Tôi đi học rất muộn, vì Ngoại sợ tôi đi học bị chúng bạn ăn hiếp. Chỉ khi Ngoại nằm xuống, về ở với má, tôi mới được gửi đi học. Ðúng là gửi, vì trường chỉ cách nhà có mấy bước chân nhưng chị Ba đã xếp quần áo tôi vào cái valise nhỏ, nói: "Má gửi em xuống trường bà Phước ở đỡ". Có lẽ vì Má không thể coi xuể sáu, bảy đứa con cùng lúc... Vậy là tôi và người anh thứ năm, đi học nội trú.

Trường bà Phước (hay bà sơ ) là trường duy nhất trong tỉnh có nội trú, và chỉ dạy chương trình Pháp. Mấy nhà giàu ở các vùng lân cận cũng gửi con đến học. Chỉ lọt có hai anh em tôi thuộc diện nhà nghèo nhưng may mắn được vào học.

Gặp các sơ, ấn tượng đầu tiên của tôi là rất sợ. Người nào cũng đội cái mũ to sù màu trằng, hai cánh mũ lại cài ngược trở lên, trông rất lạ, tôi chưa thấy ở ‘ngoài đời’ bao giờ. Áo họ dài phủ từ trên cổ xuống tận gót chân, lại xếp lớp như cái jupe ở phía dưới. Thứ gì trên người họ cũng một màu trắng muốt, trừ đôi giày và xâu chuỗi hạt đen bóng, có hình một người đàn ông nằm trên cây thánh giá, trông rất đau đớn, mà sau này tôi mới biết là Chúa Jesus, và được các Sơ kể nhiều chuyện về Chúa.

Sơ Marie phụ trách lớp học đầu tiên của tôi, là người mập mạp, da ngăm đen, trông phúc hậu, nhưng rất hay đánh. Cây thước trên tay Sơ cứ liên tục gõ xuống bàn, hay xuống đầu, xuống tay chúng tôi. Tôi học ráp vần trong quyển sách có nhiều màu sắc rất đẹp. Trong đó hình ảnh những đứa trẻ đều tóc vàng, da trẳng, ăn mặc thật lịch sự. Không hiểu vì sợ Sơ Marie hay vì tôi hơi chậm, khi chưa học chữ Việt đã phải học chữ Pháp, nên học hoài, tôi cũng không thể nào đọc đúng. Đầu tôi luôn lùng bùng mỗi lần bị Sơ Marie kêu lên khảo bài. Có lúc tôi và nhỏ bạn ngồi kế bên còn bày ra trốn dưới gầm ghế, mong Sơ Marie không thấy để kêu trả bài. Có lẽ tôi sẽ chẳng bao giờ học ráp vần được, nếu không vì một lý do nào đó Sơ Marie chuyển đi nơi khác, và Sơ Lorette thay vào.

Trái với Sơ Marie, Sơ Lorette dáng mảnh khảnh, có đôi mắt to, sâu rất hiền từ và ít đánh học trò. Mà cũng không hiểu do duyên gì, Sơ đặc biệt thương tôi, thường rất kiên nhẫn dạy tôi, nên cuối cùng rồi tôi cũng đọc được, viết được, và sau này, trong lớp của Sơ tôi còn được lãnh thưởng nữa.

Hè đến, tất cả học sinh nội trú đều có người nhà đến rước về. Có nhiều đứa chui vào trong những chiếc xe hơi bóng lộng, trong vòng tay âu yếm của mẹ cha. Chỉ hai anh em chúng tôi là không ai rước. Tôi có cảm tưởng như gia đình đã quên đến sự có mặt của chúng tôi, vì suốt cả năm cũng không có ai vào thăm viếng. Khu nội trú vằng vẻ quá, Sơ Lorette cho anh tôi qua ngủ cùng phòng, cạnh giường để tôi bớt sợ. Mỗi tối, Sơ đều ghé qua xem chúng tôi ngủ chưa. Những lúc ấy, tôi giả bộ nhắm mắt để Sơ không hỏi han gì, khiến tôi thêm tủi phận. Sáng sớm, Sơ lại đánh thức chúng tôi dậy, để cùng Sơ qua nhà thờ đọc kinh buổi sáng. Không như anh tôi, thường quay người qua chỗ khác ngủ tiếp, tôi lại lẹ làng bật dậy, rửa mặt đánh răng và ngoan ngoãn đi theo sau Sơ qua khoảng sân tối, đầy sương. Mỗi bước Sơ đi, xâu chuỗi trên người Sơ lại kêu lách cách một điệu nhạc vui tai. Điệu nhạc làm lòng tôi mềm lại như một đứa trẻ đang bước theo chân mẹ, an tâm và hạnh phúc.

