“Unni”, Mutthashi gọi, “Kể một câu chuyện cho ta nghe nào”.

Mutthashi vừa nhai trầu xong sau bữa cơm thanh đạm. Già cảm thấy rất dễ chịu. Bây giờ già đang chờ Unni. Chỉ có những câu chuyện của Unni mói có thể giúp già đi vào giấc ngủ. Già ngó qua cánh cửa mở rộng gọi to: “Đến đây nào, Unni”. Già nôn nóng muốn nghe câu chuyện của thằng bé lắm rồi.

“Unni đang làm bài tập”, mẹ cậu bé gắt. Các lớp học ở trường của Unni đang trong giai đoạn rất căng thẳng. Cậu bé đang học lớp hai.

“Chỉ một câu chuyện nhỏ thôi mà, Unni” - Mutthashi nài nỉ. “Một unnikatha thôi mà”. Già đang ngồi trên một chiếc võng, lưng già tựa vào tường, đôi chân già duỗi ra trước mặt. Căn phòng đỏ ửng dưới ánh sáng yếu ớt của một bóng đèn nóng rực.

“Mẹ a, lúc nào Unni cũng kể chuyện cho mẹ nghe được sao? Bây giờ nó phải làm bài tập ở nhà”.

“Chỉ lần cuối cùng này nữa thôi mà, con gái”.

“Chẳng phải hôm qua mẹ cũng nói vậy sao?”

Mutthashi cụp mắt xuống với vẻ biết lỗi. Già đã già lắm rồi, thân hình già teo quắt và co dúm lại như một đứa trẻ. Trái tim mẹ của Unni chùng xuống.

“Unni, kể cho bà nghe một câu chuyện đi. Sau khi con đã dỗ được bà ngủ thì con có thể quay lại làm bài tập”.

Unni tha thiết cầu trời cho bà của cậu cảm thấy buồn ngủ thật nhanh. Đã hơn chín giờ rưỡi rồi còn gì.

Gương mặt Mutthashi rạng rỡ khi Unni bước vào và ngồi xuống cạnh già. Già không thể nào ngủ được nếu không có một câu chuyện. Nó đã trở thành một thói quen của già rồi. Một thói quen xấu. Nhưng già không thể làm gì được với nó cả.

“Bà thích chuyện gì nào?”

“Một câu chuyện thật hay”, Mutthashi háo hức, “một câu chuyện có thể làm ta ngủ”.

“Thế cháu kể câu chuyện về cái cây thủy tinh nhé?”

“Ừm”.

Xích lại gần Mutthashi, Unni nhìn chằm chằm vào bức tường trước mặt cậu. Đó là một bức tường trắng trơ trụi. Không có những bức ảnh được đóng khung. Cũng không có cả những vật trang trí đẹp đẽ hay lạ lùng. Hình ảnh đầu tiên xuất hiện trên tường là một người đàn ông lùn và mập với đôi khuyên tai dày cộp bằng vàng. Những chiếc nhẫn trên các ngón tay ngắn ngủn mập ú của ông ta cũng bằng vàng. “Hãy nhìn xem!” Unni nói, “đó là Kuruman Panikkan đó”. Một chiếc kiệu đi ngang qua bức tường trơ trụi. Kuruman nằm trên đó với một chiếc quạt trong tay. Xung quanh ông ta là một đoàn tùy tùng gồm những kẻ theo hầu và một người mang đèn. Ánh sáng của chiếc đèn lồng hắt xuống trước kiệu thành một vệt vàng vàng nhạt nhoà.

“Unni, Kuruman Panikkan đi đâu vậy?”

“Đi cầu nguyện. Ở đền Champaka-kaavu”

Trên bức tường trắng trống không hiện ra mờ mờ một cây champaka rất to, những tán lá xum xuê của nó che khuất những cành cây xương xẩu. Cái cây trĩu nặng những bông hoa đang tỏa hương thơm ngát.

Những người hầu của Kuruman nhẹ nhàng đặt chiếc kiệu xuống trước mặt cái cây. Kuruman Panikkan bước xuống kiệu. Một người hầu đón lấy chiếc quạt trong tay ông ta và đặt nó lại vào trong kiệu. Một làn gió nhẹ của buổi sớm mai lay động những cành lá. Kuruman luôn luôn mang theo một cái quạt, bất kể ông ta đi đâu - thậm chí khi trời mưa.

