Cuộc nổi loạn tuổi dậy thì ngắn ngủi của Elizabeth Fitch bắt đầu với hộp mỹ phẩm L’Oréal Pure Black, một cây kéo và một thẻ nhân dạng giả. Vụ việc kết thúc đẫm máu.

Gần như suốt quãng đời mười sáu năm, tám tháng và hai mốt ngày, cô nghiêm túc theo đúng những chỉ dẫn của mẹ. Bác sĩ Susan L. Fitch đưa ra chỉ dẫn, không phải mệnh lệnh. Elizabeth tuân thủ triệt để thời gian biểu mà mẹ cô lập ra, ăn theo bữa do chuyên gia dinh dưỡng của mẹ mình xác lập và đầu bếp của mẹ chế biến, mặc quần áo do nhà tư vấn thời trang của mẹ lựa chọn.

Bác sĩ Susan L. Fitch ăn mặc khá bảo thủ, cho phù hợp - theo quan niệm của bà - với cương vị là trưởng khoa ngoại bệnh viện Silva Memorial ở Chicago. Bà kỳ vọng, và định hướng, ái nữ của mình cũng làm như vậy.

Elizabeth học rất chăm, tuân thủ và tỏ ra xuất sắc trong những chương trình học luật mà mẹ cô vạch ra. Mùa thu, cô trở lại Harvard để theo đuổi ngành y. Như thế cô có thể trở thành bác sĩ giống như mẹ - chuyên khoa ngoại, giống như mẹ.

Elizabeth - chưa bao giờ bị gọi là Liz hay Lizzie hoặc Beth - nói trôi chảy tiếng Tây Ban Nha, Pháp, Ý, tiếng Nga thì tàm tạm còn tiếng Nhật ở mức sơ đẳng. Cô biết chơi cả piano lẫn violin. Cô đã từng tới châu Âu và châu Phi. Cô vừa gọi được tên tất cả các loại xương, thần kinh và cơ trong cơ thể người, vừa chơi được trôi chảy bản concerto viết cho piano của Chopin - cả bản Số 1 và 2.

Cô chưa bao giờ hẹn hò hay hôn một cậu trai nào. Cô cũng chưa bao giờ lang thang trong khu mua sắm với cả đám bạn gái, dự một buổi tiệc ngủ lại qua đêm ở nhà chủ tiệc hay rúc rích với bạn bè về món pizza hay kem hoa quả.

Với mười sáu năm, tám tháng và hai mốt ngày, cô là một sản phẩm từ kế hoạch đầy chi tiết và tỉ mẩn của mẹ mình.

Điều đó sắp thay đổi.

Cô nhìn mẹ sắp xếp đồ đạc. Susan, với mái tóc nâu rất đẹp tết gọn thành kiểu đặc trưng của bà, treo gọn một bộ cánh nữa vào chiếc túi đựng quần áo ngăn nắp, rồi xem lại tài liệu in từng ngày trong chương trình hội thảo y khoa kéo dài cả tuần được chia thành từng mục. Tài liệu in này có cả một bản kê từng sự kiện, cuộc hẹn, buổi gặp và bữa ăn, tất cả được lên lịch trình với trang phục, giày dép và các phụ kiện đã chọn sẵn.

Những bộ cánh thiết kế riêng; giày dép Ý, dĩ nhiên là như vậy rồi, Elizabeth nghĩ. Người ta phải mặc quần áo may đẹp, vải tốt. Nhưng không thể có màu tươi và đẹp trong cả mớ đen, xám, nâu thẫm. Cô tự hỏi làm thế nào mẹ cô có thể xinh đẹp khi chủ tâm mặc toàn thứ u ám như vậy được.

Sau hai học kỳ gấp rút ở trường, Elizabeth nghĩ cô bắt đầu có lẽ vậy - phát triển được thị hiếu thời trang của riêng mình. Thực tế, cô đã mua quần bò, áo có mũ trùm và một vài đôi giày cao cổ đế dày ở Cambridge.