Năm sau đó, trường bỏ chế độ nội trú nhưng vẫn dạy chương trình Pháp. Chúng tôi lại tiếp tục học với Sơ Lorette, thấy bài vở có khác, nhưng cũng không biết mình ở lớp mấy, còn bao nhiêu năm nữa thì xong. Tôi không cần biết vì những ngày học với Sơ, tôi rất hạnh phúc. Mỗi đầu tuần tôi đều được Sơ xướng tên, gọi lên lãnh thưởng. Phần thưởng cũng chả có gì là lớn lao, chỉ là những tấm ảnh nhỏ về đạo, nhưng lúc nào tôi cũng háo hức chờ đợi nó. Ngoài bài vở, Sơ còn tập cho chúng tôi những đức tính chịu đựng, kham nhẫn. Thí dụ như Sơ bảo khi khát nước, không xin phép chạy ra ngoài uống ngay, mà hãy dâng cho Chúa, sự chịu đựng của mình, đến lần thứ hai, thứ ba, mới đi uống nước. Đó là bài học chịu thương chịu khó, tôi đã học được ở Sơ, để sau này lớn lên dường như bài học đó cũng đã giúp tôi kiên nhẫn chịu đựng những thăng trầm của cuộc sống.

Rồi chương trình tiếng Pháp của các Sơ cũng chấm dứt. Tôi được đổi qua trường tiểu học ND, nằm đối diện với trường của các Sơ, chỉ băng qua đường là tới. Nhưng đúng là con trẻ rất vô tình, từ ngày đổi trường, tôi chưa bao giờ băng qua đường, ghé thăm Sơ Lorette. Rồi càng ngày tôi càng xa Sơ thêm mãi, xa luôn cả quê hương của mình. Nhưng khi ở xa, thì mọi thứ gắn bó với tuổi thơ, với ký ức lại trở nên rất gần. Hình ảnh và kỷ niệm những ngày học, sống bên Sơ Lorette lại bừng dậy trong tôi. Để đến một ngày khi tôi có dịp quay về chốn cũ, người đầu tiên tôi để ý kiếm tìm là Sơ Lorette. Trường của các Sơ ở tỉnh tôi đã đóng cửa từ lâu, chỉ còn một vài Sơ già ở đó. Họ cho tôi một địa chị ở ngay thành phố Saigon để đến tìm Sơ Lorette.

Thật cảm động là qua bao năm tháng đó, khi gặp lại Sơ trong lớp áo đen đơn giản, đứng bán kẹo bánh cho lũ học trò nhỏ trong giờ ra chơi, tôi nhận ra Sơ ngay mà Sơ cũng không quên tôi, hay quên anh tôi. Dường như không có thời gian nào đã qua đi giữa thầy trò tôi. Sơ nhắc lại những thói quen của tôi, của anh tôi, lúc còn là học trò của Sơ.

Từ đó, tôi vẫn thường xuyên liên lạc với Sơ cho đến ngày Sơ bị bệnh người già, phải chuyển về dòng tu kín dành cho các Sơ lớn tuổi, thì tôi mất liên lạc. Rồi tôi được tin Sơ đã về với Chúa không lâu sau đó.

Cảm ơn duyên lành đã đưa thầy trò chúng tôi gặp nhau. Dầu mỗi người chọn một tôn giáo khác nhau, nhưng tình thầy trò của chúng tôi vẫn nồng ấm. Sơ không chỉ dạy cho tôi những chữ vỡ lòng, mà còn ban tặng cho tôi tình thương của một người chị, người mẹ, để những ngày sống xa người thân của tôi, không quá trống trải, đơn côi.

Xin cảm ơn Sơ, người thầy đầu tiên của tôi.

T.Linh

20-11-2016