Panikkan đứng chắp tay cầu nguyện trước một tượng thần bằng đá bóng loáng ngồi dưới gốc cây champaka xám xịt. Ánh sáng từ một cái đèn dầu cổ xưa nặng nề hắt xuống những chiếc rễ cây già cỗi, gân guốc.

“Unni”, Mutthashi nói, “ai vậy”?

Một người đàn ông ăn mặc đẹp đẽ hiện lên trên bức tường trắng. Anh ta mặc một chiếc áo sơ mi. Mái tóc cắt ngắn của anh ta trông thật kỳ lạ ở cái vùng đất mà mọi người đàn ông đều để tóc dài và vấn trong một chiếc khăn kuduma.

“Đó là Melkkoran”, Unni nói. “Anh ta xây các nhà thờ và đền thờ”.

Melkkoran đi về phía Kuruman Panikkan và cúi chào, đôi tay anh ta chắp lại cung kính.

Bầu trời phương Đông đang trở nên tái nhợt.

“Anh là ai?”

“Tôi đến từ phương Tây. Tôi là một thợ xây. Melkkoran là tên tôi”.

“Thế anh muốn gì?”

“Công việc”.

Panikkan liếc người quản gia của mình. Trong ánh sáng của ngọn đèn lồng, ông ta có thể thấy người quản gia lắc đầu.

Có tiếng xào xạc trong vòm lá của cây champaka. Đó là karadan chathans, những chú chim với những đôi cánh nhiều màu sặc sỡ đang trở mình trong giấc ngủ. Trong những chiếc tổ bằng cỏ khô của chúng có những cái trứng sắp nở.

“Melkkoran, ở đây không có việc gì cho anh cả”, Panikkan nói, “hãy đi mà hỏi những tỉnh khác xem”.

“Ở ngay đây cũng có việc mà”, Melkkoran nói. Anh ta cung kính cúi chào lần nữa.

Panikkan bối rối nhìn người quản gia lần nữa.

“Hãy nhìn cái cây này xem”, Melkkoran tiếp tục, “nó đã già cỗi và yếu lắm rồi. Không bao lâu nữa nó sẽ không thể che bóng cho vị thần của đền được nữa. Hãy để tôi kéo ngã nó và xây một cái cây mới ở đây”.

“Có thể làm được điều đó à?”

“Tôi có thể xây một cái cây không bao giờ già cỗi và không bao giờ rụng lá”.

“Có một cái cây như thế thật à, Melkkoran?”

“Đúng vậy, ở phương Tây”.

“Được lắm,” Kuruman Panikkan nói, “vậy thì chúng ta cũng sẽ có một cái cây như vậy ở đây. Hãy bắt đầu công việc của anh ngay đi!”

Melkkoran cúi chào thật thấp, thấp đến nỗi đầu anh ta gần như chạm đất. Rồi anh ta kính cẩn rút lui và biến mất vào bóng tối.

Kuruman bước vào kiệu. Một người hầu trao cho ông ta chiếc quạt. Rồi người mang đòn đi trước, những người hầu đi sau, chiếc kiệu của Kuruman được khiêng trở về biệt thự của ông ta.

Bình minh hé sáng. Ngọn cây tỏa ra những tia sáng yếu ớt. Dầu trong cái đèn cổ đã cạn.

“Unni, thế họ có đốn cây champaka không?” Mutthashi lo lắng.

Họ nghe tiếng cây đổ.

Sau khi đốn ngã cái cây champaka đã già cỗi như trái đất này, Melkkoran mệt nhoài đặt cái rìu xuống và ngồi nghỉ trên một tảng đá. Những chú chim đang đi kiếm mồi nghe tiếng cây đổ hối hả bay về. Chúng không còn tìm thấy những chú chim non mới nở và những cái trứng của chúng nữa. Chúng kêu quang quác và bay liệng vòng vòng bất lực. Melkkoran cố găng xua chúng đi. Anh ta ném những nắm sỏi vào chúng. Nhưng chúng vẫn bay lòng vòng trên cái cây đổ thật lâu.

“Buồn quá, Unni, thật buồn quá”, Mutthashi thì thầm.

Unni tiếp tục.

