Mặt trời chỉ còn cách xa ngọn núi chừng nửa một con sào.

Chung quanh thành cũ Tây-Đô, các đồi lũng, rừng cây đã bắt đầu nhòa nhạt dưới lớp sương chiều trắng xóa như bụi phấn.

Trong một nếp nhà cổ, thoạt nom cũng biết ngay là một phủ đệ của bậc công hầu, ở giáp gần cửa Bắc thành trì, một đám đông hội họp giữa trung đường, vẻ lặng lẽ và nghiêm trọng.

Người ta không phải là tay thông thạo tinh đời cũng có thể biết ngay rằng đấy là một cuộc hội họp bí mật để mưu việc gì lớn lao và ghê gớm hết sức. Và, nếu người ta tò mò nhìn kỹ từng nhân vật có dự phần vào sự âm mưu kia, người ta sẽ nhận thấy công tử Đàm Văn-Nghĩa – con quan cố Lại-bộ Thượng-thư Đàm Văn-Lễ, quan Binh-bộ Thượng-thư Vũ Quyền – hiện đương cáo ốm nghỉ việc, Vũ-tá-Hầu Phùng Mại, Lê Quang-Độ, Trình Chí-Sâm, Vũ Như-Tô và nguyên Quận-công Trịnh Duy-Sản, một thiếu niên danh tướng, có sức địch muôn người.

Mặt trời lặn. Nhúm bụi vàng trên các chòm cây cao vụt tắt. Sương trắng thêm dầy đặc làm cho sự vật càng huyễn mộng …

Đó đây, bắt đầu le lói một vài ánh đèn dầu. Và, trong khách thính nhà Đàm công tử, bọn gia nhân cũng đã đánh lửa châm vào các ngọn hồng lạp.

Vũ Quyền tỏ ý nóng nảy:

– Cứ tính đúng kỳ hẹn và nếu không xảy sự gì bất trắc, chúa công phải đã về tới đây chứ!

Trịnh Duy-Sản nói:

– Xin tiên sinh nán đợi một chút. Tôi chắc không xảy ra sự gì bất trắc được, một khi mà chính Mạc Đăng-Dung đã chịu làm nội ứng cho ta!

Duy-Sản vừa dứt lời; một tiếng vó ngựa phi nhanh bỗng từ xa vẳng đến…

Mọi người không ai bảo ai cùng đứng phắt cả dậy và cùng nói:

– Đây hẳn!

Tên canh cổng chạy vào nói với Đàm công tử:

– Bẩm …

Văn-Nghĩa gạt phắt:

– Biết rồi!…

Chàng quay lại đám đông:

– Nào, mời các quan cùng ra nghênh tiếp chúa thượng.

Cả bọn xuống thềm ra cổng rồi, một lát sau, lại trở vào nhà khách, theo sau một người trạc độ ba mươi, dáng lùn vì cả ngang, mặc áo da cừu bọc nhiễu mầu hồ thủy, đầu chít khăn thâm, chân đi giày bít gót.

Người lạ điềm nhiên vào thẳng chiếc sập sơn kê giữa phòng, ngồi xuống góc chiếu phía trong, bên tả.

Người ấy hoan hỉ nhìn đám đông và nói:

– Cảm ơn các ông có lòng ngóng đợi. Đường xa, đi gấp, lạnh và mệt quá!…

Vũ Quyền đáp:

– Quỷ-vương Uy-Mục hoang dâm, tàn ác hơn Kiệt, Trụ, nào thí Thái-Hoàng Thái-Hậu, nào tru diệt công thần, ngày đêm chỉ rượu và gái, khiến cho chính sự nát bét, trăm họ lầm than, như vậy thì chẳng cứ chúng tôi, ngay kẻ nông phu, nông phụ chốn lều tranh vách đất cũng chờ mong chân chúa ra đời vậy.

Đàm Văn-Nghĩa truyền gia nhân dâng trà nóng.

Nhờ ánh nến, ta có thể trông rõ vẻ mặt người mà ai nấy cùng chắp tay tôn làm chúa thượng.

Ấy là một người đàn ông trên dưới ba mươi tuổi, mập mạp, da ngăm ngăm đen, điểm mấy nốt rỗ hoa. Khuôn mặt người ấy vuông chữ điền, mũi sư tử, miệng rộng, môi dầy, thâm. Hai mắt ti hí, mỗi khi ông ta cười, híp hẳn lại.

Ông ta tên gọi Lê Oanh, cháu ruột Lê Thánh-Tông Hoàng-Đế và anh em con chú con bác với đương kim thiên tử, tức Lê Uy-Mục, tức Quỷ-vương vậy.

Vì dự vào kim chi ngọc diệp, Lê Oanh được phong chức Giản-tu-công.