Sử dụng tiền mặt, nên hóa đơn sẽ không thể hiện trên biên lại thẻ tín dụng của cô, trong trường hợp mẹ cô hay nhân viên kế toán của họ kiểm tra và hỏi về những món đồ ấy, tất cả hiện đang được giấu kỹ trong phòng cô.

Mặc những thứ đó, cô cảm thấy mình như một người khác hẳn, khác đến mức cô bước thẳng vào một hiệu McDonald và gọi suất Big Mac đầu tiên kèm gói khoai tây chiên cỡ lớn và chocolate.

Cảm giác vui sướng thật hết sảy, cô đã phải vào khu vệ sinh, ẩn kín trong một buồng và khóc một lúc.

Ngày hôm đó, mầm mống nổi loạn đã được gieo xuống, cô nghĩ như vậy, hoặc có lẽ chúng vẫn luôn nằm ở đó, im lìm, và chất béo cùng muối mặn đã đánh thức chúng.

Nhưng cô có thể cảm nhận được chúng, thực tế và cảm nhận rõ chúng đang nảy mầm trong bụng cô lúc này.

“Kế hoạch của mẹ thay đổi. Nhưng đâu nhất thiết vì vậy mà kế hoạch của con cũng phải thay đổi theo.”

Susan mất một lúc mới xếp gọn được túi giày vào chiếc va li hiệu Pullman bằng đôi tay phẫu thuật khéo léo và xinh xắn của bà, với bộ móng được cắt tỉa chỉn chu. Cắt tỉa theo phong cách Pháp, luôn như vậy - và không hề vẽ sơn.

“Elizabeth.” Giọng bà nhẹ nhàng và bình thản như cái tủ quần áo của mình. “Phải rất mất công mới lên lịch trình lại và cho con được tiếp nhận vào chương trình hè trong học kỳ này đấy. Con sẽ hoàn tất những yêu cầu để được tiếp nhận vào trường Y Harvard trước hạn cả một học kỳ.”

Chỉ nghĩ tới chuyện đó thôi cũng làm bụng Elizabeth quặn thắt. “Con được hứa hẹn có một kỳ nghỉ dài ba tuần, kể cả tuần tới, tại New York kia mà.”

“Nhưng đôi khi lời hứa đành phải gác lại. Nếu mẹ bỏ mất tuần tới đây thì mẹ sẽ không thể thay bác sĩ Dusecki đến hội nghị được.”

“Lẽ ra mẹ có thể từ chối mà.”

“Như thế thật ích kỷ và thiển cận.” Susan phủi qua chiếc áo khoác bà vừa treo lên, bước lùi lại để kiểm tra bản danh sách của mình. “Chắc chắn con đã đủ lớn để hiểu rằng những yêu cầu của công việc còn vượt cả niềm vui và sự rảnh rỗi.”

“Nếu con đã đủ lớn để hiểu điều đó thì tại sao con lại chưa đủ lớn để tự quyết định cho mình. Con muốn kỳ nghỉ này. Con rất cần.”

Susan chẳng hề liếc cô con gái mình lấy một lần. “Một cô bé ở tuổi con, thể chất và trí lực không cần phải nghỉ ngơi do học tập và các hoạt động khác. Thêm nữa, bà Laine đã có chuyến đi biển hai tuần mất rồi, và mẹ không thể đề nghị bà ấy hoãn kỳ nghỉ của bà. Chẳng còn ai nấu nướng cho con và trông nom nhà cửa.”

“Con có thể tự nấu ăn và chăm nom nhà cửa.”

“Elizabeth.” Giọng Susan cố thể hiện sắc thái rõ ràng và nhanh pha với vẻ chịu đựng đã lâu. “Mọi việc đã chốt rồi.”

“Nên con không được nói gì thêm phải không? Thế còn chuyện rèn luyện tính tự lập và sống có trách nhiệm thì sao ạ?”

