không bỏ được thói sính tục ngữ, ngay cả trong lúc đang bối rối - Chúng ta biết làm gì với bộ xương chết tiệt này bây giờ?

Toàn bước thêm một bước về phía Leo Jackson:

- Thưa ông trưởng đoàn, còn một điều quan trọng: bên Hàng không cho biết chuyến bay của Hàng không Thái không phải vào 13 giờ 30 như thường lệ, mà thay đổi, vào lúc 8 giờ 30. Bây giờ là 6 giờ năm phút, chúng ta chỉ còn đủ thời gian mang hành lý ra xe. Tôi đã báo cho xe đợi sẵn ở cửa khách sạn.

Tất cả giật mình nhìn Toàn. Nét mặt anh hoàn toàn nghiêm túc, như đang chờ ý kiến trả lời của trưởng đoàn. Hai nhân viên xét nghiệm vội vàng chạy về phòng mình, lục tục chuẩn bị.

Leo Jackson bối rối phẩy tay:

- Sao lại có một cái ngày như vậy cơ chứ...

Lúc này Toàn mới cười thật tươi:

- Vâng, bởi vì ba trăm sáu mươi lăm ngày mới có một ngày như vậy. Hôm nay là mùng một tháng tư.

Leo Jackson định quay vào phòng liền dừng sững lại, trong khi Brendan Carrington cười phá lên:

- Lạy Chúa, April Fools' Day ⁽²⁾ .

Hai nhân viên xét nghiệm, Michael và Henry, đang lục tục xách va li ra hành lang, cũng hiểu ra. Họ tưng bừng cười nói với Toàn.

Cho đến lúc mọi người đã lên xe, đến thăm đền Voi Phục, Leo Jackson thỉnh thoảng vẫn mỉm cười liếc nhìn Toàn. Ông trưởng đoàn là người kín đáo, không hề bày tỏ cảm xúc một cách lộ liễu. Còn Brendan Carrington lại là người cởi mở, cười nói luôn miệng, như tỏ cho mọi người biết anh ta không có điều gì cần giấu giếm. Ngay từ hôm mới xuống sân bay, ở trong phòng đợi lấy hành lý, anh chàng ba mươi tư tuổi, trưởng phòng Đông Dương đã lấy ra từ cặp xách tay một tờ báo, chìa cho những người Việt Nam ra đón. Trên trang nhất một tờ nhật báo là ảnh và bài tường thuật buổi họp báo của Đoàn MIA ⁽¹⁾ trước khi sang Việt Nam. Bằng chuyến đi này, chính phủ mới ở A. muốn chứng tỏ họ luôn quan tâm đến vấn đề tìm kiếm những quân nhân A. tham chiến trong chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam. Rồi trong chuyến chuyên cơ từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh, Carrington nói với Toàn, như đã nói nhiều lần với những người Việt Nam khác:

- Chúng tôi có câu Let the dead bury the dead ⁽²⁾ , hãy để cho người chết yên nghỉ. Tuy vậy, đi khai quật lần này, chúng tôi muốn chứng tỏ cho nhân dân nước tôi, những người có con em bị mất tích trong chiến tranh biết thiện chí của chính phủ. Ông chắc đã rõ, chính phủ mới lên cầm quyền, phe đối lập đang phản ứng mạnh. Nhưng xin nói thực, trước khi đi, chúng tôi đã xác định chắc chắn sẽ không tìm thấy bộ xương nào. Mặc dù có tọa độ chính xác, ngay sau đó binh lính của chúng tôi đã quay lại tìm mà không thấy xác họ...

Với Toàn, anh ta có vẻ vồn vã hơn với những người khác. Lúc này cũng vậy, Carrington đột ngột vỗ vai Toàn đang ngồi ở đằng trước:

- Khi nãy nhìn thấy vẻ mặt nghiêm nghiêm của ông, tôi hơi ngờ. Hai cái tin ấy có vẻ nghiêm trọng đến mức khó tin. Đêm hôm qua chúng tôi đã bàn nhau phải nghĩ một chuyện thật giật gân để sáng nay làm cho mấy tay ở Đại sứ quán A. ngã ngửa ra. Chẳng ngờ ông cũng biết tục lệ nói dối này, và đi trước một bước.

Sương không dày, phủ lên cảnh vật một màu bàng bạc. Ở bên trái đường, một chuyến tàu điện sớm trôi ngược qua. Tiếng leng keng biến đi rất nhanh như không có thật.

