Lâu rồi, lần đầu tiên cầm tập thơ và thấy hàng chữ

"Ví mà tôi đổi thời gian được.

Đổi cả thiên thu tiếng mẹ cười"...

của ông Trần Trung Đạo, tôi nhủ thầm rằng: cái ông này đúng là nhà thơ, văn chương bóng bẩy nhất đời. Đồng ý thì ai không thích được nhìn thấy mẹ cười? Tôi cũng vậy. Nhưng làm gì mà phải đổi cả thiên thu cơ chứ? Mẹ ở đó khi nào vui thì mẹ cười, khi giận mẹ la ráng chịu. Việc gì mà ông phải đem cả thiên thu để đổi lấy tiếng mẹ cười?

Nhưng đó là hai mươi năm về trước. Mạ tôi vẫn còn trẻ và khoẻ lắm.Vài ngày một lần mạ xách giỏ đi bộ ra chợ. Vừa đi và về khoảng một tiếng, như không. Đồ ăn mạ nấu để sẵn trong tủ lạnh. Cháu nội cháu ngoại gởi cho mạ trông, chiều đón về thỉnh thỏang lại thêm cái cà mèn đựng thức ăn…

Vậy đó, chị em tôi đón nhận tình thương của mạ, mặc nhiên như chim sẽ bay, và cá sẽ lội. Khi vui mạ cười, khi buồn thì… thôi.

Nhưng rồi năm tháng qua. Chim bay có lúc mỏi cánh, cá lội sẽ có ngày vương câu. Và mạ tôi rồi cũng có lúc vắng tiếng cười.

Tôi lại nhớ tới lời thơ năm nào của ông Trần Trung Đạo.

Bởi vì mạ đã vắng tiếng cười từ lâu lắm rồi. Mạ bệnh nằm trên giường cả mấy tháng nay, im lặng và mỏi mệt. Mỗi ngày mạ chỉ nói chút ít khi nào cảm thấy thiệt khoẻ và nhớ lại một câu chuyện cũ nào đó, mạ sẽ kể cho bất cứ đứa con nào đang ở bên cạnh. Mạ nói mà đôi mắt xa xăm như đang trở về sống lại với quảng đời xa xưa nào đó. Tôi thường ngồi nghe mạ kể và cảm thấy rằng mạ như cái máy chiếu phim cũ, nhớ cái gì, tới đâu, thì phát ra cái đó, để rồi lại quên ngay…

Mạ nói thì có, nhưng cười thì không. Hình như bệnh tật và già yếu đã làm tan biến tất cả sinh khí và niềm vui nào của mạ đủ để tạo một nụ cười.

Vậy mà một lần tôi đã làm được cho mạ cười.

Vô tình tôi đã đổi được cái thiên thu.

Trong mấy chị em, tôi là thằng hay ỷ mình là con trai trưởng được mạ cưng và …nể, nên thỉnh thoảng hay nói giỡn chuyện tầm phào với mạ cho mạ vui. Mạ tôi bệnh yếu nằm đó thôi chứ vấn đề tiền bạc vẫn rất sáng suốt. Trong nhà, tôi là người có nhiệm vụ mỗi tháng lấy cái check tiền già của mạ chia ra: tiền nào cúng chùa, tiền giúp trẻ mồ côi, người già neo đơn ở VN…mạ đều nhớ hết.

Một lần, tôi mới ra nhà bank lấy tiền về cho mạ, thấy mạ có vẻ khoẻ, tôi lại giỡn

- Mạ giàu quá à. Con thì dạo này nghèo lắm. Mạ cho con một trăm sài chơi.

Mạ hỏi

- Chơ tiền mi đi làm bỏ mô mà phải xin?

Tôi nói

- Tiền đi làm vợ nó giữ hết mạ ơi.

-Rứa à? Bộ "hắn" không cho mi đồng mô để tiêu à?

-Không! "hắn" giữ hết trơn.

Tôi thấy mạ nhìn thằng con với ánh mắt thương cảm, rồi sau đó mạ bỗng trở giọng bực bội

- Xí, cái đồ sợ vợ.

Thỉnh thoảng mới thấy mạ khoẻ và có hứng nói chuyện lâu như vậy nên cũng vui lây, bật cười ha hả

- Mạ ơi, con mà không sợ vợ mới là lạ đó. Mạ coi, nhà mình từ trên xuống dưới có ai mà không sợ vợ?

Tôi thấy mạ ra dáng suy nghĩ. Dĩ nhiên rồi, vì những lời tôi mới nói cũng không xa sự thực là mấy. Được mấy giây, chắc đã tìm ra chân lý, mạ há miệng to muốn cười theo tôi mà không thể phát ra tiếng. Nhưng ánh mắt của mạ đã nói lên tất cả. Mạ nhìn tôi, ánh mắt thông cảm rực niềm vui tươi. Đã lâu rồi anh em tôi chưa thấy được ánh mắt này.

Em gái tôi đang ngồi gần đó cũng cảm nhận được điều đó, la lên

- A mạ vui. Mạ đang cười đó anh...

Tôi phải quay mặt đi

Ô hay, bởi vì tôi đang cười vui, bỗng nhiên muốn ứa nước mắt!

Nếu ai một lần trong đời được cái cảm giác mừng đến phát khóc thì đó là giây phút này đây. Cái thiên thu mà ông Trần Trung Đạo hằng mong ước đó, là đây!

./.

( Sắp đến ngày giỗ mạ...)