Một tác phẩm viết về những niềm hoan lạc

điên cuồng vào những năm 1987, viết về con đường rời khỏi

gia đình không trở lại của một thanh niên. Trong

khu rừng rậm rịt, vòng vo, mơ hồ hỗn độn của từ ngữ

này, bất cứ lúc nào cũng có thể nghe thấy tiếng gõ cửa

số phận con người....

Rời khỏi căn nhà tồi tàn, mốc thếch vẩn bụi, giống như người vừa thoát khỏi cơn mộng du, anh rảo bước trên con đường hai bên là tường của những ngôi nhà mái ngói màu đỏ đầy bụi bặm. Bước chân anh xiêu vẹo vượt qua những đống cỏ lưu cữ mùi mục nát từ năm này sang năm khác; trèo lên con đê lở lói với dòng nước xanh, đi thẳng vài trăm mét nữa, anh đã đến với cánh đồng mùa thu xanh tươi và rậm rạp. Hoa màu đang vào mùa đua nhau khoe sắc khiến anh có cảm giác mình như một con nhạn lạc bầy đang đập cánh một cách mệt mỏi trên trời cao, tâm tình đang kêu gào trong tuyệt vọng, thê lương. Anh biết, tất cả thế là đã hết, đã muộn. Màu xanh rợn ngợp của cánh đồng như những ánh chớp lóa mắt chiếu vào tâm hồn, biến tâm hồn anh trở nên hoang vắng. Hình như miệng anh đang ngoạm đầy cỏ vì anh cảm thấy cổ họng mình đầy vị cỏ dại đắng chát. Và anh, như loài bò, ngựa, lừa, dê... bắt đầu nhai cỏ, những nhúm cỏ khô khốc; tiếng nhai trệu trạo vang lên đều đặn, quai hàm liên tục hoạt động, tiếng răng nghiến ken két vào nhau, hai dòng nước dãi xanh lè từ từ trào ra ở hai bên khóe miệng. Từ dạ dày, những tiếng kêu quái dị như tiếng kêu của loài quạ đen cũng bắt đầu vang lên. Đúng lúc ấy anh quay người và nhìn khúc uốn cong của dòng sông đang được mặt trời chiều mùa thu dịu nhẹ chiếu rọi biến thành màu cam. Nước ở đây rất êm đềm phẳng lặng, trông như mặt gương được mạ một lớp đồng nhạt. Ảnh ngược của anh nằm yên trên những loài thủy tảo đang uốn éo và những con cá nhỏ màu đen dưới dòng nước. Anh không muốn gặp mọi người nữa. Anh đã từng nhiều lần tưởng tượng ra mình là một hình tượng phong lưu đầy khí thế ngồi trong giảng đường đại học: mặt như đánh phấn, môi tựa thoa son, mái tóc sắc như dao, lông mày như một nét mực, trong chiếc túi của bộ đồng phục giặt đến độ trắng toát luôn luôn giắt một chiếc bút máy Kim Tinh, một chiếc bút chì hình tam giác. Chiếc bóng dưới dòng sông vô tình làm cho hình bóng đẹp đẽ trong tâm trí anh vỡ òa. Hình như một ngày nào đó của năm ngoái thì phải, anh Cả đã giáng một bạt tai thật mạnh vào gương mặt gầy gò của anh. Anh đã nhìn thấy khuôn mặt dài như mặt lạc đà của mình, hai hàng lông mày thô thiển như hai trái đậu, rậm và đen sì, môi vểnh lên trời như môi của loài sơn dương đực đang trong lúc động tình, để lộ đôi hàm răng đen xỉn rất đặc trưng của cư dân vùng Đông Bắc. Phía trên vành môi đang vểnh lên ấy có vài sợi râu thưa thớt đen vàng hỗn tạp. Một con cóc màu đen to tướng phóng vụt qua trên đầu chiếc bóng của anh làm những con sóng gợn lên lăn tăn. Anh đang nghĩ đến lời thầy giáo sinh vật râu hùm hàm én nói: Thời Thần Nông có một loại cóc có râu rất dài, thường gọi là "quái vật có sừng". Trong lòng anh đột nhiên dâng lên một thứ cảm giác không lương thiện, vừa lạnh lẽo vừa chán chường. Anh cảm thấy không thoải mái. Mười năm trước, khi đứng bên bờ ao ngắm cảnh, có một con cóc ba chân bơi ngang qua chiếc bóng của anh dưới nước. Rất gian nan và kiên cường, con cóc bò lên mép nước rồi trốn vào trong mảng cỏ cây rậm rạp. Trông thấy cảnh ấy, không hiểu vì ghê sợ hay vì thương cảm mà nước mắt anh chảy ràn rụa trên má, nhưng cũng từ đó, hình ảnh con cóc bò một cách xiêu vẹo để lại dấu ấn vô cùng sâu đậm trong tâm trí anh. Lúc ấy anh chỉ mười bốn tuổi, bây giờ hai bốn, anh vẫn nhớ như in vẻ cô độc vẻ phẫn nộ trên mặt con cóc và những giọt nước đái vàng khè của nó dính trên lá cỏ xanh. Con sơn dương đang động tình, con quái vật có râu dài, con cóc có ba chân...