- Tôi thích những phong tục. Chúng bao giờ cũng có một ý nghĩa thực tiễn - Toàn quay lại, mỉm cười với Carrington - Chẳng hạn từ một nghìn năm trước, cũng vào tháng tư, ở nước tôi có Hội thề tháng Tư. Người ta mở hội, lập đàn, mỗi người khi làm lễ đều phải thề một câu: "Làm con bất hiếu, làm tôi bất trung, thần minh xét xử". Có thể thấy trong câu thề một ý nghĩa: từ xưa người ta đã trọng cái đạo làm con và làm bầy tôi trung thành với nhà vua - tức là với đất nước.

- Còn tục lệ tháng tư của chúng tôi lại nói lên một điều khác: phải chăng người ta nhận thấy ý muốn quét sạch sự giả dối ra khỏi thế gian này là không thể thực hiện được, nên cho phép một ngày được lừa dối hợp lệ? Nếu chỉ có một ngày như vậy thôi, thì may mắn cho nhân loại biết chừng nào. Hay là vì con người không chịu được sự thuần khiết hoàn toàn, nên giữ lại một ngày nói dối cho cuộc sống thêm màu sắc, không đơn điệu một chiều?

Carrington vẫn giữ một thói quen thường trực, bao giờ cũng như đùa cợt mà cũng như nghiêm túc. Đặt vào cửa miệng một người con nhà dòng dõi, chịu ảnh hưởng của một nền giáo dục chu đáo, những lời bông đùa bình dân như nằm trong một chủ ý rõ ràng. Nhưng thái độ tự nhiên cộng với cử chỉ khoáng đạt lại gây cảm tưởng anh ta thành thực.

Sau khi vào thăm đền Voi Phục, nghe Toàn kể vắn tắt huyền thoại về Linh Lang, mấy người trong đoàn bắt đầu lững thững đi về phía khu vực chuồng thú. Brendan Carrington giữ Toàn đi chầm chậm ở phía sau. Cặp mắt anh ta đăm chiêu nhìn xuống mặt hồ:

- Do yêu cầu của công việc, tôi phải dành một thời gian thích đáng để tìm hiểu đất nước của ông. Những huyền tích hầu hết đều nhắc đến cái chết. Chuyện Linh Lang ông vừa kể cũng vậy. Phải chăng điều đó chỉ nói lên rằng con người ở đây thường xuyên phải chống chọi với nhiều loại kẻ thù để bảo tồn sự sống?

- Có cả những bi kịch riêng tư, như chuyện "Trầu Cau" chẳng hạn. Tôi nghĩ những bộ xương dưới mồ đều giống nhau. Chỉ khác nhau là cái chết của mỗi người nói với người đang sống điều gì mà thôi.

Brendan hào hứng nắm lấy cánh tay Toàn, cặp mắt xanh sáng bừng lên:

- Tôi cũng nghĩ vậy. Này bạn, nếu có thể được, chúng ta sẽ đợi mọi người ở nơi xe đỗ, được chứ?

Hai người quay trở lại, ngồi đợi ở góc công viên. Thỉnh thoảng một làn sương mỏng bay lãng đãng trên mặt hồ, giữa những vòm cây. Toàn cũng linh hoạt hẳn lên, như lây sự hưng phấn của Brendan. Bây giờ Toàn mới có dịp nhìn kỹ anh ta. Gương mặt đầy đặn, đẹp vẻ chân phương, nhang nhác như tài tử Pháp Alain Delon. Ở Brendan từ dáng vẻ đến tiếng nói, một giọng Anh phát âm tròn vành chuẩn xác, đều chứng tỏ sản phẩm của một sự giáo dục chu đáo. Chỉ những lúc anh ta ồn ào tung ra những lời đùa cợt, đôi khi hơi quá khích, người ta mới gợn nghĩ rằng Brendan chịu ảnh hưởng của một người bình dân phóng khoáng.

Bốn người đi dạo đã quay lại, thấp thoáng ở phía xa. Tiếng nói cười không nghe rõ, pha trộn thành một hòa âm vui vẻ. Đã trông thấy Leo Jackson đang xòe hai bàn tay ở hai bên tai, làm điệu bộ phe phẩy của chú voi con, và nói gì đó. Tiếng cô thư ký Barbara Frost cười ré lên.