Trên tường, hình dáng Melkkoran lại hiện ra. Anh ta bây giờ đang bị việc xây một cái cây mới ám ảnh. Xung quanh anh ta là những vỏ dừa rỗng mà anh ta đã ném đi sau khi đã uống hết thứ nước ngọt ngào, mát lạnh của chúng. Chốc chốc, Kuruman Panikkan lại đến trong chiếc kiệu, quạt trong tay, để xem Melkkoran khéo léo đục đẽo trên một khúc gỗ - thủy tinh dễ dàng như một người cắt một thân dừa non. Panikkan hoàn toàn bị mê hoặc. Những mảnh vỡ của thủy tinh rơi ra thành đống trước đền champaka. Những đứa trẻ con rách rưới đen trũi nhặt những mảnh thủy tinh vỡ lấp lánh để chơi và thủy tinh đã cắt những ngón tay của lũ trẻ.

“Ôi, Unni, chúng có bị chảy máu không?” Mutthashi kêu lên.

Đầu tiên, Melkkoran chạm trổ những cái rễ và thân cây. Rồi tới những cành cây. Chỉ có những chiếc lá và hoa là chưa có. Anh ta cần có thủy tinh xanh để làm lá và thủy tinh trắng để làm hoa.

Mutthashi nhìn chằm chằm vào cái cây trơ trụi.

“Unni, con sẽ không làm kịp bài tập đấy”. Mẹ cậu bé gọi vọng vào. “Hơn mười giờ rồi đấy”.

“Con sắp kể xong rồi mẹ”.

“Nhanh lên, con trai”.

Gương mặt Mutthashi xịu xuống khi già nghe là câu chuyện sắp kết thúc. Giấc ngủ vẫn còn ở xa lắm. Đêm chưa khuya mà. “Unni”, già thì thào vào tai Unni, “đừng vội”. Unni kể chậm lại.

Melkkoran mất một thời gian dài để tạc những chiếc lá và hoa. Anh ta gọt giũa từng chiếc lá và mỗi bông hoa một cách cần cù. Kuruman Panikkan quan sát Melkkoran làm việc, chiếc quạt trong tay. Những đứa trẻ con rách rưới lảng vảng xung quanh, lén lấy những mảnh thủy tinh vỡ và thủy tinh lại làm đứt tay chúng.

“Cuối cùng”, Unni nói, “sau một năm rưỡi, cây được xây xong”.

Kuruman Panikkan đứng mê mẩn trước cây thủy tinh tuyệt đẹp. Vẻ trong suốt của nó nổi bật trong ánh sáng rực rỡ của buổi bình minh và ánh hồng của buổi hoàng hôn. Những chiếc lá thủy tinh xanh và những bông hoa thủy tinh trắng lấp lánh trong ánh mặt trời. Du khách từ khắp xa gần đổ xô đến để xem cái cây thủy tinh kỳ lạ. Chỉ có Kuruman Panikkan là có thể có một cái cây như vậy. Nó là niềm kiêu hãnh của Kuruman.

Panikkan tặng thưởng cho Melkkoran rất nhiều món quà vô giá.

Không có gì có thể sánh được với cái cây thủy tinh về vẻ đẹp, chỉ có điều là những bông hoa của nó không có hương thơm ngát. Có những chiếc tổ chim lộng lẫy trên những cành cây của nó, nhưng không có chú chim nào với đôi cánh nhiều màu sặc sỡ đến đó để nghỉ ngơi.

Và thế là câu chuyện của Unni đã kết thúc. Cậu bé nhìn xuống.

Mutthashi đã dựa hẳn vào tường, già ngủ ngon lành. ★

Chú thích:

- Unni: tên thân mật thường dùng để gọi những cậu bé, cũng có nghĩa là bé. Vì vậy, câu chuyện của Unni được gọi là một “Unnikatha” với nhiều ý nghĩa. Sự châm biếm đặc biệt được thể hiện trong câu chuyện này là sự tương tự giữa chữ Unnikatha và Mutthashikatha (nghĩa là chuyện kể của bà).

- Panikkan: một người thợ thủ công - ở đây có nghĩa là người đứng đầu thợ thủ công trong vùng.

- Champaka-kaavu: một ngôi đền champaka, thường là một ngôi đền nhỏ, mộc mạc, hay một miếu thờ.

HẾT