Oanh tính cũng hoang tàng chẳng khác gì Uy-Mục, nhưng ông ta là người nham hiểm, khéo che đậy nên lừa mắt thiên hạ rất dễ.

Bọn Vũ Quyền đương muốn phế Uy-Mục-Đế nên nghĩ đến ông ta, bởi trong hàng tôn thất, ông ta là giọt máu gần hơn cả. Họ mưu với Mạc Đăng-Dung đánh tháo cho Lê Oanh, lúc ấy, đương bị giam kín trong ngục. Họ đưa Lê Oanh về Tây đô để mưu khởi sự. Đương là một tên tù, Lê Oanh chợt thấy mình trở nên một ông hậu tuyển Hoàng-Đế, cái mộng vinh hoa phú quý đột ngột ấy làm cho y say ngây ngất như rượu mạnh. Nhưng, y cũng bắt chước những bậc chân quân tử mà ra ý nhún nhường:

– Đã đành Uy-Mục hoang dâm tàn bạo, thần người cùng ghét và thiên hạ đương ngóng trông một vị chân chúa ra đời, nhưng tôi tự xét tài sơ đức bạc, sợ không xứng đáng cái nhiệm vụ tối cao ấy chăng?

Vũ Quyền đáp:

– Minh công hà tất phải khiêm nhượng lúc nầy, vì ngoài minh công ra, ai là người có thể đảm đương nổi quốc gia trọng sự bây giờ?

Giản-tu-công ngần ngại một lát:

– Các ông đã nói thế, tôi cũng bất khả từ nan, nhưng nếu tôi cố đương nổi việc ấy chính do nhờ sự phù tá của các ông.

Hết thảy cùng nói:

– Chúng tôi nguyện hết lòng thờ ngài.

– Thế công việc, các ông định sẽ cử hành như thế nào?

– Hiện nay, Quỷ-vương suốt ngày say rượu với bọn cung nhân, chúng tôi có thể phò minh công về kinh thành mà không ai biết gì cả. Cấm vệ quân lại đã thuận theo ta, sự đột nhập cung đình lại càng dễ lắm. Minh công chỉ việc bắt lấy Quỷ-vương đem giết, tuyên bố tội lỗi cho thiên hạ cùng hay rồi chính vị Hoàng- Đế là yên chuyện.

Giản-tu-công nghe nói mừng rỡ khấp khởi vội hỏi:

– Thế bao giờ thì các ông định khởi sự?

Vũ Quyền đáp:

– Hôm nay là mồng chín tháng chạp, mồng mười minh công lên đường. Giữa lúc mọi người túi bụi vì tết, hành động của ta không ai để ý. Mà gián hoặc có xảy ra sự gì ngăn trở, một mình Nguyên Quận-công Trịnh Duy-Sản cũng thừa đủ đói phố.

Giản-tu-công khẽ liếc mắt nhìn chàng thanh niên võ tướng. Trịnh Duy-Sản nghiêng mình:

– Tiểu tướng nguyện xin phù tá minh công cho tới lúc vào được Đại nội.

– Tướng quân chẳng cần phải cam hốt thì ta cũng đã hiểu biết cái tài vạn nhân địch của tướng-quân rồi!…

Bọn gia nhân nhà Đàm công-tử dâng tiệc yến. Ai nấy tùy theo thứ bậc, chia nhau chỗ ngồi.

Đàm công-tử nói:

– Từ khi cha tôi bị hôn quân giết chết một cách đau khổ, chúng tôi ngày đêm lo việc phục thù, không ngờ bữa nay, cái chí của tôi thình lình thành tựu một cách rực rỡ, tôi dẫu chết cũng không ngại gì. Tôi xin cầm roi theo hầu sau ngựa chúa công để chính mắt được thấy cái cảnh mây mù bị quét sạch.

Vũ Quyền cười:

– Bảo là mây mù bị quét sạch để thế gian thấy ánh mặt trời…

– Bẩm thượng quan, chính thế. Từ khi đức Thái-Tổ phá tan quân Tàu đem lại nền thịnh trị cho nước Nam đến giờ, trải sáu triều vua, toàn những thánh quân, hiền chúa cả. Không ngờ đến đời Uy-Mục-Đế, những nết hoang-tàng làm cho vận hội quốc gia phải suy-sút. Nếu không có bậc chân chúa ra đời lúc này, tôi e nhà Lê chẳng bao lâu nữa mà đò nát, khiến cho công phu khai thác của liệt thánh trở nèn uổng phí mất cả.

Vũ Quyền đáp:

– Túc-hạ nói rất phải! và bậc chân chúa mọi người đương mong đợi chính là Minh-công đây chứ còn là ai.