- Những người chết không trở về được nữa - Brendan tiếp tục - Nhưng chuyến đi của chúng tôi không phải là một cuộc trình diễn lòng quan tâm của những kẻ mị dân, mà vì những người đang sống. Bấy lâu quan hệ giữa hai nước khép chặt, thậm chí căng thẳng. Còn giờ đây, Công Đảng đã có đa số ghế trong nghị viện nước tôi, quan hệ ấy sẽ được cải thiện. Chúng tôi không bao giờ xây một castle in the air ⁽¹⁾ , mà trên thực tế, những cánh cửa đã mở ra, và một bầu không khí trong lành đã ùa vào. Con người ngày càng có xu hướng xích lại gần nhau, cần đến nhau.

Họ cùng đứng dậy, bước về phía ô tô, vừa lúc mấy người đi xem thú đã đến gần.

Brendan có vẻ xúc động. Từ đó cho đến khi ra sân bay Nội Bài, anh ta rất ít nói. Xe đưa họ tới tận chân cầu thang máy bay. Bắt tay những người ra tiễn xong, Brendan ôm choàng lấy Toàn, bóp chặt vai anh:

- Hẹn gặp lại. Ông hãy nhớ lời tôi nói: cánh cửa nặng nề đã mở ra rồi.

❖ ❖ ❖

Hình như có tiếng gõ đều đều lên cánh cửa trước. Có nghĩa là cánh cửa ấy vẫn đóng?

Mây trắng trôi dưới cửa sổ. Chiếc chuyên cơ Yak40 vẫn lao trong không trung. Thốt nhiên có cảm tưởng nó không bay nữa, mà đứng im, rồi Toàn thấy mình đang rơi xuống theo phương thẳng đứng. Tình trạng ấy kéo dài không lâu, giây lát sau máy bay lấy lại độ cao, và không còn cảm thấy dấu hiệu thay đổi nào của chuyển động nữa. Chắc là Carrington vẫn nói về chuyến đi tìm những bộ xương của đoàn MIA, một chuyến đi mà họ đã biết trước kết quả, biết trước không thể tìm thấy một bộ xương nào... Vậy chuyến bay này vào thành phố Hồ Chí Minh để tiến hành một cuộc khai quật là vô ích hay sao? ý nghĩ riêng của Toàn chen giữa những câu  hỏi lõm bõm của Brendan. Một gương mặt phụ nữ chập chờn trước mắt Toàn. Trang. Sao mấy tháng nay không có tin tức gì của vợ chồng cô? Có phải những người chết mất xác đang lang thang ngoài cửa sổ máy bay? Họ lướt bên ngoài kia, trên những đệm mây trắng bạc. Đâu là bố Toàn, đâu là mẹ của Trang trong những linh hồn vương vất giữa trời đất? Họ cũng biến mất khỏi cuộc đời mà không để lại một dấu tích, một nắm xương...

Đúng là có tiếng gõ cửa, và chắc là đã gõ từ một nghìn năm trước. Toàn tháo cái dây an toàn thắt quanh bụng, đứng vụt dậy, đâm bổ đến bên cửa máy bay. Những linh hồn vất vưởng giữa trời lạnh đang muốn vào trong khoang ấm. Toàn cuống cuồng tìm cách mở cửa. Hành khách trong khoang kêu thét lên. Brendan lao đến thộp tay Toàn, giật anh ngã ngửa...

Văng vẳng một tiếng gọi yếu ớt.

Mồ hôi vã hai bên thái dương khiến Toàn ớn lạnh. Anh nằm yên một chút trên giường. Bóng tối đã lấp đầy căn phòng. Tiếng gõ cửa làm anh giật thót vì hoảng sợ. Hay là ông trưởng nhà cuối cùng đã phải chứng kiến một vụ án mạng ở phòng 22, và hãi hùng chạy lại đập cửa, chờ sự cứu viện của Toàn? Anh chồm dậy, giật tung chốt cửa, định xông ra.

Một cái bóng nhỏ đứng trước cửa vội lánh sang bên. Định thần, anh thấy đó là một thằng bé khoảng tám tuổi, cặp mắt tròn và to.

- Chú gì ơi... - Thằng bé lắp bắp, chưa hết bất ngờ vì cánh cửa bị giật phắt ra, và vẻ sẵn sàng lao đi ứng cứu của Toàn - Bảy giờ rưỡi mời chú xuống phòng 116 để họp.