Anh chán ghét và buồn phiền quay đầu lại, bước thẳng một mạch theo hướng nam. Như một bàn cờ loang lổ, bình nguyên mênh mông của vùng Đông Bắc trải dài tít tắp đến hết tầm mắt. Anh đã rõ tất cả. Mùa hè năm ngoái, trong cơn giận dữ điên cuồng, anh đã cao giọng gào lên:

- Tôi không bao giờ ca ngợi đất đai! Ai ca tụng đất đai, kẻ ấy sẽ trở thành kẻ thù không đội trời chung với tôi. Tôi căm thù màu xanh. Ai ca tụng màu xanh, kẻ ấy chính là kẻ côn đồ giết người không lưu huyết tích!

Đúng lúc ấy, anh có cảm giác trái tim mình - giống như một con bê đang bú mẹ - thúc mạnh vào lồng ngực, những đoạn ruột non như những con rắn quấn lấy dạ dày của anh. Lúc này, cánh đồng mênh mông đang xanh ngát, những mảng màu xanh có thứ bậc không hoàn toàn trùng nhau. Màu xanh ấy cũng giống như một loại tình cảm có thứ bậc và một nhu cầu tình cảm có thứ bậc, chẳng khác nào mười mấy khuôn mặt khác nhau của một kẻ ngụy quân tử. Đôi mắt vừa tiếp xúc với màu xanh, trái tim anh như một đôi chân mang ủng đi ngựa thúc thẳng vào dạ dày, anh cảm thấy mình như một con đỉa phải vôi co tròn người lại, như một con ốc sên bị nước sôi tưới vào cuộn lại thành hình chữ "a" và giương hai chiếc sừng nhỏ xíu chống đỡ một cách tuyệt vọng hãi hùng. Đỉa còn có tên là mã hoàng, thuộc loại động vật xoang tràng thích ăn loài rận nước, bỏ chúng vào nồi đất sao khô rồi nghiền nát sẽ là một loại thuốc chuyên trị bệnh kiết lỵ. Anh cảm thấy cái màu xanh được người ta tán dương và ca tụng ấy vô cùng bẩn thỉu. Màu xanh là nơi ẩn tàng của bao nhiêu là thứ uế tạp, là chiếc thùng tàng trữ tinh dịch của trạm cung cấp giống ở trại lợn huyện. Cô gái làm ở đó có mái tóc dài chấm vai, đeo đôi găng tay bằng cao su đặc biệt đến độ có cảm giác chúng không tồn tại, cầm cái dụng cụ giao phối chứa đầy tinh dịch đi đến phía sau mông của con lợn nái non chọc vào - giống như đứa trẻ nghịch ngợm đang đùa với khẩu súng phun nước làm bằng ống tre - con lợn nái rên ư ử đầy khoái lạc, cô gái làm công việc phối giống ho lên một tiếng thật nghiêm trang. Thầy giáo sinh vật râu hùm hàm én có vẻ bị kích động, nói:

- Các em... loài tạp chủng đang chiếm ưu thế... Các em... Năm một chín năm tám, có một số thầy giáo trường chúng ta đã lấy được tinh dịch của sơn dương để phối cho thỏ nhà. Họ đã phạm phải sai lầm gì? Họ còn lấy giống lúa nước để cấy trên thân lau sậy, họ đã phạm phải sai lầm gì?