“Tự lập hình thành theo từng mức độ, tinh thần trách nhiệm và tự do lựa chọn cũng vậy. Con vẫn cần được chỉ bảo và hướng dẫn. Nào, mẹ vừa gửi mail cho con thời gian biểu đã cập nhật dành cho tuần tới, và phong bì có tất cả thông tin về chương trình nằm trên bàn của con. Nhớ trực tiếp cảm ơn bác sĩ Frisco vì đã thu xếp chỗ cho con trong học kỳ mùa hè đấy.”

Vừa nói, Susan vừa đóng túi đựng quần áo lại, rồi đến cái va li Pullman nhỏ gọn của mình. Bà bước tới bàn làm việc của mình để kiểm tra lại đầu tóc và thỏi son.

“Mẹ chẳng hề lắng nghe bất kỳ chuyện gì con nói cả.”

Trong gương, ánh mắt Susan dịch về phía cô con gái. Lần đầu tiên, Elizabeth thầm nghĩ, mẹ cô cảm thấy áy náy khi nhìn cô từ lúc cô bước vào phòng ngủ. “Dĩ nhiên là mẹ nghe. Mẹ nghe mọi điều con nói, rất rõ ràng.”

“Nghe khác với lắng nghe.”

“Có thể đúng như vậy, Elizabeth, nhưng chúng ta đã thảo luận chuyện này rồi.”

“Thế đâu phải là thảo luận, đó là mệnh lệnh.”

Miệng Susan thoáng mím lại, dấu hiệu khó chịu duy nhất. Bà quay lại, đôi mắt xanh lơ hết sức bình thản, điềm nhiên. “Mẹ xin lỗi vì con cảm thấy như vậy. Là mẹ của con, mẹ phải làm những gì mẹ tin là tốt nhất cho con.”

“Còn theo con, những gì tốt nhất cho con là để con làm, sống, nói, nghĩ, hành động, mong muốn, trở thành đúng những gì mẹ quyết định cho con trước khi mẹ thụ thai với một tinh trùng đã được lựa chọn chính xác.”

Cô nghe thấy giọng mình tăng lên nhưng không sao kiểm soát nổi, cảm thấy dòng nước mắt nóng hổi trong mắt nhưng không tài nào ngăn được. “Con mỏi mệt vì phải làm vật thí nghiệm của mẹ rồi. Con mỏi mệt với từng phút của tất cả các ngày đều được sắp xếp, bố trí và dàn dựng để thỏa mãn kỳ vọng của mẹ rồi. Con muốn được tự mình lựa chọn, mua quần áo cho mình, đọc những cuốn sách con muốn đọc. Con muốn sống cuộc sống của chính con thay vì của mẹ.”

Susan nhướng mắt, vẻ đã quan tâm một chút. “Ờ. Thái độ của con không phải là lạ, nhất là ở tuổi này, nhưng con lại chọn một thời điểm rất không phù hợp để tranh cãi và tỏ thái độ ngang bướng.”

“Xin lỗi mẹ. Chuyện này nằm ngoài lịch trình.”

“Châm chích là chuyện bình thường, nhưng không nên như vậy.” Susan mở cặp xách, kiểm tra lại những gì bên trong. “Mẹ con mình sẽ nói tất cả những chuyện này khi mẹ trở về. Mẹ có hẹn với bác sĩ Bristoe.”

“Con không cần trị liệu! Con cần một người mẹ biết lắng nghe, biết ngó ngàng một chút xem cảm xúc của con như thế nào.”

“Kiểu nói năng như vậy chỉ càng cho thấy sự thiếu trưởng thành và hiểu biết.”

Đầy cáu kỉnh, Elizabeth vung tay, khua thành những vòng tròn. Nếu cô không thể bình tĩnh và lý trí được như mẹ, cô sẽ nổi khùng. “Vớ vẩn! Vớ vẩn! Vớ vẩn?”

“Lặp đi lặp lại càng chứng tỏ như vậy. Thời gian còn lại cuối tuần là để cho con suy ngẫm về hành vi của mình. Đồ ăn của con đều để sẵn trong tủ lạnh, có ghi rõ rồi. Danh sách đồ đạc thì ở trên bàn của con. Nhớ đến báo với cô Vee trong trường lúc tám giờ sáng thứ Hai. Con tham gia vào chương trình này thì mùa thu năm sau sẽ chắc chỗ trong HMS. Còn giờ giúp mẹ mang túi quần áo xuống nhà. Xe sẽ đến đón mẹ bất kỳ lúc nào.”