- Họp gì đấy cháu?

- Cháu không biết. Ông trưởng nhà nhờ cháu lên báo cho chú như vậy.

- Thôi được, cảm ơn cháu - Toàn lấy lại giọng ôn hòa, rồi nhẹ nhàng đóng cửa.

Anh sờ tay lên góc tường, thận trọng tìm cái công tắc, bật điện trong khu vực công trình phụ. Đoạn anh bước vào căn phòng ngoài, bật đèn. Căn phòng sáng lên, càng trở nên trống trải hơn. Ngoài chiếc giường cá nhân, cái bàn viết, một cái tủ nhỏ đựng sách, đồ đạc trong nhà hầu như chẳng có gì. Nhìn lướt chồng sách trên bàn, bên cạnh cái bát hương nhỏ và khung ảnh bố mẹ, Toàn định lăn xuống giường ngủ tiếp. Đến lúc này anh mới nhận ra đã đóng nguyên comlê và cravát mà ngủ thiếp đi. Anh ngồi dậy, cởi quần áo ngoài, đến thế mới nhớ ra buổi tối chưa ăn gì. Toàn không đói, chỉ cảm thấy cồn cào như có người đang mong ngóng. Còn ai nhắc đến Toàn và chờ anh lúc này? Toàn bỏ ý định nấu cơm, đến bên bàn. Anh rút ba nén hương từ cái thẻ hồng điều sau chồng sách, tìm diêm để châm. Mấy sợi khói mảnh ứa ra từ đốm đỏ trên đầu nén hương. Toàn nhìn ảnh bố hồi lâu, rồi ôm đầu ngồi lặng.

Người cha đấy. Cái dáng đi khiêm nhường như sợ chiếm thêm lối đi của người khác. Nhưng sao ông lại mặc đồ đen và đi nhẹ nhàng như lướt gió thế kia? Cũng không sao nhìn rõ mặt ông được. Giây lát sau Toàn đã hiểu tại sao gương mặt bố cứ mờ tỏ, khó nhìn thấy. Những vồng khói bom đen kịt đang ùn lên như trái núi. Dưới chân bố là những đống gạch vụn, những tấm bêtông nát tươm, những cái bàn gỗ gẫy gập và những mảnh chai vỡ... Đau lắm, bàn chân không làm sao bén đất được. Mỗi bước đi cứ nhói lên, buốt tận tim. Người cha lướt qua bên cạnh, tấm áo ám khói đen. Những bước chân run rẩy cưỡng lại những mũi chông đau buốt xuyên dưới bàn chân. Ông lảo đảo như sắp khuỵu xuống. Toàn đưa tay đỡ, nhưng chỉ đỡ được một đụn khói đen. Anh ôm đụn khói vào lòng, liền bị nhấc bổng lên, chới với trong không khí. Người cha định lướt đi tiếp, nhưng đột ngột một bóng áo đen lừng lững trùm lên người ông.

- Ngươi cần gì? - Người cha hỏi yếu ớt.

- Ta cần báo thù - Bóng đen lạnh lùng nói.

Một cơn gió lạnh lẽo tanh tưởi như thổi tới từ những bãi tha ma, hất tung những mảnh vải rách rưới trên người bóng đen. Không nhìn rõ mặt, nhưng Toàn cảm thấy cặp mắt kinh hoàng chỉ còn tròng trắng của nó hơi quen.

- Sao lại báo thù tôi? Cả cuộc đời tôi chưa một lần xích mích với ai cả.

- Nhưng con trai ngươi - Bóng đen gằn từng tiếng - Con trai ngươi là một kẻ sát nhân.

- Con tôi? - Người cha thốt lên những tiếng hụt hơi - Con tôi chỉ thích chơi bóng, và thích làm thơ...

- Ông hãy mở mắt nhìn lần cuối cùng. Nhân mạng đang đứng trước mặt ông đó - Bóng đen cười những tiếng ghê rợn. Đột ngột nó nấc lên một tiếng, hai tay ôm cổ như chặn một cơn đau dữ dội.

- Con tôi không thể là kẻ giết người - Người cha kêu lên, ông sợ hãi lùi lại bên một thân cây cháy sém...