Hình như có hai tổ ong bị phá quấy đang đeo hai bên tai anh, tiếng trả lời của các bạn trong lớp đều biến thành tiếng đập cánh của những con ong ngựa. Ánh nắng mặt trời gay gắt rọi xuống cây cỏ trong trạm phối giống lợn. Trong cái màu vàng rực ấy, anh trông thấy cô chuyên gia phối giống mặc chiếc áo choàng trắng đang mím chặt đôi môi hồng hào đầy sức sống, ngúng nguẩy cặp mông đầy đặn trong chiếc áo choàng nhầy nhụa tinh dịch đi về phía một con lợn Trường Bạch. Anh không thể quên được khuôn mặt mím môi nghiến răng trông có vẻ rất giận dữ của cô ta. Anh ngửi thấy mùi tanh nồng nồng của cái chất dịch nhầy nhầy dinh dính và trơn tuột như cá chạch tỏa ra từ trong ống thụ tinh trong suốt trên tay của cô chuyên gia. Sau này, khi làm bài thi môn sinh vật, anh cũng ngửi thấy mùi tanh nóng hôi hổi từ nước bốc lên tại chỗ cong của dòng sông bị ánh mặt trời mùa thu thiêu đốt suốt một ngày, là do những con cá chạch đã vùi đầu dưới đáy dòng sông, trong bùn bẩn phát tiết ra.

Anh không muốn ngoái đầu lại nữa, cho dù cái mùi tanh tanh nồng ấm kia đang hấp dẫn anh, cho dù toàn thân anh như một cây nến mềm oặt đang ngã về phía sức nóng ở bên phải. Anh rất sợ, anh biết cái mùi cá chạch ngâm mình dưới bùn đã phá hỏng kỳ thi năm ngoái của anh. Anh đã từng nảy sinh ý nghĩ dùng nước sôi tiêu diệt toàn bộ cá chạch trong thế giới này. Không thể được, và anh vẫn biết đó là một chứng bệnh về tinh thần, không cần phải nhọc tâm vọng tưởng nữa. Cuối cùng, ý chí bạc nhược của anh không thể ngăn cản được sự mê hoặc đến từ phía bên phải. Đôi mắt anh nhìn về phía trước, trong chớp mắt tất cả các mảng mầu xanh đều biến thành những mảng bùn đặc sệt, và trong đó có muôn vàn con cá chạch đang kêu chin chít, trườn qua trườn lại, rồi trườn vào những chiếc lỗ nhỏ sâu hun hút. Anh nghiêng đầu quay về hướng tây. Dòng nước trong vắt ở khúc quanh của dòng sông phản chiếu đôi mắt trắng xám, chiếu rọi luôn cả những dục vọng thầm kín đáng xấu hổ ẩn tàng trong chiếc đầu của anh. Để trốn chạy khỏi cái hình ảnh đáng ghét của chính mình trong làn nước, một cách không cảm giác, anh vứt chiếc kính cận ra thật xa. Nó rơi vào đám cỏ hương bồ màu xanh điểm những nét úa vàng. Trong một cảm giác mơ hồ, anh trông thấy những cành lá hương bồ đang lấp lánh màu cà phê nhạt, rất ấm nhưng cũng rất cô độc. Lúc ấy, tất cả màu sắc và cảnh vật đều chất chứa vẻ thê lương và sầu muộn trong mắt anh. Năm con vịt và bốn con ngỗng trắng đang chạy ra khỏi những đám rau bên cạnh khúc quanh của dòng sông và dang rộng cánh chạy ào xuống mặt nước, phía sau chúng là một lão già trông như con yêu quái mặt xanh trong truyền thuyết, đang đuổi theo một con vịt bị thương, tay lão giơ cao một chiếc roi da trâu đánh mạnh vào nó. Mỗi ngọn roi bổ xuống, con vịt lại lăn một vòng, giãy giụa rồi đứng dậy, chiếc cổ như lò xo rướn lên thụp xuống, cái mồm rộng ngoác ra kêu lên những tiếng cạc cạc rè rè. Lão già lùi lại hai bước, chiếc roi lại được đưa lên cao như một con rồng uốn lượn rồi thẳng đuột ra, vút xuống - lần này thì ngay vào cổ con vịt. Chiếc cổ đang đu đưa đứt lìa, như thể người ta dùng một con dao thật sắc chém vào thân cây cao lương, một vài chiếc lông bé xíu bay lên. Anh nghe rõ tiếng rít rợn người của đường roi, trái tim anh như bị xẻ ra làm đôi trong tiếng rít ấy. Đứng bên kia dòng sông, cách anh một dòng nước cong mang mùi vị tanh nồng của những con cá chạch, lão già mặt xanh gào lên:

- Là vịt của mày à? Là vịt của mày, ta cũng chẳng ngán. Mày hãy chống mắt lên mà xem đây, nó ăn rau của ta, ta phải giết nó. Kẻ nào dám ăn rau của ta, ta đánh chết kẻ ấy!

Anh sợ hãi, lúng túng buông đôi tay đang che ngang đôi lông mày xuống, đứng như trời trồng bên này sông, trân trối nhìn lão già đang múa may quay cuồng như một con vượn ở phía bên kia. Toàn thân anh tê dại như một cây gỗ mục. Lão già nhặt con vịt chết lên, túm ngay vào chỗ chiếc cổ đã bị chặt đứt, huơ huơ mấy vòng rồi dùng sức ném sang. Con vịt lộn nhào trên không như chiếc máy bay bị đạn phòng không trong chiến tranh rồi rơi xuống dòng làm nước sông màu xanh lục bắn lên trông như một đóa hoa cúc đen đang nở trước mắt anh.

- Mày không phục à? - Lão già hỏi. - Không phục thì lên thôn mà kiện. Có lý đi khắp thiên hạ, vô lý một tấc khó dời! Hảo hán gây chuyện hảo hán chịu trách nhiệm, tên ta là Vương Thiên Tứ, ngoại hiệu là ông Trời. Mày cứ đi kiện đi!

Anh cảm thấy đầu mình đau nhức, mơ mơ hồ hồ đứng yên nhìn lão. Đột nhiên anh nhìn thấy lão già tự xưng là ông Trời ấy câm bặt tiếng gào thét, tiếng chửi bới, một cánh tay đưa lên cao và một chân giơ lên, như một diễn viên múa quay một vòng rồi chúi đầu xuống đất, chẳng khác nào một con vịt đang cúi xuống ăn rau. Trên dòng sông, vịt và ngỗng đang giao phối hỗn loạn, con vịt chết thì đang nổi phập phù, đít vổng lên trời. Lão già đang bò trên đám rau phía bên kia bờ sông, lên cơn co giật. Giống như một tên sát nhân, anh kinh hoàng co giò bỏ chạy. Mùi vị nồng ấm nơi khúc sông cong dường như trở nên lạnh lẽo. Anh cảm thấy bắt đầu sợ hãi kế hoạch của chính mình. Anh chạy, chiếc bình nặng trình trịch đập vào xương hông đau nhói. Anh nhắm mắt chạy về phía trước, chạy trốn cái chết, chạy trốn nỗi sợ hãi, suýt chút nữa thì đâm sầm vào thiếc sừng cong nhọn hoắt của một con bò đi trên đường. May mà con bò rất nhân từ khẽ lắc đầu để tránh thân hình anh đổ ập vào sừng nó. Nó đang kéo một chiếc xe vừa to vừa cũ nát, trên đó chất mười mấy bó lúa chín, những bông lúa vươn ra ngoài thùng xe trông như đuôi của loài chuột hoang. Ngồi trên xe là một người đàn ông và một người đàn bà, xét về mặt tuổi tác thì là hai mẹ con, nhưng xét về mặt biểu hiện tình cảm thì là vợ chồng. Anh lại vừa thoáng ngửi thấy mùi cá chạch, nhưng nó lại lẫn lộn với mùi tanh của giống ba ba. Anh cảm thấy chán ghét, một nỗi chán ghét màu xanh lục như đang muốn trào ra khỏi cổ họng.