Ôi, những hạt mầm kia đang nhú lên, tách lớp đất trống và nhọc nhằn lách qua. Lần đầu tiên trong đời, Elizabeth nhìn thẳng vào mắt mẹ và nói: “Không.” Cô xoay người, nặng nề bỏ đi và đóng sầm cửa phòng mình lại. Cô buông mình xuống giường, đăm đăm nhìn lên trần nhà với đôi mắt nhòa lệ. Và cô chờ đợi.

Bất kỳ khoảnh khắc nào, bất kỳ giây nào, cô tự nhủ. Mẹ cô sẽ bước vào, yêu cầu cô phải xin lỗi, yêu cầu cô phải nghe lời. Và Elizabeth sẽ không chấp nhận làm gì hết.

Họ sẽ xảy ra xung đột, một cuộc chiến thực sự, với những hăm dọa trừng phạt kèm theo nhiều hậu quả. Có lẽ họ sẽ to tiếng với nhau. Có lẽ nếu họ to tiếng thì cuối cùng mẹ cô sẽ lắng nghe cô.

Và có lẽ, nếu họ to tiếng, cô mới có thể nói được tất cả những điều chất chứa trong lòng mình suốt năm qua. Những điều cô nghĩ giờ đã nằm trong lòng cô mãi mãi.

Cô không muốn làm bác sĩ. Cô không muốn phải sống từng giờ theo thời gian biểu hay phải giấu giếm một chiếc quần bò chỉ vì nó không vừa mắt mẹ.

Cô muốn có bạn bè, thay vì phải chấp nhận những cuộc hẹn xã giao. Cô muốn nghe loại nhạc mà những cô gái ở tuổi cô vẫn thường nghe. Cô muốn biết họ hay thì thầm, đùa cợt và nói về chuyện gì trong khi cô bị gạt ra rìa.

Cô không muốn làm một thiên tài hay một cá nhân xuất chúng. Cô muốn là một người bình thường. Cô chỉ muốn được như tất cả mọi người khác.

Cô lau nước mắt, ngóc dậy, nhìn sững ra cửa.

Bất kỳ khoảnh khắc nào, cô lại nghĩ, kể từ bây giờ. Mẹ cô chắc rất cáu. Bà ấy chắc sẽ xộc vào và khẳng định uy quyền. Chắc chắn.

“Làm thế đi nào,” Elizabeth lẩm nhẩm trong khi từng giây nhích dần thành phút. “Đừng để con lại phải nhượng bộ. Xin mẹ, xin mẹ, đừng bắt con phải nhượng bộ. Xin hãy yêu thương con trọn vẹn. Chỉ một lần này thôi.”

Nhưng nhiều phút cứ đằng đẵng trôi qua, Elizabeth nhoài ra khỏi giường. Cô biết, kiên nhẫn là vũ khí mạnh nhất của mẹ. Thứ vũ khí đó, và quan niệm bất di bất dịch rằng mình luôn đúng, đã hạ gục mọi đối thủ. Và chắc chắn cô con gái không đủ khả năng cự lại.

Thất bại, cô bước ra khỏi phòng, tiến về phía phòng của mẹ.

Túi quần áo, cặp xách, chiếc va li nhỏ hiệu Pullman có bánh xe đều đã biến mất. Ngay cả khi chạy xuống nhà cô cũng biết rằng mẹ mình đã đi rồi.

“Mẹ bỏ rơi mình. Mẹ cứ lẳng lặng bỏ đi.”

Trơ trọi, cô nhìn quanh phòng khách gọn gàng, trang nhã. Mọi thứ đều hoàn hảo - vải rèm, màu sắc, nghệ thuật, cách bài trí. Những món đồ cổ được truyền lại qua nhiều thế hệ của dòng họ Fitch - một sự trang nhã đến câm lặng.