Không đâu cha ơi, con đã giết người. Toàn không nói, nhưng ý nghĩ vang lên lanh lảnh như tiếng vang kim khí. Âm thanh như những chiếc kim, găm vào lỗ tai, găm vào thái dương... Toàn chỉ kịp nhận biết một chớp lửa vừa vàng chói vừa là màu da cam, đỏ đồng, màu lục như trong bảng quang phổ. Một tiếng nổ dội tức ngực, bụi đất xộc lên chặn ứ một luồng hơi thở. Cầu thang không sập, nhưng bê tông, gạch vữa đã đổ ập xuống lấp đầy lối vào. Toàn không việc gì, chỉ bị ép sát vào góc gầm cầu thang, chết lặng đi hồi lâu. Thần chết vừa lướt qua, nhưng may thay, không chạm lưỡi hái của nó vào người Toàn. Sức sống như một luồng hơi ấm đột ngột phụt lên, tỏa khắp người. Toàn vùng dậy, đâm nhào vào đống đổ nát mà cào, mà đẩy. Những ngón tay tê cứng, quáng quàng hất những viên gạch, những thanh sắt, những tấm gỗ sang bên cạnh. Đống đổ nát không dày. Một lát sau, Toàn đã chui qua một chỗ hở ra ngoài.

Căn nhà nhỏ hai tầng của Toàn vẫn đứng nguyên, nhưng trơ trọi giữa một bãi trống. Trong bóng tối không trăng, những đống đổ nát mờ mờ trắng, lổn nhổn như một bãi đá vừa san để làm đường. Ở phía xa, lửa vẫn cháy trong một căn nhà tốc mái, chỉ còn ba bức tường trống hoác. Giữa tiếng kêu khóc, tiếng gọi hoảng loạn, tiếng hờ rợn gáy, những bóng người mang xẻng cuốc xà beng và túi cứu thương tới tấp lao qua như không có thật. Lại còn tiếng động cơ gì rền lên? Máy bay Mỹ quay lại hay sao? Không, thấp thoáng một chiếc xe cứu sập đang chuyển động trên con đường ngổn ngang cây cối và gạch vụn. Mất một lúc lâu, Toàn vẫn chưa hiểu nổi cái cảnh này nghĩa là thế nào.

Bỗng chốc, một tia tri giác lóe sáng như một que diêm vừa đánh lên. Trí nhớ và ý thức trở lại với Toàn. Khi nãy, sau tiếng loa báo động, Toàn chạy ra sau nhà, chui vào gầm cầu thang nhà bác Đồng, thoáng thấy bóng phục phịch của bà Nhớn tất tả chạy về phía gầm cầu thang nhà bên. Cậu ta định hét lên, bảo bà Nhớn cái cầu thang ấy rất ọp ẹp, nhưng tiếng máy bay đã siết mạnh trên trời. Chớp lửa và tiếng nổ trùm lên trong chớp mắt...

Vừa thoáng nhớ ra, Toàn nhổm dậy, loạng choạng bước đi trên đống đổ nát. Cậu trượt chân trên một cánh tủ gỗ lật nghiêng, suýt nữa ngã sấp xuống. Lấy lại thăng bằng, Toàn đứng im một lúc, xác định hướng gầm cầu thang bà Nhớn nấp. Nó ở bên trái nhà Toàn, chếch về phía sau khoảng tám mét. Bức tường đổ nhà bà đây rồi. Dạo còn bé, Toàn hay ngồi tựa lưng vào bức tường này, nghe bà kể chuyện ma, đến mức có đêm không dám dậy đi đái, "dầm" cả ra quần. Bà Nhớn thường kể chuyện ma vào những lúc thoăn thoắt phết hồ, dán giấy lên những thỏi vàng, những đồ hàng mã, hoặc khi mở hộp nữ trang, mân mê những vòng những xuyến, dây chuyền và cặp hoa tai. Nghe đâu bà đã làm hàng mã từ thời Tây, vốn liếng tích cóp được cũng kha khá vì góa chồng, không con cái.