Giản-tu-công khiêm nhường:

– Nhưng nếu Hán Cao-Tổ lên được đế nghiệp ấy chính cũng là nhờ có văn võ tài năng phù tá. Phi các hào kiệt trong thiên-hạ giúp đỡ, ông vua nào dám tự khoe mình đủ tài để tóm thâu thiên hạ!

Nói đến đấy, Giản-tu-công đặt cốc rượu buông một tiếng thở dài:

– Tôi chỉ buồn một nỗi là một phen về kinh, mắt tôi phải nhìn một cái cảnh cốt nhục tương tàn mà thôi. Uy-Mục, dù sao, cũng là một giọt máu thiêng liêng của Liệt-Thánh để lại…

Câu nói đầy ý nhân từ khiến cử tọa phải cảm động. Và, nhân men rượu làm cho ai nấy dễ lạc quan, họ cố ý thấy ở Giản-tu-công một tâm hồn khoan nhân đức độ. Rồi thì tất cả cái gì là hoài nghi còn sót lại đều tiêu tan đi hết.

Họ đua nhau kể tội Uy-Mục để thêm lòng tin của Giản-tu-công.

Đàm công-tử nói:

– Phụ thân tôi bị giết cùng với quan Đô-ngự-sử Nguyễn Quang-Bật và Thái-hoàng Thái-hậu, chỉ vì Thái-hoàng Thái-hậu, Nguyễn Tướng-công, và cha tôi có ý không muốn lập ông Tuấn (tên Uy-mục Đế) lên ngôi, khi Túc-Tôn Hoàng-Đế giá băng. Sau khi đã nắm được chính quyền, và trừ khử được hết các bậc trung thần ưa nói thẳng, Quỷ-vương chỉ chơi bời cho thỏa chí, không lo gì đến Triều chính nữa!…

Giản-tu-công cúi mặt nín lặng một lát rồi mới ngẩng đầu lên, nhưng không nhìn một người nào. Tia mắt ông ta chiếu thẳng vào ngọn hồng lạp đang rung rinh cháy ở gần ngay góc bên tả sập son và thong thả nói, như nói với mình nhiều hơn nói với cử tọa:

– Làm vua mà phóng đãng như Kiệt-Trụ thì thế nào một ngày kia cũng phải cái họa diệt thân không tránh được!..

Vũ Như-Tô, vì quan chức kém hơn cả nên từ nãy vẫn ngồi im, liền gật gù nói:

– Ấy thực là những lời của một bậc thánh nhân quân tử!…

Trịnh Duy-Sản lừ trông Vũ Như-Tô khiến cho Lê Oanh cỏ vẻ lúng túng. Tự chàng cũng không hiểu sao, nhưng chàng đối với Lê Oanh lòng tự nhiên cứ thắc mắc hoài nghi thế nào không rõ. Chàng vẫn tự nhủ muốn làm việc lớn, cần phải gác bỏ những ý nghi kỵ, cần phải giốc lòng tin ; vả lại Lê Oanh, một khi nhờ chàng và các quan văn võ hiện ngồi đây, mới lên được chỗ phú quý, thì dù Oanh có là người tính nết không được chính đính đi nữa, Oanh cũng chẳng dám thò ngón gì, vì còn nể những người đã tử công phu để nâng mình lên tới địa vị tuyệt đối. Ngoài ra, còn cái gương của vua Uy-Mục hiện thời, thực cũng đủ làm răn cho vị tương lai Hoàng-Đế mà chàng đương tự nguyện hy sinh phù tá.

Tất cả bấy nhiêu lý lẽ rút lại chỉ có một hiệu lực: làm cho tâm hồn chàng như bị đầu độc, và sự hăm hở nhiệt thành của chàng cứ dần dần nguội lạnh, mặc dầu men rượu bốc phừng phừng như lửa cháy.

Cái thái độ ấy, một người sâu sắc như Lê Oanh không phải là không nhận thấy ngay tức khắc. Ông ta cũng cố ý gườm gườm Trịnh Duy-Sản, nhưng đương lúc cần người, ông ta cũng đành giả điếc giả đui cho qua.

Tiệc rượu vì thế không bị mất vui. Ai nấy cùng nhau chuyện vãn, người nào cũng tỏ ra mình là bậc kinh luân, người nào cũng nói những ý tưởng của mình về chính trị, về cách tổ chức lại Triều-đình, về cách mở mang và phòng thủ biên giới, làm như nếu người ta cứ chỉ việc nghe mình là thiên hạ trở nên thái bình thịnh trị ngay tức khắc.

Do đấy, không ai ngờ vực ai cả, trừ Trịnh Duy-Sản. Người nào cũng tin cậy ở tương lai, người nào cũng nhìn sự sẽ đến qua một màn the mầu hồng.

Và men rượu cứ làm cho người ta hăng hái, khinh thường, coi như ở đời không còn gì khả dĩ gọi là trở lực được nữa.