Trống rỗng.

Cô nhận ra chẳng có gì thay đổi. Và sẽ không thay đổi.

“Vậy thì mình sẽ làm.”

Cô còn không cho phép suy nghĩ, thắc mắc hay phỏng đoán. Thay vào đó, cô quay trở lên, gom hết mấy cái kéo ở góc học tập của mình.

Trong phòng tắm, cô ngắm nghía gương mặt mình trong gương - những đặc điểm màu sắc thừa hưởng của cha mẹ - tóc màu nâu vàng, dày như tóc mẹ cô nhưng không có những lượn sóng mềm mại duyên dáng. Hai gò má cao cũng của mẹ, và những nét của người cha - cho dù ông ấy là ai - như đôi mắt màu lục sâu thẳm, nước da trắng trẻo, cái miệng rộng.

Khá quyến rũ đấy chứ, cô nghĩ thầm, bởi vì đó là vấn đề gien di truyền và mẹ cô sẽ phải chấp nhận. Nhưng không xinh đẹp, không ấn tượng như Susan, không hề. Và cô cho rằng đó là một điểm đáng thất vọng mà ngay cả mẹ cô cũng không giải quyết được.

“Quái vật,” Elizabeth áp một tay lên gương, tỏ vẻ khinh ghét những gì cô thấy trong đó. “Mày là đồ quái vật. Nhưng cho đến lúc này, mày không phải là đứa hèn nhát.”

Hít một hơi thật sâu, cô cắt phăng một lọn tóc dài đến bờ vai của mình và thẳng tay ném đi.

Cứ mỗi nhát kéo cô lại cảm thấy mình thêm mạnh mẽ. Tóc của cô và quyền lựa chọn của cô. Cô cứ để mặc những lọn tóc vừa bị cắt rời rơi lả tả xuống sàn. Trong lúc cắt lấy cắt để mái tóc, trong tâm trí cô dần hiện lên một hình ảnh.

Nhắm mắt lại, đầu nghiêng nghiêng, những nhát cắt của cô chậm dần. Thực ra thì cũng chỉ là vấn đề hình học và vật lý thôi mà. Tác động và phản ứng.

Trọng lượng - về mặt vật lý và ẩn dụ, cô nghĩ bụng - vừa bớt đi. Và con bé trong gương trông sáng sủa hơn. Mắt nó dường như to hơn, gương mặt không còn mỏng quẹt nữa, cũng không còn u sầu.

Trông nó... rất mới mẻ, Elizabeth nhận ra như vậy.

Rất cẩn thận, cô buông kéo xuống, và, khi nhận thấy mình đang thở hổn hển, cố gắng chủ động thở chậm lại.

Ngắn quá. Để kiểm tra, cô đưa một tay lên phần gáy và tai đã lộ hẳn ra, rồi vuốt vuốt phần tóc mái cô vừa cắt. Đều quá, cô tự nhủ. Cô lục tìm chiếc kéo cắt móng tay, thử tạo dáng cho chính mình.

Không tệ. Trông không ổn lắm, cô thừa nhận, nhưng khác hẳn. Mấu chốt là ở chỗ đó. Cô trông, và cảm thấy, mình rất khác.

Nhưng vẫn chưa xong.

Để mặc mớ tóc vụn vẫn vương vấn trên sàn, cô quay về phòng mình, thay sang những bộ quần áo bí mật của mình. Cô cần đồ làm đẹp - đó là cách nói của đám con gái. Sản phẩm tạo kiểu tóc. Và mỹ phẩm trang điểm. Rồi thêm nhiều quần áo.

Cô cần đến khu mua sắm.

Vô cùng hồi hộp, cô lẻn vào phòng làm việc của mẹ, lục lấy chìa khóa xe dự phòng. Tim cô đập thình thịch đầy phấn khích khi cô chạy vội xuống gara. Cô ngồi sau vô lăng, nhắm mắt lại một lát.

“Lên đường nào,” cô nói thầm, rồi bấm nút mở cửa gara và cho xe lùi ra ngoài.