"Những đêm trăng suông, không có gió, cây cối đứng im phăng phắc như những cái đầu tóc rủ, bọn kẻ trộm thường cầm ống xương chân tay của những người chết vì sét đánh, lẻn vào. Chó sợ không tru lên được, chúng đã bị mất tiếng sủa..." Tiếng bà Nhớn lào xào bên tai, lúc Toàn đến bên bức tường đổ. Cậu bé mười lăm, nhưng sức vóc của thanh niên mười bảy mười tám, bỗng rùng mình một cái. Tại sao câu chuyện rùng rợn ấy lại đến đúng lúc Toàn đang cần tiếp thêm lòng can đảm để tìm lối vào gầm cầu thang, cứu bà Nhớn? Toàn rút thanh sắt dài gần một mét bên cạnh cái làn mây bẹp, chắc sẽ cần đến trong lúc đào bới. Kia rồi, lối vào gầm cầu thang bị cả bức tường bên cạnh dằn lên, nhưng vẫn có một khoảng hẹp nghiêng hình tam giác, có thể chui vào được.

Toàn chưa kịp bước thêm một bước về hướng đó, thì đột nhiên một bóng người lao qua bức tường cậu đang đứng. Thoạt đầu Toàn tưởng là thân nhân của ai đó, hay một người đi cứu sập. Nhưng anh ta chẳng mang theo dụng cụ, mà đang len lỏi quanh gốc cây khế bị mảnh bom phạt gẫy, nghiêng ngó tìm kiếm. Toàn định rời bức tường, đến bảo anh ta cùng mình vào gầm cầu thang tìm bà Nhớn, nhưng một linh cảm mơ hồ về tai họa giữ chân cậu lại. Bóng đen có dáng vẻ quen quen, Toàn nhớ mang máng đó là một người trong đám làm ăn buôn bán thường đến nhà bà Nhớn. Là một người quen lối, chỉ chốc lát anh ta đã tìm ra hướng vào gầm cầu thang. Anh ta hăm hở như một con chuột cống lách mình qua khoảng trống tam giác.

Nỗi lo lắng bất ngờ choán hết tâm trí Toàn. Lo cho ai? Toàn quay nhìn ngôi nhà mình đứng chơ vơ trên đống đổ nát, mái ngói đã bị xô giạt về một bên, ngói bay gần hết. May là đêm nay bố đi trực ở cửa hàng. Nếu ở nhà, ông thường nằm ở gác hai, lại chậm xuống hầm, khéo mà mảnh ngói hoặc mảnh bom rơi trúng. Thế mà Toàn vẫn không hết lo. Linh cảm thường hướng về một nơi nào đó xa lắm, nhưng trực giác lại đánh lạc hướng bằng những điều xảy ra ngay trước mặt. Toàn khom người, nhanh nhẹn chạy đến bên lối vào gầm cầu thang. Một chút nữa là Toàn đã chui đầu vào, nhưng giọng kể chuyện ma của bà Nhớn bỗng vang lên như một lời cảnh tỉnh. Toàn vội lánh sang bên, quỳ mọp bên cái thùng phuy bẹp như cái bánh quế cuộn tròn nhúng nước. Ngó đầu qua khoảng trống tam giác, tim Toàn hầu như đứng lại một nhịp. Cậu suýt kêu lên.

Ánh đèn pha từ chiếc xe cứu sập ở phía xa làm không gian mờ mờ sáng. Thứ ánh sáng mờ lọt qua những vết rạn vỡ loang lổ trên bức tường đổ, hắt vào chỗ gầm cầu thang bà Nhớn nấp. Thân hình áo trắng phốp pháp của bà Nhớn bất động. Bóng đen đang loay hoay bên cạnh. Nó làm gì thế nhỉ? Toàn căng mắt nhìn, một lúc mới hiểu ra. Bóng đen đang cố gắng tuốt cho được một cái gì đó từ ngón tay to lẽo nhẽo của bà Nhớn.

"Đêm đêm quanh mồ những tên nhà giầu, người ta nghe thấy tiếng đào bới thậm thịch, nhưng tịnh không một bóng người. Đó là những hồn ma, thường gọi là những con ma hôi của, đang đào những cái huyệt mới để tìm của cải..." Tiếng ai rì rầm thế nhỉ? Chẳng kịp lục tìm trong trí nhớ xem ai đã nói câu ấy, mà cũng chẳng hiểu mình chui vào trong gầm cầu thang làm gì, chỉ một lát sau Toàn đã trườn trên nền gạch ngói lởm chởm, tiến về phía con ma hôi của kia. Thình lình Toàn nghe một tiếng rên nho nhỏ. Bà Nhớn vẫn thiếp đi trong góc tối nhưng vừa nhúc nhắc người, ú ớ mấy tiếng yếu ớt. Con ma tuốt thật nhanh cái nhẫn khỏi tay bà. Nó nắm lấy cổ áo bà Nhớn, giũ như giũ một cái bao tải gạo, định làm cho chết ngạt bằng cách bịt mồm bịt mũi, dúi bà vào góc tường.