- Đui rồi à? - Gã đàn ông trẻ ngồi trên xe nhe răng như răng lợn chửi.

Anh hoang mang mơ hồ nhìn gã. Gã lại cất tiếng:

- Vĩnh Lạc!

Gã gọi tên cúng cơm của anh. Anh cảm thấy một nỗi sỉ nhục đầy ắp trong lòng.

- Vĩnh Lạc à, mày học quá nhiều thành ra điên tàng rồi đó. Thi đại học à? Đâu có dễ thế. Mộ của bố mày đâu có phải chôn nơi phong thủy tốt lành, thi đến bạc đầu mày cũng không đỗ nổi đâu. Mau về dời mộ cho bố đi thì may ra!

Người đàn bà cười lên khanh khách, điệu cười khiến lông tóc anh muốn dựng đứng cả lên, tiếng cười như của quỷ dữ giữa thanh thiên bạch nhật. Người đàn bà khoảng năm mươi tuổi ấy đưa ngón tay dí dí vào trán của gã đàn ông, mắng yêu:

- Con trai ơi! Nói năng chi mà vô tình thế!

Gã đàn ông cười nhăn nhở, dùng chiếc roi dài chọc vào người anh mấy cái, quát lớn:

- Tránh đường! Chó khôn không đứng giữa đường!

Như một cái máy, anh tránh sang một bên để cho con bò và những bó lúa trên chiếc xe bò vượt qua sát trước ngực mình. Gã đàn ông gục đầu vào lòng người đàn bà, bà ta đang vuốt ve gương mặt gã. Bỗng nhiên anh nhớ lại những gì vừa trông thấy, người đàn bà có hàm răng còn đen hơn cả cứt chó, mái tóc thưa thớt bóng mượt như bị chó liếm. Chiếc xe xiêu xiêu vẹo vẹo đi đã khá xa, anh chửi thầm trong bụng:

- Lão Kiến Thương! Tao ỉa vào mặt mụ mẹ vợ già của lão!

Lời chửi vừa nghĩ ra, ngay lập tức anh thấy hối hận vì nhận ra những lời lẽ rất bẩn thỉu ấy chẳng phù hợp tí nào với thân phận của anh. Mụ đàn bà có cái tên mà anh gọi là "mụ mẹ vợ già" ấy vốn là mẹ vợ của Kiến Thương; con gái đi theo người khác, mụ ta bèn thế vào vị trí của con mình. Mấy năm trước mụ ta tác oai tác quái nên có biệt hiệu là Tam Tiên Cô. Thầy giáo La trẻ người non dạ vứt giáo án xuống bàn, miệng thầy há to đến tận mang tai, dưới chiếc mũi chỉ còn lại chiếc cằm láng bóng:

- Tam Tiên Cô chỉ mới bốn lăm tuổi, vẫn cứ còn trẻ, vì sao không thể mang giày thêu hoa, mặc váy ngắn? Tại sao không thể đánh phấn son, không đeo đồ nữ trang? Trưởng khu có thể phê bình bà ta can thiệp vào tự do hôn nhân của Tiểu Cần, không nên phê bình bà ta trang điểm lòe loẹt. Người Trung Quốc rất chóng già nhưng chỉ mới bốn lăm đã gọi là già thưa? Tuổi ấy không thể yêu đương, không thể kết hôn được sao? Từ góc độ ấy mà xét, tôi cho rằng Tam Tiên Cô là người phụ nữ ít chịu ràng buộc bởi tư tưởng phong kiến nhất trong khu giải phóng...