Toàn hét lên, lao cả người vào bóng đen. Nó ngã bật ngửa. Như một con mèo bị dồn vào hốc tường, con ma quật sức vùng dậy, những ngón tay cào siết trên bả vai nở nang của Toàn. Nắm được cổ tay cậu, nó dồn lực vặn mạnh. Xương ống tay bị xoắn chặt. Một tia đau buốt chạy dọc cánh tay, đâm nhói vào tận trong lồng ngực. Toàn phát điên lên, cậu thu toàn lực lao vào bóng đen, ngã đè lên nó. Con ma choáng váng, đầu đập mạnh vào đống gạch, chân tay xuội ra. Như có lửa rừng rực trong người, Toàn chồm lên người nó. Hai bàn tay rắn chắc chẹn quanh cổ con ma, siết mạnh như không còn tri giác...

Tiếng máy bay xoèn xoẹt trên đầu rồi rền lên. Trên trời, hàng trăm cỗ xe bánh sắt khổng lồ đang nghiến ràn rạt. Toàn tĩnh trí. Ý nghĩ đầu tiên là nỗi hoang mang sẽ bị vùi vĩnh viễn trong cái xó tối này, ngay bên cạnh con ma hôi của. Nó nằm ngửa trước mặt Toàn. Ánh sáng từ cái lỗ thủng của bức tường đổ phía trên nhỏ xuống mồm nó một giọt sáng bằng đồng năm xu, đồng xu qua đò cho người chết. Cặp mắt trợn ngược chỉ còn tròng trắng. Tiếng con chim sắt ma quái siết trên không trung đã xa dần. Toàn run rẩy bò ra khỏi gầm cầu thang. Khó khăn lắm, cậu mới đứng nổi, trên hai cái đầu gối run bắn. Ngỡ không phải là đôi chân, mà Toàn đang đứng trên hai cọng sậy lay lắt trước gió. Không gian khét lẹt vì khói bom, vì những dầm gỗ bốc cháy. Những luồng gió đẩy thốc đám khói đen đi xa, rít lên trên những căn nhà trống hoác. Hình như trong gió có tiếng lao xao rền rĩ của những linh hồn mới một lúc trước còn là con người. Xung quanh Toàn như có cả một chợ người, không phải tồn tại bằng hình ảnh, mà bằng âm thanh và giọng nói. Toàn chập chững bước đi, bước chân trên những đụn đất chết. Không còn cảm thấy thù hận hay cuồng nộ. Không còn cảm thấy run sợ. Xung quanh Toàn là một khoảng chân không. Trong lòng cậu cũng hoàn toàn hổng rỗng. Dăm bảy người mũ sắt, mang súng vác băng ca và túi thuốc chạy qua. Toàn nhập vào họ, đi chuyển thương và đào bới cho đến hết đêm.

Sáng hôm ấy, một buổi sáng ảm đạm có mưa phùn cuối tháng mười hai năm 1972, một thiếu niên mười lăm tuổi đến cửa hàng thực phẩm để tìm bố. Không còn là thiếu niên nữa, cặp mắt của anh ta là mắt của một người trung niên đã qua lửa đạn. Ánh trong sáng tắt lịm, nhường chỗ cho sự đau đớn khắc nghiệt. Bố ơi, con không còn là con của ngày hôm qua. Có phải đôi tay sây sát này của con đã giết người? Giết chết một bóng ma thì đúng hơn? Toàn muốn tin tất cả chỉ là cơn ác mộng. Nhưng không khí se lạnh tang tóc của phố phường sáng nay đang tê buốt trên từng tế bào của cơ thể cậu.

Cửa hàng, nơi bố Toàn làm công tác tổ chức, bị hai quả bom nhỏ rơi trúng. Tấm biển sắt thò một đầu ra trên đống gạch vụn. Công việc cứu sập đã xong. Không tìm thấy người cán bộ già đã trực ở đây đêm qua.

Trên vỉa hè và dưới lòng đường còn lăn lóc mấy quả dừa rơi vỡ, như những cái hộp sọ vỡ toang hoác.

❖ ❖ ❖