Anh và bạn học đang chăm chú nhìn cái miệng mở ra ngậm lại trên khuôn mặt thầy giáo La. Tất cả đều không biết trong miệng thầy đang chảy ra một chất dịch của ong chúa hay là thuốc trừ sâu. Dịch ong chúa cũng được, thuốc trừ sâu cũng xong, tất cả đều được nuốt trôi vào bụng không sót giọt nào. Anh và tất cả các bạn đều cười ầm lên, cười một cách điên cuồng, có phần dâm tà và ác độc. Từng tràng cười liên tiếp, tràng nọ nối tràng kia, chấn động không khí, đến nỗi những tấm cửa kính cũng rung rinh; học sinh lớp mười, lớp mười một ở những phòng học kế bên đang trong giờ toán với một mớ công thức hư vô lúc ẩn lúc hiện và giờ lịch sử Ai Cập mù mờ như mây khói đứng bật cả dậy, ùa ra cửa sổ cửa lớn, mặt trắng bệch thất thần. Một cô giáo mặt đầy nốt ruồi dùng cây thước đẩy đẩy vào cánh cửa sổ - đầu cây thước có gắn một chiếc ốc vít kim loại sáng lấp lánh, cánh cửa kính phát ra những tiếng kêu đau đớn - tức giận nhìn cái mồm đang ngoác đến tận mang tai của thầy La rồi gắng hết sức ho lên mấy tiếng. Giọng thầy La kiên định và trang trọng như của thầy bí thư Đảng ủy, nói:

- Phải sửa sai cho Tam Tiên Cô! Các em đồng ý hay không?

Anh dùng toàn bộ sức lực gào lên: Đồng ý! Anh đã gào bằng một giọng thật trầm để phun hết những gì chất chứa trong lòng sau mười năm bị kềm nén, ngói trên mái chấn động. Anh biết, trong tổng số tám mươi học sinh ở cái lớp gọi là "lớp ôn tập" ấy, giọng nói của anh chỉ thuộc hạng vừa, thậm chí không bằng con bé có biệt danh Donia trong lớp. Từ cái miệng thật nhỏ trên cái đầu nhỏ và tất nhiên là bộ óc cũng nhỏ xíu như óc gà của nó, tại sao lại có thể phát xuất ra một âm thanh vừa cao vừa sắc nhọn như thế, đúng là một kỳ tích! Gương mặt cô giáo dạy sử như nở phềnh ra, vô số nốt ruồi sáng rực lên như những vì sao lấp lánh. Đêm nay sao sáng đầy trời, anh nghĩ đến chuyện cô giáo dạy sử vì thấy trong bữa ăn của học sinh quá ít thịt mà chửi nhau với lão Dương mặt rỗ. Cô chửi mặt lão Dương giống hệt "củ cải bị gà mổ"; lão Dương chỉ nói: "Còn cô thì quá đẹp, thiên hạ đệ nhất mỹ nhân, "đêm nay sao sáng đầy trời". Cô giáo dạy sử ôm mặt bỏ chạy, còn lão Dương mặt rỗ thì gõ vào mâm và hát một đoạn ca kịch. Sau đó, nghe đâu là cô giáo dạy sử đã nhờ người đến tận Thiên Tân mua về cả một rương kem tẩy nốt ruồi, lại còn đến phòng thí nghiệm hóa học xin một lọ axit sunfuric để sẵn, trong tình huống dùng kem không có công hiệu thì sẽ dùng loại axit này chấm vào nốt ruồi để đốt cháy nó. Thầy giáo hóa học nói: "Đêm nay sao sáng đầy trời" và "củ cải bị gà mổ", cái nào đẹp hơn? Nghe đâu là cô giáo dạy sử đứng lặng hồi lâu rồi đặt lọ axit xuống, bỏ ra khỏi phòng. Lúc này, cô giáo dạy sử đang điên tiết lôi mạnh cửa sổ, gào khản cổ để dọa học sinh. Bí thư Đảng ủy - người đáng kính trong trường - cũng chạy ra khỏi phòng làm việc, chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra, đứng ngơ ngác ở giữa sân trường rồi như thằng mù sờ voi đi đến bên cạnh dãy phòng học, dùng một chất giọng thật trang nghiêm, bên trong nhu hòa nhưng bên ngoài rất cứng cỏi, quát lớn: Không cho phép cao giọng làm ồn! Quát xong thì thầy bỏ đi, dáng xiêu vẹo, quýnh quáng như một con chó bị lạc nhà, như con cá bị mắc lưới. Anh nghĩ: Không cho phép cao giọng làm ồn, lẽ nào lại có chuyện thấp giọng làm ồn sao? Khi anh lật cuốn từ điển ra thì chuông hết giờ reo vang.